Τσέτνικ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Τα Αποσπάσματα των Τσέτνικ του Γιουγκοσλαβικού Στρατού, επίσης γνωστά ως Γιουγκοσλαβικός Στρατός στην Πατρίδα ή Κίνημα της Ράβνα Γκόρα, κοινώς γνωστά ως Τσέτνικ (σερβοκροατικά: Četnici, Четници, σλοβενικά: Četniki), ήταν ένα Γιουγκοσλαβικό βασιλικό και Σερβικό εθνικιστικό κίνημα στη Γιουγκοσλαβία με επικεφαλής τον Ντράζα Μιχαήλοβιτς, που ήταν κατά του Άξονα στους μακροπρόθεσμους στόχους του και ενεπλάκη σε περιθωριακές αντιστασιακές δραστηριότητες για περιορισμένες περιόδους.[1] Ενεπλάκη επίσης σε τακτική ή επιλεκτική συνεργασία με τις δυνάμεις κατοχής σχεδόν καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου.[2] Οι Τσέτνικ του Μιχαήλοβιτς δεν ήταν ομοιογενές κίνημα[3]. Υιοθέτησαν μια πολιτική συνεργασίας[4][5] σε σχέση με τον Άξονα και συνεργάστηκαν σε μικρό ή μεγάλο βαθμό καθιερώνοντας ένα modus vivendi ή λειτουργώντας ως «νομιμοποιημένες» βοηθητικές δυνάμεις υπό τον έλεγχο του Άξονα[6]. Με την πάροδο του χρόνου και σε διάφορα μέρη της χώρας, το κίνημα των Τσέτνικ επεκτάθηκε σταδιακά[7] σε συμφωνίες συνεργασίας: πρώτα με τις δυνάμεις Νέντιτς στην Περιοχή της Στρατιωτικής Διοίκησης της Σερβίας[8], στη συνέχεια με τους Ιταλούς στην κατεχόμενη Δαλματία και το Μαυροβούνιο, με μερικές από τις δυνάμεις των Ούστασε στη βόρεια Βοσνία και, μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας, και με τους Γερμανούς άμεσα[9].
Τσέτνικ | |
---|---|
Συμμετείχε στoν B΄ Παγκόσμιο πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία. | |
Η σημαία των Τσέτνικ. Η επιγραφή γράφει: «Για τον βασιλιά και την πατρίδα, ελευθερία ή θάνατος») | |
Ενεργό | 1941-1946 |
Ιδεολογία | Μοναρχία, Εθνικισμός, Ορθοδοξία, Αντικομμουνισμός |
Ηγέτες | Ντράζα Μιχαήλοβιτς |
Οι Τσέτνικ συμμετείχαν στην εξέγερση εναντίον των κατακτητών του Άξονα καθ 'όλη τη διάρκεια του 1941. Μετά την επιτυχία της Μάχης της Λόζνιτσα, οι Τσέτνικ του Μιχαήλοβιτς απελευθέρωσαν την πρώτη πόλη στην Ευρώπη από τον έλεγχο του Άξονα.[10] Μετά από αυτό οι Γερμανοί κατακτητές θέσπισαν τη συνταγή του Αδόλφου Χίτλερ για την καταστολή της αντιναζιστικής αντίστασης στην Ανατολική Ευρώπη, την αναλογία 100 ομήρων που εκτελούντο για κάθε Γερμανό στρατιώτη που σκοτωνόταν και 50 εκτελέσεων για όσους τραυματίζονταν. Τον Οκτώβριο του 1941 Γερμανοί στρατιώτες πραγματοποίησαν δύο μαζικές δολοφονικές επιχειρήσεις εναντίον Σέρβων αμάχων στο Κράλιεβο και στο Κραγκούγιεβατς, με συνολικό αριθμό των νεκρών πάνω από 4.500 πολίτες, πείθοντας τον ηγέτη των Τσέτνικ Ντράζα Μιχαήλοβιτς ότι η δολοφονία Γερμανών στρατιωτών θα οδηγούσε μόνο σε περαιτέρω περιττούς θανάτους δεκάδων χιλιάδων Σέρβων. Έτσι αποφάσισε να απολιμακώσει τις επιθέσεις των ανταρτών του και να περιμένει μια απόβαση των συμμάχων στα Βαλκάνια.