Σχέσεις Ελλάδας και Γιουγκοσλαβίας

Οι σχέσεις Ελλάδας και Γιουγκοσλαβίας αναφέρονται στις διμερείς σχέσεις μεταξύ της Ελλάδας και της Γιουγκοσλαβίας. Η Ελλάδα διατηρούσε πρεσβεία στο Βελιγράδι και η Γιουγκοσλαβία διατηρούσε πρεσβεία στην Αθήνα.

Οι δύο χώρες διατηρούσαν παραδοσιακά φιλικές σχέσεις μεταξύ τους, όπως γίνεται σήμερα και με τη Σερβία.

Ιστορία

Μεσοπόλεμος

Το 1920, ο Αλεξάνταρ Καραγιώργεβιτς παρακολούθησε την ταφή του Έλληνα βασιλιά Αλεξάνδρου Α΄^[1]. Στις 9 Φεβρουαρίου 1934 υπεγράφη η Βαλκανική Συνεννόηση στην Αθήνα, μεταξύ της Γιουγκοσλαβίας, της Ελλάδας, της Ρουμανίας και της Τουρκίας.^[2] Στις 27 Φεβρουαρίου 1942 υπογράφηκε στο Λονδίνο η Συνθήκη για τη Βαλκανική Ένωση μεταξύ Γιουγκοσλαβίας και Ελλάδας.^[3] Ο βασιλιάς Πέτρος Β΄ Καραγιώργεβιτς παντρεύτηκε την Ελληνίδα πριγκίπισσα Αλεξάνδρα στις 20 Μαρτίου 1944, λίγο πριν το τέλος του Β΄ ΠΠ.

Μεταπολεμική περίοδος

Λόγω της υποστήριξης της Γιουγκοσλαβίας προς τους κομμουνιστές στον Ελληνικό Εμφύλιο Πόλεμο, οι σχέσεις των δύο χωρών ήταν για ένα σύντομο διάστημα εχθρικές. Ωστόσο, το 1950 οι δύο χώρες ξεκίνησαν διαδικασία επαναπροσέγγισης και στο τέλους του ίδιου έτους αντάλλαξαν πρεσβευτές^[4]. Το 1953 οι δύο χώρες, μαζί με την Τουρκία, υπέγραψαν το Βαλκανικό Σύμφωνο^[5].

Ο Γιόσιπ Μπροζ Τίτο έκανε επίσημη επίσκεψη στην Ελλάδα στις 2-5 Ιουνίου 1954. Η επίσκεψη έλαβε μεγάλη κάλυψη από τον εγχώριο τύπο, ενώ συναντήθηκε με τον βασιλιά Παύλο και τη σύζυγό του Φρειδερίκη^[6], ενώ τους έκανε δώρο δύο άλογα. Στη Θεσσαλονίκη έγινε παρέλαση προς τιμήν του, στις 5 Ιουνίου^[7].

Τον Ιούλιο του 1956 ο Γιόζιπ Μπροζ Τίτο και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής συναντήθηκαν στην Κέρκυρα^[8]. Τον Δεκέμβριο του 1956 ο Καραμανλής επισκέφθηκε τον Τίτο στο Βελιγράδι^[9].

Παρά τις διαφορές των δύο χωρών για το θέμα της Μακεδονίας, μετά το 1951 η Ελλάδα δεν προέβη σε κάποια ιδιαίτερη αντίδραση αφού χρειαζόταν τη γιουγκοσλαβική στήριξη στο κυπριακό ζήτημα. Στις 18 Ιουνίου 1959 η Ελλάδα και η Γιουγκοσλαβία υπέγραψαν 12 συμφωνίες^[10].

Ο Καραμανλής επισκέφθηκε τον Τίτο τον Ιούνιο του 1960, σε ανεπίσημη επίσκεψη^[11].

