Τριακονταετής Πόλεμος
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Τριακονταετής Πόλεμος (γερμανικά: Dreißigjähriger Krieg)[l] ήταν μια από τις μεγαλύτερες και πιο καταστροφικές συγκρούσεις στην ευρωπαϊκή ιστορία, που διήρκεσε από το 1618 ως το 1648. Διαδραματίστηκε κυρίως στην Κεντρική Ευρώπη και υπολογίζεται ότι 4,5 έως 8 εκατομμύρια στρατιώτες και πολίτες πέθαναν από τις μάχες, τους λιμούς και τις ασθένειες, ενώ ορισμένες περιοχές της σημερινής Γερμανίας παρουσίασαν μείωση πληθυσμού άνω του 50%.[1] Συγγενείς με αυτόν συγκρούσεις ήταν ο Ογδοηκονταετής Πόλεμος, ο Πόλεμος της Διαδοχής της Μάντοβα (1628–1631), ο Γαλλοϊσπανικός Πόλεμος (1635–1659), ο Ολλανδοπορτογαλικός Πόλεμος (1602–1663) και ο Πόλεμος της Πορτογαλικής Παλινόρθωσης (1640-1668).
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Μέχρι τον 20ό αιώνα, οι ιστορικοί γενικά θεωρούσαν τον πόλεμο ως συνέχεια της θρησκευτικής σύγκρουσης που ξεκίνησε από τη Μεταρρύθμιση του 16ου αιώνα εντός της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η Ειρήνη του Άουγκσμπουργκ του 1555 προσπάθησε να την επιλύσει διαιρώντας την Αυτοκρατορία σε Λουθηρανικά και Ρωμαιοκαθολικά κράτη, αλλά τα επόμενα 50 χρόνια η επέκταση του Προτεσταντισμού πέρα από αυτά τα όρια αποσταθεροποίησε το διακανονισμό. Ενώ οι περισσότεροι σύγχρονοι σχολιαστές αποδέχονται ότι οι διαφορές σχετικά με τη θρησκεία και την αυτοκρατορική εξουσία ήταν σημαντικοί παράγοντες για την πρόκληση του πολέμου, υποστηρίζουν ότι το εύρος και η έκτασή του καθοδηγούνταν από τον ανταγωνισμό για την ευρωπαϊκή κυριαρχία μεταξύ αφ' ενός της Ισπανίας και της Αυστρίας που κυβερνούσαν οι Αψβούργοι και αφ' ετέρου του Γαλλικού Οίκου των Βουρβόνων.[2]
Η έκρηξή του τοποθετείται γενικά στο 1618, όταν ο Αυτοκράτορας Φερδινάνδος Β' καθαιρέθηκε από Βασιλιάς της Βοημίας και αντικαταστάθηκε από τον Προτεστάντη Φρειδερίκο Ε' του Παλατινάτου. Αν και οι αυτοκρατορικές δυνάμεις κατέστειλαν γρήγορα την εξέγερση της Βοημίας, οι μάχες επεκτάθηκαν στο Παλατινάτο, του οποίου η στρατηγική σημασία προσέλκυσε την Ολλανδική Δημοκρατία και την Ισπανία, που είχαν ήδη εμπλακεί στον Ογδοηκονταετή Πόλεμο. Δεδομένου ότι ηγεμόνες όπως ο Χριστιανός Δ΄ της Δανίας και ο Γουσταύος Β΄ Αδόλφος της Σουηδίας κατείχαν επίσης εδάφη εντός της Αυτοκρατορίας, αυτό έδωσε σε αυτούς και σε άλλες ξένες δυνάμεις το πρόσχημα να παρέμβουν, μετατρέποντας μια εσωτερική δυναστική διαμάχη σε ευρύτερη ευρωπαϊκή σύγκρουση.
Η πρώτη φάση από το 1618 ως το 1635 ήταν κυρίως ένας εμφύλιος πόλεμος μεταξύ Γερμανικών μελών της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, με την υποστήριξη εξωτερικών δυνάμεων. Μετά το 1635 η Αυτοκρατορία έγινε θέατρο μιας ευρύτερης σύγκρουσης μεταξύ της Γαλλίας, υποστηριζόμενης από τη Σουηδία, και του Αυτοκράτορα Φερδινάνδου Γ', που συμμάχησε με την Ισπανία. Αυτή ολοκληρώθηκε με τη Συνθήκη της Βεστφαλίας του 1648, οι διατάξεις της οποίας περιλάμβαναν μεγαλύτερη αυτονομία εντός της Αυτοκρατορίας για κράτη όπως η Βαυαρία και η Σαξονία, καθώς και την αποδοχή της ολλανδικής ανεξαρτησίας από την Ισπανία. Με την αποδυνάμωση των Αψβούργων σε σχέση με τη Γαλλία, η σύγκρουση άλλαξε την ευρωπαϊκή ισορροπία δυνάμεων και προλείανε το έδαφος για τους πολέμους του Λουδοβίκου ΙΔ΄.