οικογένεια λεπιδόπτερων εντόμων From Wikipedia, the free encyclopedia
Οι νυμφαλίδες (επιστημονική-λατινική ονομασία Nymphalidae) είναι η μεγαλύτερη οικογένεια πεταλούδων, καθώς περιλαμβάνει περισσότερα από 6.000 είδη, που συναντώνται στα περισσότερα μέρη του κόσμου. Ανήκει στην υπεροικογένεια παπιλιονοειδή και είναι συνήθως μεσαίου και μεγάλου μεγέθους πεταλούδες. Πολλά είδη τους κρατούν τις χρωματιστές φτερούγες τους ανοικτές όταν αναπαύονται. Αποκαλούνται και «τετράποδες πεταλούδες» (four-footed butterflies), επειδή στέκονται μόνο στα 4 από τα 6 πόδια τους, κρατώντας τα δύο εμπρόσθια διπλωμένα. Σε ορισμένα είδη, αυτά τα εμπρόσθια πόδια φέρουν μια ομάδα από τρίχες που μοιάζει με βούρτσα. Πολλά είδη έχουν έντονα και ποικίλα χρώματα, και για τον λόγο αυτό είναι γνωστά και εκτιμώνται πολύ από τους συλλέκτες πεταλούδων, όπως αυτά των υποοικογενειών Apaturinae (κοινώς «αυτοκράτορες»), Nymphalinae (κοινώς «ναύαρχοι») και Heliconiinae, τα είδη του γένους Aglais και το είδος «μονάρχης». Η κάτω επιφάνεια των πτερύγων, αντιθέτως, έχει άτονο χρώμα και σε μερικά είδη μοιάζει πολύ με ξερά φύλλα, ή είναι ακόμα πιο ανοικτόχρωμη, βοηθώντας έτσι τις πεταλούδες να καμουφλάρονται όταν δεν πετούν (οπότε διπλώνουν τις φτερούγες προς τα επάνω και έτσι φαίνονται μόνο οι κάτω επιφάνειές τους).
Νυμφαλίδες | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Η οικογένεια εισάχθηκε στην ταξινομική ως υποοικογένεια ημερόβιων λεπιδοπτέρων υπό την ονομασία Nymphalia, από τον Κονσταντέν Σαμυέλ Ραφινέσκ[1]. Δεν συμπεριέλαβε το γένος Nymphalis σε αυτήν, παρότι αναφέρεται επισήμως ως πηγή της ονομασίας της υποοικογένειας (Code Article 11.7.1.1). Στον Ραφινέσκ αποδίδεται πλέον γενικότερα και η αναβαθμισμένη πλέον σε οικογένεια (και μετονομασμένη ως προς την κατάληξη της ονομασίας) ομάδα αυτών των πεταλούδων.[2]
Στις ενήλικες νυμφαλίδες το εμπρόσθιο ζεύγος ποδιών είναι ατροφικό.[3] Συγκεκριμένα, σε όλα τα είδη στο αρσενικό και με τρεις μόνο εξαιρέσεις (τα γένη Libythea, Pseudergolis και Calinaga) στο θηλυκό, τα πόδια αυτά είναι μικρού μήκους και λειτουργικώς ανίκανα να στηρίξουν βάρος. Σε κάποιες ομάδες η ατροφία αυτή είναι έντονη, π.χ., στις υποοικογένειες Danainae και Satyrinae, όπου σε πολλά είδη τα εμπρόσθια πόδια είναι πάντοτε πιεσμένα στο κάτω μέρος του θώρακα και στο αρσενικό είναι συχνά δυσδιάκριτα.[4] Η αιτία για την οποία τα εμπρόσθια πόδια ατρόφησαν αποτελεί ακόμα θέμα διχογνωμίας μεταξύ των εντομολόγων. Μερικοί υποστηρίζουν ότι τα ατροφικά αυτά άκρα χρησιμεύουν στο να ενισχύουν την αίσθηση της οσφρήσεως, επειδή σε ορισμένα είδη αυτά τα εμπρόσθια πόδια φέρουν μια ομάδα από μαλακές τρίχες που μοιάζει με βούρτσα. Μια άλλη άποψη είναι ότι χρησιμεύουν στη βελτιωμένη επικοινωνία με σήματα ανάμεσα στα είδη, εντελώς ανάλογα με τις ανθρώπινες χειρονομίες. Αυτή η ικανότητα αποδεικνύεται χρήσιμη στα θέματα της αναπαραγωγής και της εν γένει υγείας των πεταλούδων, και αποτελεί την πλέον αποδεκτή μέχρι σήμερα θεωρία.[5]
Οι κάμπιες (προνύμφες) των νυμφαλίδων είναι τριχωτές ή και ακανθωτές, με προεξοχές στην κεφαλή, ενώ οι χρυσαλλίδες (νύμφες) φέρουν γυαλιστερές κηλίδες.
Στις εμπρόσθιες πτέρυγες, στα ώριμα άτομα, η λεγόμενη διάμεση «φλέβα» ή «νεύρο» διακλαδίζεται σε τρεις κλάδους.[4]
Οι κεραίες φέρουν πάντοτε δύο αύλακες στην κάτω πλευρά τους, ενώ το άνω μέρος τους έχει διάφορα σχήματα.
Το φυλογενετικό δένδρο των νυμφαλίδων είναι πολυσύνθετο. Αρκετές υποδιαιρέσεις στο εσωτερικό της οικογένειας δεν έχουν διευκρινισμένη θέση, εν μέρει απόρροια του γεγονότος ότι κάποιες υποοικογένειες αναγνωρίζονταν παλαιότερα από όλους ως ξεχωριστές οικογένειες, εξαιτίας ανεπαρκούς μελέτης.
Σήμερα αναγνωρίζονται γενικώς πέντε κλάδοι στους οποίους υπάγονται όλα τα είδη της οικογένειας, οι εξής[6]:
Ο κλάδος των λιβυθεϊνών (θεμελιώδης), με την ομώνυμη υποοικογένεια:
Ο κλάδος των δαναϊνών (θεμελιώδης), με την ομώνυμη υποοικογένεια:
Ο κλάδος των σατυρινών, με τις υποοικογένειες:
Ο κλάδος των ελικωνιινών, αδελφή ομάδα με τον κλάδο των νυμφαλινών, με τις υποοικογένειες:
Ο κλάδος των νυμφαλινών αδελφή ομάδα με τον κλάδο των ελικωνιινών, με τις υποοικογένειες:
Τα παρακάτω χαρακτηριστικά είδη και γένη δίνονται με την επιστημονική ονομασία τους, που ακολουθείται από την κοινή αγγλική ονομασία μεταφρασμένη στην ελληνική.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.