έλληνας λόγιος και θεολόγος From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Νικηφόρος Θεοτόκης (Κέρκυρα 1731 - Μόσχα 1800) ήταν Έλληνας λόγιος και θεολόγος. Έγινε αρχιεπίσκοπος των νότιων επαρχιών της ρωσικής αυτοκρατορίας. Φυσικός πολυμαθής, έχαιρε σεβασμού στην Ελλάδα της εποχής του ως Διδάσκαλος του Γένους.[4]
Νικηφόρος Θεοτόκης | |
---|---|
Γενικές πληροφορίες | |
Γέννηση | 15 Φεβρουαρίου 1731 ή 1731[1] Κέρκυρα[2] |
Θάνατος | 31 Μαΐουιουλ. / 12 Ιουνίου 1800γρηγ. ή 1800[1] Μονή Ντανίλοφ |
Τόπος ταφής | Μονή Ντανίλοφ |
Θρησκεία | Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός |
Εκπαίδευση και γλώσσες | |
Ομιλούμενες γλώσσες | νέα ελληνική γλώσσα |
Σπουδές | Πανεπιστήμιο της Μπολόνια[3] Πανεπιστήμιο της Πάδοβας[3] |
Πληροφορίες ασχολίας | |
Ιδιότητα | ιερέας θεολόγος |
Οικογένεια | |
Οικογένεια | Οικογένεια Θεοτόκη |
Σχετικά πολυμέσα | |
Την εγκύκλια παιδεία έλαβε από τον Ιερεμία Καββαδία, ιερομόναχο, διδάσκαλο του Ευγένιου Βούλγαρη επίσης. Σε νεαρή ηλικία -περίπου 18 ετών- αναχώρησε για την Ιταλία, όπου παρακολούθησε μαθήματα στα πανεπιστήμια της Πάντοβα και της Μπολώνια.[5]
Το 1748 επέστρεψε στην Ελλάδα, όπου χρίστηκε ιερομόναχος. Φέρεται ότι το 1758 άνοιξε δική του σχολή στην Κέρκυρα,[6] το «Κοινόν Φροντιστήριον» όπου δίδασκε μια ευρεία ποικιλία μαθημάτων: Έλληνική και Ιταλική λογοτεχνία, γραμματική, γεωγραφία, ρητορική, φυσική, και μαθηματικά, καθώς και φιλοσοφία.
Εντέλει ο Νικηφόρος Θεοτόκης έλκυσε την προσοχή του Οικουμενικού Πατριάρχη Σαμουήλ Χαντζερή, ο οποίος τον όρισε ιεροκήρυκα της εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης, το 1756. Ωστόσο ο Θεοτόκης πέρασε την επόμενη δεκαετία μεταξύ της Λειψίας, όπου έκδωσε τα Φυσικά του, και του Ιασίου.
Κατά την παραμονή του στη Λειψία εκλέχθηκε στον θρόνο του αρχιεπισκόπου Φιλαδελφείας,[7] μια θέση που δεν αποδέχθηκε κατόπιν τριών χρόνων αλληλογραφίας με τους εκπροσώπους της ελληνικής κοινότητας της Βενετίας. Οι όροι του για ανεξάρτητη λειτουργία της ορθόδοξης εκκλησίας έναντι των ενετικών αρχών και της καθολικής εκκλησίας δεν εισακούστηκαν, γεγονός που τον ανάγκασε σε οριστική παραίτησή του από το αξίωμα.
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας της Αικατερίνης Β' σημαντικός αριθμός Ελλήνων λογίων προσκλήθηκε στην Αυτοκρατορία, για να βοηθήσει στη διαχείριση των νεοκατακτημένων εδαφών της Νέας Ρωσίας, στις βόρειες ακτές της Μαύρης Θάλασσας, τη σημερινή νότια Ουκρανία. Το 1776 κατέφθασε εκεί ο Νικηφόρος προσκεκλημένος του Ευγένιου Βούλγαρη, αρχιεπίσκοπο «Σκλαβενίου και Χερσώνος».[8] Ο Βούλγαρης αρχικά τον τοποθέτησε στο αρχιεπισκοπικό συμβούλιο της Παλτάβα και το 1779, και τον όρισε διάδοχό του, το 1779, όταν παραιτήθηκε από τον αρχιεπισκοπικό θρόνο. Το 1782 μετατέθηκε στην αρχιεπισκοπή Αστραχανίου, όπου παρέμεινε έως 1792, οπότε αποσύρθηκε σε μεγάλη ηλικία πλέον στη μονή του Αγίου Δανιήλ, στη Μόσχα, όπου και απεβίωσε το 1800.
Στο επεισόδιο της εκλογής του στη μητρόπολη Φιλαδελφείας ο Νικηφόρος Θεοτόκης επέδειξε ιδιαίτερο ζήλο και προσκόλληση στην ιδέα της ελεύθερης λειτουργίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αλλά και της υπαγωγής της στο Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, κάτι το οποίο βέβαια οι ενετικές αρχές δεν ήταν δυνατόν να επιτρέψουν. Οι δε προσπάθειες των Καθολικών να ελέγξουν την Ορθόδοξη Εκκλησία, τον βρήκαν να αντιδρά έντονα αποκηρύσσοντας την Ουνία.[9]
Στη Ρωσία πέραν του λόγιου και θεολογικού του έργου, ο Νικηφόρος είναι επίσης γνωστός για την πολεμική που άσκησε κατά θρησκευτικών ομάδων, όπως οι Αρχαίοι Πιστεύοντες και οι Πνευματικοί Χριστιανοί. Απογοητευμένος από τη μικρή επιτυχία της προπαγάνδας και της πίεσης επί των "Αρχαίων Πιστευόντων" να εγκαταλείψουν τα τελετουργικά τους και να ενωθούν με την επίσημη εκκλησία, άρχισε από το 1780 να έρχεται σε επαφή με τις κοινότητές τους, προσφέροντας νομιμοποίηση των εκκλησιών τους, εφόσον αποδέχονταν την κυριαρχία της επίσημης εκκλησίας.
Όταν αποδέχθηκε τις συγκεκριμένες διευθετήσεις ένας αριθμός τέτοιων κοινοτήτων στις επόμενες δύο δεκαετίες, οι ρυθμίσεις έγιναν αποδεκτές σε εθνικό επίπεδο, με το όνομα 'Ενότητα στην Πίστη'.[10][11] Ορισμένοι ακαδημαϊκοί, επίσης, τον πιστώνουν με τον όρο Ντουχομπόρ[12] περί το 1786, ενώ άλλοι τον αποδίδουν στον διάδοχό του στην Πολτάβα, τον αρχιεπίσκοπο Αμβρόσιο.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.