Φερδινάνδεα

Ο ύφαλος Γκράχαμ ή Φερδινάνδεα (Ferdinandea) ήταν ηφαιστειογενές νησί που καταποντίστηκε σε αμνημόνευτο χρόνο και σήμερα αποτελεί πολύ επικίνδυνο ύφαλο στο πέρασμα των πλοίων μεταξύ Σικελίας και της ιταλικής νήσου Παντελλερίας (της αρχαίας Κόσσυρας) 25 μίλια νότια του Φάρου Γκρανίτολα.

Θέση της υφάλου Γκράχαμ ή Φερδινάνδεα

Γεωλογικά χαρακτηριστικά

Το νησί αυτό πιθανολογείται ότι ήταν, μετά τη Σαντορίνη, το πλέον ενεργό ηφαιστειογενές της Μεσογείου σε ηφαιστειακές εκδηλώσεις. Σήμερα αποτελεί δικόρυφο υπόλειμμα με βάση στις 150 οργιές και με τις δύο κορυφές σε ελάχιστο βάθος που κατά καιρούς μεταβάλλεται. Το 1863 ήταν 2,5 οργιές, το 1870 3,5, το 1902 5,5 και πάλι 3 το 1908, όταν έγιναν οι καταστρεπτικοί σεισμοί της Μεσσήνης, το 1930 3,5, όπου και παραμένει επικίνδυνο στη Ναυσιπλοΐα. Με αλιευτικά εργαλεία στη περιοχή διαπιστώνεται η πλούσια βενθική χλωρίδα και πανίδα του υφάλου (σπόγγοι, κοράλλια, ψάρια).

Διαμάχη για την κυριότητα

Φερδινάνδεα (1831)

Τον Ιούλιο του 1831 το νησί ανυψώθηκε πάνω από το επίπεδο της θάλασσας, προκαλώντας διαμάχη για την κυριότητά του ανάμεσα στη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία, που λύθηκε από μόνη της όταν το νησί ξαναβυθίστηκε μερικούς μήνες αργότερα, τον Ιανουάριο του 1832. Το όνομα Φερδινάνδεα είναι αυτό που είχε δοθεί από την Ιταλία προς τιμή του βασιλιά της Νάπολης Φερδινάνδου, που το διεκδίκησε για λογαριασμό των Βουρβόνων, ενώ Γκράχαμ είναι το όνομα που είχε δοθεί από τους Βρετανούς. Το 1863, σε μια ακόμα περίοδο ηφαιστειακής δραστηριότητας, το νησί επανεμφανίστηκε για λίγο πριν ξαναβυθιστεί. Κατόπιν παρέμεινε ανενεργό για πολλά χρόνια, με την κορυφή του περίπου οκτώ μέτρα κάτω από την επιφάνεια.

Το 1986, κατά τη διάρκεια της Κρίσης της Σύρτης όπου ακολούθησαν Αμερικανικοί βομβαρδισμοί της Λιβύης (1986), ο ύφαλος θεωρήθηκε λανθασμένα ως Λιβυκό υποβρύχιο και βομβαρδίστηκε από αμερικανικό αεροσκάφος. Το 2002 η σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή ξανάρχισε, και οι ηφαιστειολόγοι εκτίμησαν ότι το νησί θα υψωνόταν και πάλι πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Για να προλάβουν τυχόν καινούργιες κυριαρχικές διαμάχες, Ιταλοί δύτες τοποθέτησαν έναν ιστό με την Ιταλική σημαία στην κορυφή του, έτσι ώστε το νησί να θεωρηθεί ιταλικό έδαφος όταν αναδυθεί, κάτι που όμως τελικά δεν συνέβη. Σήμερα ο ύφαλος έχει κορυφή περίπου έξι μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.