Δεκαετία του 1990 και αρχές της δεκαετίας του 2000

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, η Γιουγκοσλαβία διαλύθηκε σε μεγάλο βαθμό καθώς αποσχίστηκαν η Σλοβενία, η Κροατία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και η Βόρεια Μακεδονία (μόνο η τελευταία αποσχίστηκε ειρηνικά).

Η Ελλάδα αναγνώρισε τις παρακάτω χώρες στις εξής ημερομηνίες:

• Κροατία: 20 Ιουλίου 1992
• Βόρεια Μακεδονία: 13 Σεπτεμβρίου 1995
• Βοσνία-Ερζεγοβίνη: 1992, επίσημες σχέσεις συνήφθηκαν στις 30 Νοεμβρίου 1995

Η Γιουγκοσλαβία και η Ελλάδα διατήρησαν στενές σχέσεις. Η Ελλάδα υποστήριξε τη Γιουγκοσλαβία στον Πόλεμο της Βοσνίας, ενώ αρνήθηκε να παραχωρήσει στρατιωτικές βάσεις για χρήση από το ΝΑΤΟ. (για μια πιο εμπεριστατωμένη ανάλυση των ελληνογιουγκοσλαβικών-ελληνοσερβικών σχέσεων στη δεκαετία του 1990, βλέπε Ελληνο-Σερβικές σχέσεις) Η Ελλάδα ήταν η μόνη χώρα που εξέφρασε την αντίθεση της με τη νατοϊκή επίθεση στη Γιουγκοσλαβία το 1999 και, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις της εποχής, η ελληνική κοινή γνώμη ήταν ομόφωνα κατά της επέμβασης^[12]. Μάλιστα η επίσκεψη του αμερικανού προέδρου Μπιλ Κλίντον τον Νοέμβριο του 1999 στην Ελλάδα συνοδεύτηκε από μαζικές αντιαμερικανικές διαδηλώσεις^[13].

Τον Νοέμβριο του 1997 ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, πρόεδρος της Γιουγκοσλαβίας, έκανε επίσημη επίσκεψη στην Ελλάδα για να συμμετάσχει στη διάσκεψη της Κρήτης^[14].

Στις 16 Ιανουαρίου 2001 ο νέος πρόεδρος της Γιουγκοσλαβίας, Βόγισλαβ Κοστούνιτσα, έφτασε στην Αθήνα για επίσημη επίσκεψη^[15], αφού προηγουμένως είχε αναβληθεί δύο φορές.

Τον Μάιο του 2002 ο Έλληνας πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης έφτασε στο Βελιγράδι για διήμερη επίσκεψη^[16].

Δείτε επίσης

Για επισκόπηση των διμερών σχέσεων της Ελλάδας και των κρατών που προέκυψαν από τη Γιουγκοσλαβία, δείτε:

• Σχέσεις Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας
• Σχέσεις Ελλάδας και Βοσνίας-Ερζεγοβίνης
• Σχέσεις Ελλάδας και Κροατίας
• Σχέσεις Ελλάδας και Μαυροβουνίου
• Σχέσεις Ελλάδας και Σερβίας
• Σχέσεις Ελλάδας και Σλοβενίας

