Ουέλλινγκτον
πρωτεύουσα της Νέας Ζηλανδίας From Wikipedia, the free encyclopedia
Το Ουέλλινγκτον ή Ουέλινγκτον[3] (αγγλικά: Wellington, μαορί: Te Whanganui-a-Tara ή Pōneke) είναι η πρωτεύουσα της Νέας Ζηλανδίας, η τρίτη μεγαλύτερη αστική περιοχή της χώρας και η πολυπληθέστερη εθνική πρωτεύουσα στην Ωκεανία. Το Ουέλλινγκτον βρίσκεται στο νότιο άκρο του Βορείου Νησιού στο γεωγραφικό κέντρο της χώρας.
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
| Ουέλλινγκτον | |
|---|---|
 | |
  Ουέλλινγκτον | |
 | |
| Χώρα | Νέα Ζηλανδία[1] |
| Διοικητική υπαγωγή | Wellington City |
| Ίδρυση | 1839 |
| • Μέλος του/της | Δίκτυο Δημιουργικών Πόλεων |
| Έκταση | 444 km² |
| Υψόμετρο | 0 μέτρο |
| Πληθυσμός | 216.200 (30 Ιουνίου 2023)[2] |
| Ταχ. κωδ. | 5010, 5011, 5012, 5013, 5014, 5016, 5018, 5019, 5022, 5024, 5026, 5028, 6011, 6012, 6021, 6022, 6023, 6035 και 6037 |
| Τηλ. κωδ. | 04 |
| Ζώνη ώρας | UTC+12:00 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Οι μεγάλοι οικονομικοί θεσμοί της Νέας Ζηλανδίας είναι χωρισμένοι μεταξύ του Ουέλλινγκτον και του Ώκλαντ, και μερικές εταιρείες διαθέτουν αρχηγεία και στις δύο πόλεις. Είναι το πολιτικό κέντρο της Νέας Ζηλανδίας, έδρα του Κοινοβουλίου και των κεντρικών γραφείων όλων των κυβερνητικών τμημάτων και υπουργείων. Το Ουέλλινγκτον περιγράφεται συχνά ως το πολιτιστικό κέντρο της Νέας Ζηλανδίας, υπερήφανο για την παγκοσμίου φήμης κινηματογραφική και θεατρική του βιομηχανία, το Τε Πάπα (το Μουσείο της Νέας Ζηλανδίας), την Συμφωνική Ορχήστρα της Νέας Ζηλανδίας και το Βασιλικό Μπαλέτο της Νέας Ζηλανδίας. Το κέντρο της πόλης έχει να επιδείξει σκηνή τέχνης, καφέ και νυχτερινή ζωή πολύ μεγαλύτερη από τις περισσότερες πόλεις του μεγέθους του.
Το Ουέλλινγκτον ονομάστηκε προς τιμήν του Άρθουρ Γουέλσλεϋ, πρώτου Δούκα του Ουέλινγκτον και νικητή στη Μάχη του Βατερλώ. Ο τίτλος του Δούκα προέρχεται από την Πόλη της Ουέλινγκτον στην Αγγλική επαρχία Σόμερσετ.
Στην Μαορί γλώσσα το Ουέλλινγκτον έχει δύο ονόματα. Το Te Whanganui-a-Tara αναφέρεται στο Λιμάνι του Ουέλλινγκτον και σημαίνει "το μεγάλο λιμάνι του Τάρα". Το εναλλακτικό όνομα Pōneke αποφεύγεται να χρησιμοποιηθεί γιατί πιστεύεται πως δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια μεταγραφή του πρώην ονόματος του λιμανιού στα Αγγλικά, Port Nick, συντόμευση του Port Nicholson.
Όπως πολλές πόλεις, η αστική περιοχή του Ουέλλινγκτον εκτείνεται πολύ περισσότερο από τα όρια μιας τοπικής εξουσίας. Το Ευρύτερο Ουέλλινγκτον ή η Περιφέρεια Ουέλλινγκτον εννοεί ολόκληρη την αστική περιοχή, μαζί με τα αγροτικά μέρη των πόλεων και την Ακτή Κάπιτι, και πέραν της Οροσειράς Ριμουτάκα στην Γουαϊραράπα.
