Πριγκιπάτο του Άρβανον
πρώην κράτος των Βαλκανίων και ιστορική περιοχή της Αλβανίας / From Wikipedia, the free encyclopedia
Το Πριγκιπάτο του Άρβανον ήταν μεσαιωνικό πριγκιπάτο, που ιδρύθηκε από την τοπική οικογένεια Προγκόν. Θεωρείται η πρώτη πολιτεία που ίδρυσαν οι Αλβανοί στην ιστορία.[1][2] Το πριγκιπάτο ιδρύθηκε από τον τοπικό Άρχων Προγκόν στην περιοχή γύρω από την Κρούγια, στα ανατολικά και βορειοανατολικά των περιοχών που κατείχε η Δημοκρατία της Βενετίας.[3][4][5] Αναφέρθηκε για πρώτη φορά στην Αλεξιάδα της Άννας Κομνηνής.[6][7] Τον Προγκόν διαδέχθηκαν οι γιοι του Ντιμιτρί και Γκιν που διατήρησαν στο δουκάτο μια σχετική αυτονομία από την Βυζαντινή αυτοκρατορία.[2] Το Άρβανον εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία με την Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1204) από τους Λατίνους στην Δ΄ Σταυροφορία για να αποκτήσει πλήρη αυτονομία.[8]
Μετά το 12ο αιώνα αναφέρεται ως επισκοπή (episcopatus Albanensis).[9] Ο Δεσπότης της Ηπείρου, Μιχαήλ Α΄ Κομνηνός Δούκας ωστόσο ξεκίνησε εκστρατεία στα βόρεια, κατέλαβε την Κρούγια και διέκοψε την ανεξαρτησία του πριγκιπάτου.[10] Μετά τον θάνατο του Ντιμιτρί Προγκόν η κατοχή του πριγκιπάτου πέρασε στο Δεσποτάτο της Ηπείρου, την Πρώτη Βουλγαρική Αυτοκρατορία και την Αυτοκρατορία της Νίκαιας (1235).[11] Την περίοδο αυτή το Άρβανον κυβέρνησε ο Ελληνοαλβανός ευγενής Γρηγόριος Καμωνάς που παντρεύτηκε την πρώην σύζυγο του Ντιμιτρί Προγκόν Κομνηνή Νέμανιτς, τον διαδέχθηκε ο Γκολέμ που παντρεύτηκε την κόρη του Γρηγορίου Καμωνά και της Κομνηνής Νέμανιτς.[12][13] Ο Βυζαντινός αξιωματικός και συγγρεφέας Γεώργιος Ακροπολίτης προσάρτησε το Άρβανον στην Βυζαντινή αυτοκρατορία, από τότε το όνομα του Γκολέμ εξαφανίστηκε από τις Βυζαντινές πηγές.[14] Η κύρια πηγή για την ιστορία της Αλβανίας τον 13ο αιώνα ήταν το έργο του Γεώργιου Ακροπολίτη. Το όνομα του πριγκιπάτου ήταν "Άρβανον", τον 13ο αιώνα το έργο "Βίος του Στεφάνου Νεμάνια" το καταγράφει ως "Ραμπάν".[2][15]