Σαχάρα

Η Σαχάρα (από το αραβικό لصحراء, κυριολεκτικά "έρημος") είναι η αμμώδης έκταση ερήμου που καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Αφρικής. Πρόκειται για περιοχή ακαλλιέργητη και με δύσκολες συνθήκες διαβίωσης.

Η Σαχάρα από δορυφόρο

Γεωγραφία

Διασχίζει την Αφρική από τον Ατλαντικό ωκεανό έως την Κοιλάδα του Νείλου, και που συνεχίζεται στα ανατολικά του με την Αραβική Έρημο στην Αίγυπτο και στη Νουβική Έρημο στο Σουδάν μέχρι να φτάσει στην Ερυθρά Θάλασσα και που συνέχεια της Σαχάρας αποτελεί η έρημος της, Αραβικής χερσονήσου. Από τα σύνορα της στον Ατλαντικό έως την κοιλάδα του Νείλου καλύπτει απόσταση 4.000 χλμ., και από το βόρειο μέχρι το νότιο άκρο της 1.500 έως 1.800 χλμ. Εκτός της αμμώδους έκτασης, που παρ'όλα αυτά είναι και η μικρότερη, διαθέτει πετρώδεις εκτάσεις και αρκετά βραχώδη όρη, στα οποία περιλαμβάνονται το όρος Αχαγκάρ ή Χογκάρ που έχει ύψος 2.918 μέτρα, το Τιμπέστι, με ύψος 3.415 μ. και τα όρη Σαϊρ με ύψος 2.022 μέτρα. Σε άλλες περιοχές της Σαχάρας, σχηματίζονται κοιλώματα με μεγάλο και απότομο βάθος εξαιτίας της διαβρωτικής επίδρασης του ανέμου.

Κατά την τεταρτογενή περίοδο όταν την έρημο διέσχιζαν μεγάλοι ποταμοί σχηματίστηκαν οι κοιλάδες ουάντι, με ένα μικρό αριθμό από αυτές να διατηρείται έως σήμερα.

Οι κυριότερες από τις λίμνες της ερήμου Σαχάρας είναι: η Μελγκίρ στα 31 μέτρα κάτω από τη στάθμη των νερών της θάλασσας, η Μερουάν στα 29 μέτρα, και η Γυάρλα στα 21 μέτρα. Ονομαστές οάσεις είναι η Σίουα, η Αρέγκ, η Φαράφρα, η Κούφρα, η Μπαχαρίγια, η Ντάχελ, η Τάττα, η Άκκα και η Τουγγούρτ.

Κλίμα

Η Σαχάρα βρίσκεται στη ζώνη του βορειοανατολικού αληγούς που περιορίζει την εμφάνιση βροχών. Μόνο στην περιοχή της Μεσογείου και του Σουδάν σημειώνονται περιστασιακά βροχοπτώσεις και υπάρχει μια περιορισμένη βλάστηση. Οι πόλεις έχουν κατασκευαστεί σε τοποθεσίες με σχετικά καλές συνθήκες για διαβίωση, όπως το υψίπεδο του Αχαγκάρ ή Χογκάρ στην Αλγερία, η πόλη Ταμανρασσέτ και στα βουνά Αϊρ στον Νίγηρα και η πόλη Αγκαντέζ, που δέχονται αρκετές βροχές.

Το μεγαλύτερο μέρος της δυτικής Σαχάρας δεν είναι κατοικήσιμο λόγω της ξηρασίας. Σε αυτές τις ακατοίκητες και ανεκμετάλλευτες περιοχές, υπάρχουν τοποθεσίες όπου ενδέχεται να μην σημειωθεί βροχόπτωση έως και για διάστημα δέκα ετών. Επίσης ο βαθμός ξηρασίας του αέρα είναι πολύ υψηλός, κάτι που επηρεάζει τα όποια πιθανά βραχυπρόθεσμα αποθέματα νερού και τα κάνει να εξατμίζονται γρήγορα. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ενώ τη μέρα η θερμοκρασία ανεβαίνει στους 50 °C, το βράδυ κατεβαίνει υπό το μηδέν. Αυτές οι διαφορές της θερμοκρασίας, συντελούν στη δημιουργία ανέμων που είναι αρκετά ισχυροί και συχνά οδηγούν σε εμφάνιση ανεμοστρόβιλων γνωστών με το όνομα τζιμπλί, χαμσίν ή και χαρματάν.

Κάτοικοι

Χαρακτηριστικό τοπίο της Σαχάρας

Πιο γνωστή περιοχή της Σαχάρας είναι η νοτιοαλγερινή Σαχάρα, όπου υπάρχουν αρκετές οάσεις και συνοικισμοί, όπως η Τουγγούρτ, με 3.000 κατοίκους. Με δρόμο, συνδέεται η Τουγγούρτ με την Ουάργκλα, με πληθυσμό 4.000 κατοίκων. Στην κεντρική Σαχάρα βρίσκεται και η λεκάνη του Φεζάν όπου βρίσκεται και η πόλη Μαρζούκ με 9.000 κατοίκους, πρωτεύουσα της ομώνυμης περιοχής της Λιβύης. Από το σύνολο των κατοίκων της Σαχάρας - που υπολογίζεται έως δύο εκατομμύρια ανθρώπους - η πλειονότητα είναι Βέρβεροι και ένας μικρός πληθυσμός μαύρων Αφρικανών στα Ν. και ΝΑ. Μέσα σε αυτούς τους πληθυσμούς, υπάρχουν οι Τουαρέγκ στη δυτική Σαχάρα - που στην τοπική διάλεκτο η λέξη σημαίνει ληστές των μεγάλων δρόμων- με ανοιχτόχρωμο δέρμα, και οι Τούμπου που ζουν στις ανατολικές τοποθεσίες.

Η ζωή στη Σαχάρα είναι αρκετά δύσκολη και επικίνδυνη με τα περισσότερα σπίτια να είναι μικρά, χαμηλά και σκοτεινά, και με ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη μικροβίων. Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η παραγωγή δημητριακών, η καλλιέργεια του φοίνικα και άλλων δέντρων και φυτών της περιοχής τους, καθώς επίσης και η κατασκευή κοσμημάτων και όπλων.

Ιστορία

Το 1914 οι Τουαρέγκ υποτάχτηκαν στους Γάλλους. Επαναστάτησαν το 1915-1917 και υποτάχτηκαν πάλι το 1920.

Στη Σαχάρα ανακαλύφθηκαν αρχαιολογικά αντικείμενα της παλαιολιθικής και νεολιθικής περιόδου, όπως εργαλεία και όπλα. Βρέθηκαν επίσης και πολλές λιθογραφίες μεγάλης αρχαιολογικής αξίας που μελετήθηκαν το 1847 από τον Ζακότ κι αργότερα από τον Φρομπένιους.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

wiktionary logo

Το Βικιλεξικό έχει σχετικό λήμμα:   Σαχάρα

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Σαχάρα