Αποικισμός
Οι Μαορί που αποίκισαν αρχικά την περιοχή του Ουέλλινγκτον την ήξεραν ως Te Upoko o te Ika a Maui, που σημαίνει "το κεφάλι του ψαριού του Μαουί". Ο μύθος αναφέρει πως ο Κούπε ανακάλυψε και εξερεύνησε την περιοχή περίπου τον 10ο αιώνα.
Ο Ευρωπαϊκός αποικισμός ξεκίνησε με την άφιξη ενός μέρους της Εταιρείας Νέας Ζηλανδίας με το πλοίο Tory, στις 20 Σεπτεμβρίου 1839, ακολουθούμενο από 150 αποίκους με το πλοίο Aurora στις 22 Ιανουαρίου 1840. Ο μύθος λέει πως οι άποικοι έκτισαν τα πρώτα σπίτια τους στην Μπριτάννια (σημερινό Πετόνε) στην επίπεδη περιοχή στο στόμιο του ποταμού Χαττ αλλά όταν αυτή αποδείχτηκε πολύ βαλτώδης και επιρρεπής σε πλημμύρες μετέφεραν τα σχέδια τους σε έδαφος περισσότερο λοφώδες -- το Ουέλλινγκτον έχει μερικούς πολύ απότομους δρόμους που διατρέχουν τις πλευρές των λόφων.
Σεισμοί
Το Ουέλλινγκτον έχει υποφέρει μεγάλες ζημιές από μια σειρά σεισμών το 1848 και από έναν άλλο σεισμό το 1855. Ο σεισμός του 1855 (Γουαϊραπάπα) συνέβη σε μια γραμμή στα βόρεια και ανατολικά του Ουέλλινγκτον. Κατάτασσεται μάλλον ως ο πιο ισχυρός σεισμός στην καταγεγραμμένη ιστορία της Νέας Ζηλανδίας, με εκτιμημένο μέγεθος τουλάχιστον της τάξης του 8,2 στην κλίμακα Ρίχτερ. Προκάλεσε κατακόρυφες κινήσεις 2 ως 3 μέτρων, περιλαμβανομένης της ανύψωσης μιας περιοχής γης του λιμανιού που κατέστη παλιρροιακός βάλτος. Μεγάλο μέρος της γης αυτής αναμορφώθηκε και είναι σήμερα μέρος του κεντρικού επιχειρηματικού τμήματος της πόλης.
Η περιοχή έχει υψηλή σεισμική δραστηριότητα ακόμα και για τα στάνταρ της Νέας Ζηλανδίας. Οι κάτοικοι, ιδιαίτερα όσοι διαμένουν σε ψηλά κτίρια, παρατηρούν συνήθως αρκετούς σεισμούς κάθε χρόνο. Για πολλά χρόνια μετά τον σεισμό του 1855, η πλειονότητα των κτιρίων που κατασκευάζονταν στο Ουέλλινγκτον ήταν εξ ολοκλήρου από ξύλο. Τα προσφάτως ανανεωμένα (1996) Κυβερνητικά Κτίρια, κοντά στον Σιδηροδρομικό Σταθμό και τα Κοινοβουλευτικά Κτίρια, περιέχουν το μεγαλύτερο ξύλινο κτίριο γραφείων στο Νότιο Ημισφαίριο. Ο ξύλινος σκελετός παραμένει το βασικό κατασκευαστικό συνθετικό για όλες περίπου τις οικιστικές κατασκευές, με εξαίρεση κάποιων κτισμάτων κυρίως γραφείων. Οι κάτοικοι εναποθέτουν επίσης τις ελπίδες τους για επιβίωση στους καλούς κανονισμούς οικοδομής, που βαθμιαία έγιναν πιο αυστηροί κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα.
