Νεοελληνικός Διαφωτισμός
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός είναι ιδεολογικό, φιλολογικό, γλωσσικό και φιλοσοφικό ρεύμα που, κατά μια άποψη, επιχείρησε να μεταφέρει τις ιδέες και τις αξίες του ευρωπαϊκού διαφωτισμού, του οποίου και αποτελεί παρακλάδι, στον χώρο που ζούσαν άνθρωποι ελληνικής εθνικής συνειδήσεως ορθόδοξου γένους στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Κατά τον Κωνσταντίνο Δημαρά, ο οποίος εισήγαγε και τον όρο «Ν. Διαφωτισμός», αυτός αποτελεί γηγενές και ενδογενές φαινόμενο του ελληνισμού που συναντιέται με τον ευρωπαϊκό διαφωτισμό και επηρεάζεται από αυτόν χωρίς όμως η αρχική του δυναμική να πάψει να είναι εγχώρια.[1] Κατ' άλλη άποψη ο ελληνικός διαφωτισμός έχει τις ρίζες του στον 15ο αιώνα και υπό την επιρροή του ευρωπαϊκού πνεύματος συστηματοποιεί έως τις αρχές του 19ου αιώνα την ιδέα της εθνικής ταυτότητας για τους πληθυσμούς των πάλαι ποτέ αρχαίων ελληνικών επικρατειών.[2] Κατά τον Απ. Διαμαντή ο νεοελληνικός διαφωτισμός ήταν ένα πνευματικό κίνημα με αίτημα την παιδεία των Ελλήνων.
Στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα διαμορφώθηκε μια ιστοριογραφική σχολή που μελέτησε έντονα την έννοια του Διαφωτισμού σε σχέση με την ελληνική ιστορία. Ιδρυτής αυτής της σχολής ήταν ο Κ.Θ. Δημαράς, με μια σειρά από συνεχιστές όπως οι Φίλιππος Ηλιού, Παναγιώτης Μουλάς, Άλκης Αγγέλου κ.ά. Πιστεύεται ότι η σχολή αυτή υπερεκτίμησε το ρόλο του Διαφωτισμού.[3]