Φώκαια
αρχαιοελληνική πόλη-κράτος From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Φώκαια ήταν αρχαία πόλη της Ιωνίας, στα παράλια της Μικράς Ασίας. Ιδρύθηκε στη διάρκεια του πρώτου ελληνικού αποικισμού από Ίωνες. Η Φώκαια εξελίχθηκε σε μεγάλη ναυτική και εμπορική δύναμη, πρωταγωνίστησε κατά τον δεύτερο αποικισμό στη διάρκεια του οποίου ίδρυσε αποικίες από τις ακτές της Μαύρης Θάλασσας μέχρι τις ακτές τις Ισπανίας και της Γαλλίας. Σημαντικότερες αποικίες των Φωκέων ήταν η Μασσαλία στις ακτές της Γαλατίας, η Ελέα στην κάτω Ιταλία, η Αλαλία στην Κορσική, η Λάμψακος στον Ελλήσποντο το Εμπόριο και το Ημεροσκοπείον στην Ιβηρική χερσόνησο.
| Phocaea (Λατινικά) Foça (Τουρκικά) | |
 Άποψη του θεάτρου της Φώκαιας. | |
  | |
| Τοποθεσία | Φότσα, Επαρχία Σμύρνης, Τουρκία |
|---|---|
| Περιοχή | Ιωνία, Μικρά Ασία |
| Συντεταγμένες | 38°40′03″N 26°45′29″E |
| Είδος | Οικισμός |
Η Φώκαια ήταν η βορειότερη από τις Ιωνικές αποικίες. Βρισκόταν στην περιοχή των Αιολικών αποικιών [1] βόρεια της χερσονήσου της Ερυθραίας ανάμεσα στην Αιολική πόλη Κύμη που ήταν χτισμένη βορειότερα και στη Σμύρνη που ήταν χτισμένη νοτιότερα. Η Φώκαια διέθετε δύο φυσικά λιμάνια χάρη στα οποία έγινε μία μεγάλη ναυτική δύναμη και ανέπτυξε ιδιαίτερα το θαλάσσιο εμπόριο. Πρόσφατες αρχαιολογικές έρευνες δείχνουν πως η Φώκαια ήταν ιδιαίτερα ανεπτυγμένη κατά την αρχαϊκή περίοδο. Ο Ηρόδοτος μας πληροφορεί για το μέγεθος των τειχών της πόλης που έφταναν σε διάμετρο τα 5 χιλιόμετρα, με βάση τη σημερινή μονάδα μέτρησης. Αυτό δείχνει πως η Φώκαια ήταν από τις μεγαλύτερες πόλεις του αρχαίου κόσμου.
Η Φώκαια ιδρύθηκε από Φωκείς υπό την ηγεσία Αθηναίων όπως αναφέρει ο Παυσανίας. Η έκταση στην οποία ιδρύθηκε η αποικία τους παραχωρήθηκε από τους Αιολείς της κοντινής Κύμης. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκαν στην πόλη απόγονοι του βασιλιά Κόδρου, οι Κοδρίδες. Σύμφωνα πάλι με τον Παυσανία, μετά την εγκατάσταση στην πόλη των Κοδριδών η Φώκαια έγινε δεκτή στο κοινό των Ιώνων και έγινε μία από τις πόλεις της Ιωνικής Δωδεκάπολης[2]. Τα ευρήματα κεραμικών δείχνουν Αιολική παρουσία στην περιοχή κατά τις αρχές του ένατου αιώνα π.Χ. και Ιωνική παρουσία στα τέλη του 9ου αιώνα π.Χ. Από την αλλαγή αυτή μπορεί να προσδιοριστεί η ίδρυση της αποικίας περίπου στα μέσα στου 9ου π.Χ.
Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο οι Φωκαείς ήταν οι πρώτοι Έλληνες που πραγματοποίησαν πολύ μακρινά θαλάσσια ταξίδια. Οι Φωκαείς βασίστηκαν σε έναν εξελιγμένο τύπο αρχαίου πλοίου την Πεντηκόντορο, που τους βοήθησε να πραγματοποιήσουν ιδιαίτερα μακρινά ταξίδια. Εξερεύνησαν τις ακτές της Αδριατικής και της Τυρρηνικής θάλασσας και έφτασαν μέχρι τις ακτές της Ισπανίας. Ο Ηρόδοτος αναφέρει πως ο βασιλιάς της τοπικής φυλής των Ταρτησσών, ο Αργανθώνιος συμπάθησε τους Φωκαιείς και τους πρότεινε να εγκαταλείψουν την Ιωνία και να μετεγκατασταθούν εκεί. Εκείνοι αρνήθηκαν. Παρ'όλα αυτά, όταν τον ενημέρωσαν ότι η δύναμη των Μήδων αυξάνεται, τούς χρηματοδότησε για να οχυρώσουν τη Φώκαια. [3] Στις ακτές τις Τυρρηνικής θάλασσας οι Φωκαείς ίδρυσαν τις σημαντικότερες αποικίες τους. Ισχυρότερη απ’ όλες ήταν η Μασσαλία, η οποία ίδρυσε και αυτή αποικίες στην περιοχή με την σειρά της Επιπλέον οι Φωκαείς ίδρυσαν τις πόλεις Αλαλία, στην Κορσική, Ολβία στη Σαρδηνία και Αντίπολη δίπλα στην Μασσαλία. Η σημαντικότερες αποικίες τους στην Ισπανία ήταν το Εμπόριο και το Ημεροσκοπείον.
Οι Φωκαείς εκτός από το δυτικό τμήμα της Μεσογείου, διεξήγαγαν εμπόριο με την Ελληνική αποικία Νάυκρατις στην Αίγυπτο, ενώ στον βορά στην περιοχή της Προποντίδας ίδρυσαν την αποικία Λάμψακο.
Η Φώκαια παρήκμασε στα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ. όταν βρέθηκε κάτω από την εξουσία των Λυδών. Στη συνέχεια υποτάχτηκε στους Πέρσες, όταν ο Κύρος κατέλαβε τη Λυδία. Κατά τη διάρκεια της Περσικής κατοχής πολλοί Φωκαείς κατέφυγαν στη Χίο [4], στην αποικία τους Αλαλία της Κορσικής [5] ενώ άλλοι ίδρυσαν μία νέα αποικία στην Κάτω Ιταλία που εξελίχθηκε σε σημαντική πόλη, την Ελέα. Οι Φωκαείς συμμετείχαν στην Ιωνική επανάσταση αλλά αδύναμοι πλέον συνεισέφεραν μόνο τρία πλοία σε σύνολο 353.
Μετά τους Περσικούς πολέμους η Φώκαια έγινε μέρος της Δηλιακής συμμαχία μαζί με άλλες πόλεις της Ιωνίας. Κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου, με την υποστήριξη της Σπάρτης επαναστάτησε κατά των Αθηναίων. Με την ειρήνη του Ανταλκίδα η Φώκαια που ακολούθησε τη λήξη του Κορινθιακού πολέμου, η Φώκαια έγινε πάλι τμήμα της Περσικής Αυτοκρατορίας, μαζί με τις υπόλοιπες Ιωνικές πόλεις. Μετά το 334 έγινε τμήμα της Αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου και ακολούθως τμήμα των Ελληνιστικών βασιλείων που σχηματίστηκαν στην περιοχή της Μικράς Ασίας.
Η Φώκαια ήταν από τις πρώτες πόλεις της αρχαιότητας που έκοψαν νομίσματα. Τα πρώτα νομίσματα της πόλης ήταν από κράμα αργύρου και χρυσού. Στο βρετανικό μουσείο εκτίθενται νομίσματα της Φώκαιας της περιόδου 600-550 π.Χ.[6]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