Πρωτεύουσα της Νέας Ζηλανδίας
Το 1865 το Ουέλλινγκτον έγινε η πρωτεύουσα της Νέας Ζηλανδίας, αντικαθιστώντας το Ώκλαντ, όπου ο Γουίλλιαμ Χόμπσον είχε εγκαταστήσει την πρωτεύουσά του το 1841. Το Κοινοβούλιο πρωτοεγκαταστάθηκε στο Ουέλλινγκτον στις 7 Ιουλίου 1862, αλλά η πόλη δεν έγινε αμέσως επίσημη πρωτεύουσα. Τον Νοέμβριο του 1863 ο Άλφρεντ Ντόμεττ διακίνησε μια απόφαση στο Κοινοβούλιο (στο Ώκλαντ) πως "έχει γίνει απαραίτητο πως η έδρα της κυβέρνησης.... πρέπει να μεταφερθεί σε κάποια κατάλληλη τοποθεσία στον Ισθμό Κουκ." Προφανώς υπήρχε ανησυχία μήπως οι νότιες περιοχές, όπου βρίσκονταν οι περιοχές χρυσού, σχημάτιζαν μια ξεχωριστή αποικία. Επίτροποι από την Αυστραλία (επιλεγμένοι για την ουδέτερη θέση τους) εξέφρασαν την άποψη πως το Ουέλλινγκτον ήταν κατάλληλο λόγω του λιμανιού του και της κεντρικής του θέσης. Το Κοινοβούλιο εγκαταστάθηκε επίσημα στο Ουέλλινγκτον στις 26 Ιουλίου 1865. Ο τότε πληθυσμός του Ουέλλινγκτον ήταν 4.900 άτομα.
Ο Κυβερνητικός Οίκος, η επίσημη κατοικία του Γενικού-Κυβερνήτη, βρίσκεται δίπλα στην Αποβάθρα. Η επίσημη κατοικία βρισκόταν πριν στο μέρος όπου σήμερα είναι η Κυψέλη (Beehive), η Διοικητική Πτέρυγα των Κοινοβουλευτικών Κτιρίων της Νέας Ζηλανδίας - περιστασιακά αποκαλούμενη ως Ελενγκράντ.
Το Ουέλλινγκτον βρίσκεται στο νοτιο-δυτικό άκρο του Βόρειου Νησιού στον Ισθμό Κουκ, το πέρασμα που χωρίζει το Βόρειο από το Νότιο Νησί. Σε μια ξάστερη μέρα οι χιονισμένες Οροσειρές Καϊκούρα είναι ορατές στα νότια πέραν του ισθμού. Στα βόρεια απλώνονται οι χρυσές παραλίες της Ακτής Κάπιτι. Στα ανατολικά η Οροσειρά Ριμουτάκα χωρίζει το Ουέλλινγκτον από τις απλόχωρες πεδιάδες της Γουαϊραράπα, μια οινοπαραγωγός περιοχή εθνικής φήμης.
Το Ουέλλινγκτον είναι η νοτιότερη εθνική πρωτεύουσα στον κόσμο, με γεωγραφικό πλάτος 41°Ν. Είναι πιο πυκνοκατοικημένο από ό,τι οι περισσότεροι καταυλισμοί στη Νέα Ζηλανδία, εξαιτίας του μικρού διαθέσιμου οικοδομικού χώρου μεταξύ του λιμανιού και των λόφων που το περιβάλλουν. Η πόλη είναι γνωστή ως Windy Wellington, Ανεμώδες Ουέλλινγκτον, εξαιτίας των συνεχών ανέμων που διατρέχουν την πόλη.
Σε μεγαλύτερο βαθμό από τις περισσότερες πόλεις, η ζωή στο Ουέλλινγκτον κυριαρχείται από το κεντρικό επιχειρηματικό τμήμα του. Περίπου 62.000 άνθρωποι δουλεύουν στην Wellington CBD, μόλις 4.000 λιγότεροι από αυτούς που δουλεύουν στη CBD του Ώκλαντ, παρόλο που η πόλη αυτή έχει τριπλάσιο πληθυσμό από το Ουέλλινγκτον. Οι πολιτιστικοί τόποι και η νυχτερινή ζωή είναι συγκεντρωμένοι στο Courtenay Place και τα περίχωρα που βρίσκονται στο νότιο μέρος της CBD, καθιστώντας το προάστιο της εσώτερης πόλης Τε Άρο το μεγαλύτερο προορισμό διασκέδασης στη Νέα Ζηλανδία.