[11][12][13] Ενώ η συνεργασία των Τσέτνικ έφθασε σε «εκτεταμένα και συστηματικά» επίπεδα[14], οι ίδιοι αναφέρονταν στην πολιτική συνεργασίας τους[5] ως «χρήση του εχθρού»[9]. Η καθηγήτρια Σαμπρίνα Ράμετ, ιστορικός, παρατήρησε ότι «τόσο το πολιτικό πρόγραμμα των Τσέτνικ όσο και η έκταση της συνεργασίας έχουν πλήρως και εκτεταμένα τεκμηριωθεί, για να μπορούν να βρεθούν ακόμα άνθρωποι που να πιστεύουν ότι οι Τσέτνικ έκαναν κάτι άλλο εκτός από την προσπάθεια να υλοποιήσουν ένα όραμα για ένα εθνοτικά ομοιογενές Μεγάλο Σερβικό κράτος, που σχεδίαζαν να προωθήσουν, βραχυπρόθεσμα, με μια πολιτική συνεργασίας με τις δυνάμεις του Άξονα.»[5]
Οι Τσέτνικ συμμετείχαν στις τρομοκρατικές και αντιτρομοκρατικές ενέργειες που αναπτύχθηκαν στη Γιουγκοσλαβία κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Χρησιμοποίησαν τρομοκρατικές τακτικές εναντίον Κροατών σε περιοχές όπου ήταν αναμεμειγμένοι Σέρβοι και Κροάτες, εναντίον του Μουσουλμανικού πληθυσμού στη Βοσνία, την Ερζεγοβίνη και το Σαντζάκ και εναντίον των υπό τους Κομμουνιστές Γιουγκοσλάβων Παρτιζάνων και των υποστηρικτών τους σε όλες τις περιοχές. Αυτές οι τακτικές περιελάμβαναν δολοφονία αμάχων, πυρπόληση χωριών, καταστροφή περιουσιών και επιδείνωναν τις υφιστάμενες εθνοτικές εντάσεις μεταξύ Κροατών και Σέρβων.[15] Η χρήση τρομοκρατικών τακτικών κατά των Κροατών και των Μουσουλμάνων Βοσνίων ήταν μια απάντηση στις επιθέσεις εναντίον των Σέρβων, αλλά είχαν και κίνητρο την παραδοσιακή εχθρότητα και την πολιτική ότι οι περιοχές που προορίζονταν να ανήκουν στη Μεγάλη Σερβία έπρεπε να εκκαθαρισθούν από μη Σέρβους σύμφωνα με οδηγία του Μιχαήλοβιτς της 20ής Δεκεμβρίου 1941.[16] Η τρομοκρατία εναντίον των Κομμουνιστών Παρτιζάνων και των υποστηρικτών τους είχε ιδεολογικά κίνητρα.[17] Όσον αφορά τα κίνητρα των Τσέτνικ για συνεργασία, ο Ντέιβιντ Μπρους Μακντλονααλντ αναφέρει ότι «είναι πολύ παραπλανητικό το γεγονός ότι οι Τσέτνικ σε όλη τη διάρκεια του πολέμου συνεργάζονταν με τους Γερμανούς και τους Ιταλούς για να πραγματοποιήσουν γενοκτονία Κροατών και Μουσουλμάνων».[18]
Ο αρχηγός των Τσέτνικ Ντράζα Μιχαήλοβιτς συνελήφθη στην Ανατολική Βοσνία και στις 17 Ιουλίου του 1946 εκτελέστηκε, αφού πρώτα δικάστηκε για εγκλήματα πολέμου και συνεργασία με τις δυνάμεις κατοχής. Η δίκη είχε αρχίσει στις 10 Ιουλίου του 1946. Η δίκη έγινε από δικαστήριο των κομμουνιστικών αρχών της μεταπολεμικής Γιουγκοσλαβίας του Στρατάρχη Τίτο.[19][20] Το όνομα «Τσέτνικ» («Τσέτες», στα ελληνικά) χρησιμοποιήθηκε επίσης από ορισμένες ομάδες ανταρτών ενεργές σε πολέμους στα Βαλκάνια πριν τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, και από κάποιες σερβικές εθνικιστικές παραστρατιωτικές οργανώσεις σχετικές με το κίνημα κατά τη διάρκεια των πρόσφατων Γιουγκοσλαβικών πολέμων.