Αικατερίνη Βαρελά

Η Αικατερίνη Βαρελά ήταν Ελληνίδα δασκάλα και εξέχουσα μορφή του Μακεδονικού Αγώνα.^[1] Γεννήθηκε ως Αικατερίνη Πάνου, στα Γιαννιτσά της Μακεδονίας το 1866, και καταγόταν από γνωστή οικογένεια της πόλης. Παντρεύτηκε τον Χρήστο Βαρελά, με τον οποίο έκανε δύο παιδιά: τον Μιχαήλ Βαρελά (1886-1936) και την Ελισάβετ Βαρελά-Παπαμανώλη (1890-1972). Ήταν σημαντική και σεβάσμια προσωπικότητα της περιοχής.

Αικατερίνη Βαρελά
Γέννηση	1866 Γιαννιτσά, Εγιαλέτι της Θεσσαλονίκης
Θάνατος	24  Δεκεμβρίου 1906 Γιαννιτσά, Βιλαέτι της Θεσσαλονίκης
Χώρα	Οθωμανική Αυτοκρατορία
Μάχες/πόλεμοι	Μακεδονικός Αγώνας
Συγγενείς	Μιχαήλ Βαρελάς
Ιδιότητα	Δασκάλα
δεδομένα (π • σ • ε )

Δράση στον Αγώνα

Στις αρχές του 20ου αιώνα, και ενώ η βουλγαρική προπαγάνδα στην περιοχή των Γιαννιτσών είχε αρχίσει, η Βαρελά έστελνε τα παιδιά της στα σχολεία της Θεσσαλονίκης, τα οποία διατηρούσε εκεί η Ελληνική κοινότητα, για να σπουδάσουν (στο Διδασκαλείο ο γιος και στο Παρθεναγωγείο η κόρη),^[2] έτσι ώστε να έχουν κύριο μέλημα την διατήρηση των ελληνικών ιδεωδών και παραδόσεων.^[3] Επιπροσθέτως μετέτρεψε το σπίτι της σε κέντρο διαβουλεύσεων και οπλοστάσιο και πρόσφερε ποικίλες άλλες υπηρεσίες.^[4]

Για αυτή της την κίνηση, δεχόταν συχνά προειδοποιήσεις από τους Χρίστο Τατάρτσεφ, Ντάμε Γκρούεφ και Ντιμιτρώφ, οι οποίοι ηγούνταν του Βουλγαρικού κομιτάτου της περιοχής. Οι απειλές κατά της ζωής της δεν άργησαν να γίνουν πράξη όταν αρνήθηκε να συμμορφωθεί και να ανακαλέσει τα παιδιά της από τη Θεσσαλονίκη. Έτσι, την παραμονή των Χριστουγέννων του 1904 δολοφονήθηκε άγρια με τσεκούρι από τους κομιτατζήδες, στο κατώφλι του σπιτιού της.^[2]

Τα παιδιά της, πιστά στην υπόσχεση και στις αρχές που είχαν ενστερνισθεί από την μητέρα τους, ολοκλήρωσαν τα πρώτα τους χρόνια ως δάσκαλοι στο ελληνικό σχολείο του Παρθενίου και αργότερα προσέφεραν τις υπηρεσίες τους στον Μακεδονικό αγώνα με διπλή ιδιότητα των δασκάλων και αγωνιστών.^[3] Το κράτος τίμησε την Βαρελά με μετάλλιο και δίπλωμα Μακεδονομάχου.^[4] Ο Δήμος Γιαννιτσών για να τιμήσει την θυσία της έδωσε το όνομα της σε δρόμο της πόλης και στο 3ο Λύκειο της πόλης, ενώ κατασκευάστηκε και ορειχάλκινη προτομή της από τον γλύπτη Ευθύμιο Καλεβρά.^[2]