Πολωνός πολιτικός (1864–1939) From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Ρόμαν Στανίσουαφ Ντμόφσκι (πολωνικά: Roman Stanisław Dmowski) (9 Αυγούστου 1864 – 2 Ιανουαρίου 1939) ήταν Πολωνός πολιτικός και συνιδρυτής και κύριος ιδεολόγος του πολιτικού κινήματος της Εθνικής Δημοκρατίας (συντομογραφία «ΕΔ», στα πολωνικά: "Endecja"). Είδε τη γερμανοποίηση των πολωνικών εδαφών που ελέγχονταν από τη Γερμανική Αυτοκρατορία ως τη μεγαλύτερη απειλή για τον πολωνικό πολιτισμό και ως εκ τούτου υποστήριξε έναν βαθμό προσαρμογής με μια άλλη δύναμη που είχε διαμελίσει την Πολωνία, τη Ρωσική Αυτοκρατορία. Υποστήριξε την επανίδρυση της πολωνικής ανεξαρτησίας με μη βίαια μέσα και υποστήριξε πολιτικές ευνοϊκές για την πολωνική μεσαία τάξη. Κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, στο Παρίσι, μέσω της Πολωνικής Εθνικής Επιτροπής του, ήταν εξέχων εκπρόσωπος των Συμμάχων για τις πολωνικές φιλοδοξίες. Ήταν μια καθοριστική προσωπικότητα στη μεταπολεμική αποκατάσταση της ανεξάρτητης ύπαρξης της Πολωνίας.
Ο Ντμόφσκι δεν είχε ποτέ σημαντική πολιτική δύναμη, εκτός από μια σύντομη περίοδο το 1923 ως Υπουργός Εξωτερικών. Ωστόσο, ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς Πολωνούς ιδεολόγους και πολιτικούς της εποχής του. Μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, ο Ντμόφσκι πίστευε ότι μόνο ένα ομοιογενές πολωνόφωνο και Ρωμαιοκαθολικό έθνος θα ήταν προτιμότερο, σε αντίθεση με το όραμα του Προμηθεϊσμού του Γιούζεφ Πιουσούτσκι, που έβλεπε μια πολυεθνική Πολωνία που θύμιζε την Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία. Ως αποτέλεσμα, η σκέψη του περιθωριοποίησε άλλες εθνοτικές ομάδες που ζούσαν στην Πολωνία, ιδιαίτερα εκείνες στο Κρέσι (που περιλάμβαναν Εβραίους, Λιθουανούς και Ουκρανούς) και θεωρήθηκε ως αντισημίτης. Παραμένει μια σημαντική προσωπικότητα του πολωνικού εθνικισμού[9] και έχει αναφερθεί συχνά ως «ο πατέρας του πολωνικού εθνικισμού».[10][11] Καθ΄ όλη τη διάρκεια της ζωής του, ήταν ο κύριος ιδεολογικός αντίπαλος του Πολωνού στρατιωτικού και πολιτικού ηγέτη Γιούζεφ Πιουσούτσκι και του οράματος του τελευταίου για την Πολωνία ως πολυεθνική ομοσπονδία ενάντια στον γερμανικό και ρωσικό ιμπεριαλισμό.
Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη! |
Ο Ντμόφσκι ήταν βουλευτής στο Νομοθετικό Σείμ του 1919, αλλά παρακολούθησε μόνο μία συνεδρίαση, θεωρώντας το Σέιμ πολύ χαοτικό για να ασκήσει μεγάλη επιρροή. Πέρασε επίσης μεγάλο μέρος εκείνου του έτους είτε στο Παρίσι είτε αναρρώνοντας από πνευμονική λοίμωξη, στην Αλγερία.[12] Αναδιοργάνωσε το endecja σε ένα νέο κόμμα, τη Λαϊκή Εθνική Ένωση (Związek Ludowo-Narodowy).[13] Κατά τη διάρκεια του Πολωνο-Σοβιετικού Πολέμου ήταν μέλος του Συμβουλίου Εθνικής Άμυνας και ένθερμος επικριτής των πολιτικών του Πιουσούτσκι.[13][12] Στον απόηχο του πολέμου, τα πολωνικά ανατολικά σύνορα ήταν παρόμοια, αν και κάπως μικρότερα, από αυτό που έγινε γνωστό ως Γραμμή του Ντμόφσκι.[12]
Όταν ήρθε η ώρα να γραφτεί ένα πολωνικό σύνταγμα στις αρχές της δεκαετίας του 1920, οι Εθνικοδημοκράτες επέμειναν σε μια αδύναμη προεδρία και ισχυρό νομοθετικό σκέλος. Ο Ντμόφσκι ήταν πεπεισμένος ότι ο Πιουσούτσκι θα γινόταν πρόεδρος και είδε μια αδύναμη εκτελεστική εντολή ως τον καλύτερο τρόπο να παραλύσει τον αντίπαλό του. Το σύνταγμα του 1921 σκιαγράφησε πράγματι μια κυβέρνηση με αδύναμη εκτελεστική εξουσία.[14] Όταν ο Γκάμπριελ Ναρουτόβιτς, φίλος του Πιουσούτσκι, εξελέγη πρόεδρος από το Σέιμ το 1922, θεωρήθηκε από πολλούς μεταξύ της endecja ότι είχε εκλεγεί με την υποστήριξη των κομμάτων που εκπροσωπούν τις εθνικές μειονότητες, με την αξιοσημείωτη υποστήριξη του Πολωνοεβραίου πολιτικού Γιτζάκ Γκρούενμπαουμ.[15][16] Μετά την εκλογή του Ναρουτόβιτς, οι Εθνικοδημοκράτες ξεκίνησαν μια μεγάλη εκστρατεία δυσφήμησης του «Εβραίου προέδρου» που είχε εκλεγεί από «ξένους».[16] Στη συνέχεια, ένας φανατικός εθνοδημοκρατικός υποστηρικτής, ο ζωγράφος Ελίγκιους Νιεβιαντόμσκι δολοφόνησε τον Ναρουτόβιτς.[15]
Υπήρξε Υπουργός Εξωτερικών από τον Οκτώβριο έως τον Δεκέμβριο του 1923 στην κυβέρνηση του Βιντσέντι Βίτος.[12] Εκείνη τη χρονιά έλαβε το Τάγμα της Αναγέννησης της Πολωνίας από την κυβέρνηση του Βουαντίσουαφ Σικόρσκι.[12]
Το 1926, στον απόηχο του Πραξικοπήματος του Μαΐου του Πιουσούτσκι, ο Ντμόφσκι ίδρυσε το Στρατόπεδο Μείζονος Πολωνίας (Obóz Wielkiej Polski), αν και θα θεωρούσε τον εαυτό του περισσότερο ιδεολόγο παρά ηγέτη, καθώς εκτοπίστηκε από νεότερους πολιτικούς.[17][18] Το 1928 ίδρυσε το Εθνικό Κόμμα (Stronnictwo Narodowe). Συνέχισε να δημοσιεύει άρθρα εφημερίδων, μπροσούρες και βιβλία.[17] Με φθίνουσα υγεία, αποσύρθηκε ως επί το πλείστον από την πολιτική μέχρι το 1930.[13] Το 1934, ένα τμήμα της πτέρυγας νεολαίας της Endecja βρήκε τον Ντμόφσκι ανεπαρκώς σκληροπυρηνικό για τα γούστα τους και αποχώρησε για να ιδρύσει το πιο ριζοσπαστικό Εθνικό Ριζοσπαστικό Στρατόπεδο (γνωστό με το πολωνικό ακρωνύμιο ως ONR). Η τελευταία του μεγάλη εκστρατεία ήταν μια σειρά πολιτικών επιθέσεων στους υποτιθέμενους «ιουδαιομασονικούς» συνεργάτες του Προέδρου Ιγκνάτσι Μοστσίτσκι.[19]
Εξασθενώντας στην υγεία του, ο Ντμόφσκι μετακόμισε στο χωριό Ντροζντόβο, κοντά στη Γουόμζα, όπου πέθανε στις 2 Ιανουαρίου 1939.[20]
Ο Ντμόφσκι τάφηκε στο κοιμητήριο Μπρούντνο στη Βαρσοβία, στον οικογενειακό τάφο.[20] Στην κηδεία του παραβρέθηκε πλήθος κόσμου,[20] με τουλάχιστον 100.000 παρευρισκόμενους. Η κυβέρνηση Σανάτσια του Πιουσούτσκι τον σνόμπαρε χωρίς να παρευρεθεί κανένας επίσημος εκπρόσωπος.[21]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.