Ακτάου

Το Ακτάου (καζακικά: Ақтау‎‎) είναι πόλη στο Καζακστάν, η οποία βρίσκεται στην ανατολική ακτή της Κασπίας Θάλασσας. Το σημερινό του όνομα σημαίνει «λευκό βουνό» στα καζακικά, κάτι που μπορεί να οφείλεται στα βράχια του που έχουν θέα στην Κασπία. Από το 1964 έως το 1991, η πόλη ήταν γνωστή ως Σεβτσένκο (ρωσικά: Шевченко‎‎ ). Το προηγούμενο όνομά του δόθηκε λόγω της περιόδου εξορίας του ομώνυμου Ουκρανού ποιητή στην περιοχή.^[1] Βρίσκεται στη χερσόνησο Μανγκισλάκ και είναι η πρωτεύουσα της περιφέρειας Μανγκιστάου.

Ακτάου
Σημαία Έμβλημα
Ακτάου
Χώρα	Καζακστάν
Διοικητική υπαγωγή	Aqtaū Qalasy
Ίδρυση	1961
Διοίκηση
• Δήμαρχος	Nurdäulet Qilybai
Έκταση	140.000.000 m²
Υψόμετρο	−8 μέτρο
Πληθυσμός	183.350 (2017)
Ταχ. κωδ.	130000
Τηλ. κωδ.	7292
Ζώνη ώρας	UTC+05:00
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Ακτάου είναι γνωστό για το μοναδικό του σύστημα διευθύνσεων οικοδομικών τετραγώνων. Σχεδόν κανένας δρόμος στο Ακτάου δεν έχει όνομα. Αντίθετα, οι διευθύνσεις αποτελούνται γενικά από τρεις αριθμούς: τον αριθμό της περιοχής, τον αριθμό του κτιρίου και τον αριθμό του διαμερίσματος. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το Ακτάου σχεδιάστηκε αρχικά ως στρατόπεδο για τους εργάτες της βιομηχανίας πετρελαίου.^[2]

Το Aktau ανακηρύχθηκε Πολιτιστικής Πρωτεύουσας του τουρκικού κόσμου για το έτος 2025, στην 41η συνάντηση των κρατών μελών του Διεθνούς Οργανισμού Τουρκικού Πολιτισμού (TURKSOY) στο Ασγκαμπάτ.^[3]

Ιστορία

Επισήμως η πόλη του Ακτάου ιδρύθηκε το 1961, αν και τα θεμέλιά της είχαν τεθεί λίγο νωρίτερα. Την άνοιξη του 1956, μια ομάδα σοβιετικών γεωλόγων έφτασε στην περιοχή Μανγκιστάου για να εξερευνήσει τον ορυκτό πλούτο της περιοχής (κοίλωμα Karagiye), δημιουργώντας μια πρόχειρη βάση στο ακρωτήριο Μελοβίι. Στα μέσα του 1957, ανέφεραν την ανακάλυψη αποθεμάτων ουρανίου σε μικρό βάθος. Το σημερινό Ακτάου εορτάζει την 19η Σεπτεμβρίου ως τοπική εορτή, σε ανάμνηση της έναρξης των εργασιών στο κοίτασμα "Melovyi" το 1958. Η εξόρυξη ουρανίου έγινε το θεμέλιο για την ανάπτυξη και την εκβιομηχάνιση του Ακτάου. Το 1959, ο οικισμός, που αρχικά ονομαζόταν Guriev-20, χαρακτηρίστηκε ως οικισμός εργασίας, με την επωνυμία Ακτάου. Τα πρώτα διώροφα ξύλινα σπίτια, που μεταφέρθηκαν από τη Σιβηρία, αποτέλεσαν τη βάση της σημερινής Μικροπεριοχής 3 της σύγχρονης πόλης.

Αν και ο βασικότερος λόγος για την δημιουργία της πόλης ήταν η εξερεύνηση ουρανίου στη μέση της τεράστιας στέπας, βαθμιαία το Ακτάου εξελίχθηκε σε σημαντικό βιομηχανικό και τουριστικό κόμβο στο Καζακστάν. Η ανάπτυξη κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στη δεκαετία του 1990 ώθησε περαιτέρω την ανάπτυξη της πόλης.