Το Ουέλλινγκτον έχει το υψηλότερο μέσο εισόδημα κεντρικής αστικής περιοχής στη Νέα Ζηλανδία.
Η πόλη φημίζεται για το γραφικό φυσικό λιμάνι της και τις πράσινες λοφοπλαγιές όπου βρίσκονται προάστια με αποικιακές βίλες. Η CBD της πόλης βρίσκεται κοντά στο Λιμάνι Λαμπτον, βραχίονα του Λιμανιού Ουέλλινγκτον.
Ανατολικά της πόλης βρίσκεται η Χερσόνησος Μιραμάρ, συνδεόμενη με το υπόλοιπο της πόλης από έναν χαμηλού ύψους ισθμό στο Ρονγκοτάι, που είναι η τοποθεσία του Διεθνούς Αεροδρομίου του Ουέλλινγκτον. Η στενή είσοδος στο Ουέλλινγκτον είναι ακριβώς στα ανατολικά της Χερσονήσου Μιραμάρ, και περιέχει επικίνδυνα ρηχά νερά του Υφάλου Μπάρρεττ, όπου πολλά πλοία έχουν ναυαγήσει (με πιο γνωστή περίπτωση αυτή του δια-νησιωτικού φέρρυ Wahine το 1968).
Στον λόφο στα δυτικά της πόλης βρίσκονται το Πανεπιστήμιο Βικτόρια και ο Βοτανικός Κήπος του Ουέλλινγκτον. Και τα δύο μπορούν να προσεγγιστούν με ένα τελεφερίκ, το Wellingon Cable Car.
Το Λιμάνι του Ουέλλινγκτον έχει τρία νησιά: το Νησί Ματιού-Σόμς, το Νησί Μακάρο/Γουάρντ και το Μοκοπούνα. Μόνο το Νησί Ματιού/Σομς είναι αρκετά μεγάλο για εγκατάσταση. Έχει χρησιμοποιηθεί ως σταθμός καραντίνας για ανθρώπους και ζώα και ως στρατόπεδο συγκέντρωσης κατά τους Πρώτο και Δεύτερο Παγκόσμιους Πολέμους. Σήμερα είναι νησί διατήρησης, προσφέροντας καταφύγιο σε απειλούμενα είδη, όπως το Νησί Κάπιτι πιο πάνω στην ακτή. Είναι προσβάσιμο κατά τη διάρκεια της μέρας με το Φέρρυ Ντομίνιον Ποστ.
Δημογραφία
Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, 18,5% των κατοίκων του Ουέλλινγκτον ήταν κάτω από την ηλικία των 15 χρόνων, σε σύγκριση με το 22,7% στο σύνολο της Νέας Ζηλανδίας. Περίπου 8,6% των κατοίκων ήταν 65 χρονών και άνω συγκρινόμενο με το 12,1% για το σύνολο της Νέας Ζηλανδίας.
85,6% των κατοίκων στην πόλη Ουέλλινγκτον είπαν πως είναι Ευρωπαϊκής εθνικής καταγωγής. Περίπου 4,1% είναι Μαορί, και οι υπόλοιποι Νησιών Ειρηνικού, Ασιατικής ή άλλης εθνικής καταγωγής.
- Καρλ Ούρμπαν - ηθοποιός
- Τζέιν Κάμπιον - σκηνοθέτης βραβευμένη με Όσκαρ
- Ράσελ Κρόου - ηθοποιός
- Πίτερ Τζάκσον - σκηνοθέτης βραβευμένος με Όσκαρ
- Κάθριν Μάνσφιλντ - συγγραφέας
- Τζακ Μάρσαλ - πρώην Πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας
- Άννα Πάκουιν - ηθοποιός βραβευμένη με Όσκαρ
- Τζον Τουγκούντ - τραγουδιστής και κιθαρίστας του ροκ συγκροτήματος Σιχαντ (Shihad)
- Τάνα Ουμάγκα - πρώην αρχηγός των Ολ Μπλακς
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