Παραπομπές

1. «Александар први - краљ Југославије : 1918-1934 / аутор изложбе и каталога Митар Тодоровић. - Београд : Архив Србије и Црне Горе, 2006». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2019.
2. Политика, 10. фебруар 1934^{[νεκρός σύνδεσμος]}, Београд
3. «ЈУГОСЛАВИЈА У МЕЂУНАРОДНИМ ОДНОСИМА 1918–1992» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 15 Νοεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2019.
4. «Κατσάνος, Κωνσταντίνος. Βελιγράδι - Σκόπια και Θεσσαλονίκη - Αθήνα για τη Μακεδονία - Project ΑΣΕλΊς». greekhistoryrepository.gr. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2019.
5. «Η προσέγγιση Καραμανλή - Τίτο | Ελλάδα | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ». Η Καθημερινή: σελ. kathimerini.gr. 13 Απριλίου 2014. https://www.kathimerini.gr/762540/article/epikairothta/ellada/h-proseggish-karamanlh---tito. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2019.
6. «Μηχανή του Χρόνου: Όταν ο Τίτο στη Θεσσαλονίκη έθετε θέμα 'μακεδονικής μειονότητας'». news247.gr. 18 Ιανουαρίου 2018. https://www.news247.gr/mixani-tou-xronou/michani-toy-chronoy-otan-o-tito-sti-thessaloniki-ethete-thema-makedonikis-meionotitas.6572790.html. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2019.
7. «Η επίσκεψη του Τίτο στη Θεσσαλονίκη πριν από 64 χρόνια. Πως έθεσε θέμα μακεδονικής μειονότητας στην Ελλάδα και τι δώρο έκανε στον βασιλιά Παύλο». mixanitouxronou.gr. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2019.
8. «Η προσέγγιση Καραμανλή - Τίτο». Η Καθημερινή: σελ. kathimerini.gr. 13 Απριλίου 2014. https://www.kathimerini.gr/762540/article/epikairothta/ellada/h-proseggish-karamanlh---tito. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2019.
9. «Μακεδονικό: Όταν η Ελλάδα έκανε τα χατίρια στον Τίτο | Offsite». offsite.gr. 11 Ιουνίου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-09-25. https://web.archive.org/web/20200925134016/https://www.offsite.com.cy/articles/eidiseis/ellada/270495-makedoniko-otan-i-ellada-ekane-ta-hatiria-ston-tito. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2019.
10. «1943-1991: Τα άγνωστα χρόνια του Μακεδονικού ζητήματος». Πρώτο Θέμα: σελ. protothema.gr. 20 Ιανουαρίου 2019. https://www.protothema.gr/stories/article/857139/1943-1991-ta-agnosta-hronia-tou-makedonikou-zitimatos/. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2019.
11. «Η ιστορία του «Μακεδονικού»: Ο Τίτο, τα συλλαλητήρια, ο Γκρούεφσκι και οι «Πρέσπες»». newpost.gr. 12 Ιανουαρίου 2019. http://newpost.gr/specials/5c38e64b035c1c1a29d69670/to-makedoniko-ana-tis-dekaeties-apo-ton-tito-kai-ta-syllalitiria-ston-gkroyefski-kai-tis-prespes. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2019.
12. «Ελλάδα και Σερβία, 150 χρόνια συμμαχία». Η Καθημερινή: σελ. kathimerini.gr. 27 Αυγούστου 2017. https://www.kathimerini.gr/924092/opinion/epikairothta/politikh/ellada-kai-servia-150-xronia-symmaxia. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2019.
13. «Σύλληψη δύο Αμερικανών πεζοναυτών σε αντιαμερικανικές διαδηλώσεις στην Κρήτη». in.gr. 14 Νοεμβρίου 1999. https://www.in.gr/1999/11/14/greece/syllipsi-dyo-amerikanwn-pezonaytwn-se-antiamerikanikes-diadilwseis-stin-kriti/. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2019.
14. «Το ραντεβού της Κρήτης». Το Βήμα: σελ. tovima.gr. 2 Νοεμβρίου 1997. https://www.tovima.gr/2008/11/24/politics/to-ranteboy-tis-kritis/. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2019.
15. «Στην Αθήνα ο Κοστούνιτσα στις 16 Ιανουαρίου». in.gr. 12 Ιανουαρίου 2001. https://www.in.gr/2001/01/12/greece/stin-athina-o-kostoynitsa-stis-16-ianoyarioy/. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2019.
16. «Στη Γιουγκοσλαβία έφτασε ο Κώστας Σημίτης για διήμερη επίσημη επίσκεψη». in.gr. 9 Μαΐου 2002. https://www.in.gr/2002/05/09/greece/sti-gioygkoslabia-eftase-o-kwstas-simitis-gia-diimeri-episimi-episkepsi/. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2019.