Ένα αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό του Ακτάου είναι ότι ο πρώτος πυρηνικός σταθμός λειτούργησε κοντά στην πόλη ως μέσο παροχής αφαλατωμένου νερού. Χωρίς τοπικές πηγές γλυκού νερού, η πόλη βασίζεται σχεδόν ολοκληρωτικά στο αφαλατωμένο θαλασσινό νερό για να καλύψει τις καθημερινές της ανάγκες.

Καθώς ο πληθυσμός της πόλης αυξανόταν, οι παραδοσιακοί σταθμοί θερμότητας και ηλεκτροπαραγωγής δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στη ζήτηση. Για να αντιμετωπιστεί αυτό, μια πυρηνική εγκατάσταση κατασκευάστηκε το 1964 και άρχισε να λειτουργεί το 1973. Παρείχε θερμότητα και ενέργεια για περισσότερα από 25 χρόνια. Αν και οι ειδικοί πίστευαν ότι θα μπορούσε να λειτουργήσει μέχρι το 2003, τα αυστηρότερα πρότυπα πυρηνικής ασφάλειας απαιτούσαν δαπανηρές αναβαθμίσεις. Έτσι το 1999, η κυβέρνηση του Καζακστάν αποφάσισε να το παροπλίσει.

Τουρισμός

Το σύγχρονο Ακτάου προσελκύει ντόπιους και ξένους τουρίστες, ως παραθαλάσσιος προορισμός για θερινές διακοπές. Η τουριστική σεζόν στην παραλία του Ακτάου ανοίγει τον Μάιο και διαρκεί μέχρι τον Σεπτέμβριο ή τον Οκτώβριο. Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, οι θερμοκρασίες μπορεί να εκτοξευθούν στους 45 βαθμούς Κελσίου, χωρίς σχεδόν καμία βροχόπτωση καθ 'όλη τη διάρκεια της σεζόν.

Ένα από τα κυριότερα σημαντικότερα αξιοθέατα της πόλης είναι το Πέτρινο Μονοπάτι (Skalnaya Tropa) ^[4], ένας δημοφιλής πεζόδρομος που εκτείνεται κατά μήκος της ακτογραμμής μεταξύ της Κασπίας και των βράχων. Εκτείνεται σε έκταση 1,5 χιλιομέτρου και προσφέρει εκπληκτική θέα στο ηλιοβασίλεμα από πλατφόρμες παρατήρησης, εφοδιασμένες με παγκάκια για ξεκούραση και γοητευτικό βραδινό, ατμοσφαιρικό φωτισμό.

Επίσης η πόλη διαθέτει έναν μοναδικής ομορφιάς Βοτανικό Κήπο, όπου το εύφορο έδαφός του έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το βραχώδες φόντο της περιοχής. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, καθώς η πόλη άρχισε να διαμορφώνεται με νέα κτίσματα και πολιτιστικά κέντρα, το πράσινο όπως τα δέντρα, οι θάμνοι και το γρασίδι απουσίαζε εντελώς. Η αντιμετώπιση της ανάγκης για βλάστηση στην καυτή στέπα έγινε κρίσιμη προτεραιότητα. Έτσι το 1971, ένας πειραματικός βοτανικός κήπος ιδρύθηκε για να προωθήσει τις προσπάθειες πρασίνου στην πόλη, τις κοντινές βιομηχανικές επιχειρήσεις και τους οικισμούς στην ευρύτερη περιοχή. Ο βοτανικός κήπος έγινε κόμβος πειραματισμού και επιλογής των πιο ανθεκτικών καλλωπιστικών φυτών από όλο τον κόσμο, ενώ παράλληλα ανέπτυξε τεχνικές καλλιέργειας κατάλληλες για το δύσκολο κλίμα της περιοχής. Η αφοσιωμένη ομάδα του κήπου πρωτοπορεί σε καινοτόμες τεχνικές εξωραϊσμού προσαρμοσμένες στο ξηρό κλίμα, αναδεικνύοντας τις δυνατότητες της περιοχής για πράσινο μετασχηματισμό.

Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει ο Φάρος της πόλης, ο οποίος λειτουργεί για περισσότερα από 40 χρόνια και είναι γνωστός ως ο πρώτος φάρος που χτίστηκε στην οροφή ενός κτιρίου κατοικιών (4η Μικροπεριφέρεια της πόλης).

Το ξενοδοχείο Caspian Riviera Grand Palace της πόλης, διαθέτει το μεγαλύτερο επισκέψιμο ενυδρείο οξυρρύγχων σε ολόκληρη την Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών. Το ενυδρείο είναι χτισμένο στον παράκτιο βράχο καταλαμβάνοντας έκταση από τον 6ο μέχρι τον 12o όρoφο του ξενοδοχείου. Το επιτοίχιο αυτό ενυδρείο χωρά σχεδόν 1 εκατομμύριο λίτρα γλυκού νερού. Σε αυτό ζουν περίπου 400 ψάρια βάρους από 1,5 έως 4 κιλά. ^[5]

Συγκοινωνίες

Διεθνές Αεροδρόμιο του Ακτάου

Αεροδρόμιο

Το Διεθνές Αεροδρόμιο του Ακτάου, χτισμένο το 1996, βρίσκεται 23 χιλιόμετρα μακριά από το κέντρο της πόλης. ^[6] Η Air Astana και η SCAT Airlines προσφέρουν πτήσεις από το Ακτόμπε, το Αλμάτι, το Ατιράου και την πρωτεύουσα Αστανά. Η FlyArystan έχει πτήσεις από το Κουτάισι.

Στις 25 Δεκεμβρίου 2024, η πτήση 8242 της Azerbaijan Airlines με προορισμό το Γκρόζνι της Τσετσενίας. συνετρίβη κοντά στον βασικό αεροδιάδρομο του Αεροδρομίου του Ακτάου.^[7][8]

Σιδηρόδρομος

Το Ακτάου δεν έχει δικό του σιδηροδρομικό σταθμό. Οι επισκέπτες καταφτάνουν στο σταθμό Mangyshlak, (20 χιλιόμετρα έξω την πόλη), και μετά συνεχίζουν το ταξίδι τους προς την πόλη είτε με το λεωφορείο νούμερο 105 ή με ταξί.

Από τις 22 Αυγούστου 2024, λειτουργεί το δρομολόγιο τρένου στη γραμμή Μανγκιστάου — Νουκούς κάθε Τετάρτη, Παρασκευή και Κυριακή. Το τρένο αναχωρήσει στις 18:54 και φτάνει στο Νουκούς στις 15:22.

Αθλητισμός

Το Ακτάου είναι η έδρα του ποδοσφαιρικού συλλόγου ΦΚ Κασπίι. Η ομάδα αγωνίζεται στο Στάδιο Ζάσταρ (Zhastar Stadium) που έχει χωρητικότητα 5.000 ατόμων. Το 2019, η Κασπίι τερμάτισε στη δεύτερη θέση της Α' κατηγορία του Καζακστάν και κέρδισαν την άνοδο στην Πρέμιερ Λιγκ του Καζακστάν, την κορυφαία κατηγορία ποδοσφαίρου της χώρας.

• 
  Η ακτή του Ακτάου
• 
  Παράκτια θέα του Ακτάου
• 
  Εννιαόροφο κτίριο κοντά στο παραθαλάσσιο πάρκο και το μνημείο του T. G. Shevchenko (4η μικροπεριφέρεια)
• 
  Το νέο κτίριο "Three Crowns", πίσω από το ξενοδοχείο "Renaissance"
• 
  Πανίδα της Κασπίας Θάλασσας
• 
  Νυχτερινή θέα
• 
  32η Μικροπεριφέρεια της πόλης
• 
  Μικροπεριφέρεια Aκζελκέν
• 
  Ανάχωμα
• 
  32η Μικροπεριφέρεια της πόλης