Γευγελή

Η Γευγελή είναι πόλη της Βόρειας Μακεδονίας και έδρα του ομώνυμου δήμου που υπάγεται στη Νοτιοανατολική Περιφέρεια.

Γευγελή
Σημαία Έμβλημα
Γευγελή
Χώρα	Βόρεια Μακεδονία
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Γευγελής
Υψόμετρο	64 μέτρα
Πληθυσμός	15.156 (2021)
Ταχ. κωδ.	1480
Τηλ. κωδ.	034
Ζώνη ώρας	ώρα Κεντρικής Ευρώπης θερινή ώρα Κεντρικής Ευρώπης
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ιστορικές αναφορές

Οι πρώτες γραπτές αναφορές για την πόλη με το σημερινό της όνομα «Γευγελή» υπάρχουν από το 1690.^[1] Στις 20 Νοεμβρίου 1715 διατάχθηκε με Σουλτανικό φιρμάνι η είσπραξη κεφαλικού φόρου και εκ των Ελλήνων (Γιουνάν), πλην των μουσουλμάνων της Γευγελής.^[1]

Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας υπήρχε σημαντική ελληνική κοινότητα με σχολείο, ναούς κ.α. Η πόλη υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του Ελληνισμού έως το 1912.^[2][3] Οι κάτοικοι της περιοχής Γευγελής συμμετείχαν στην Επανάσταση του 1821.^[4] Οι Γευγελιώτες συμμετείχαν επίσης, στη Μακεδονική Επανάσταση του 1878, ζητώντας επίμονα οπλισμό από το Ελληνικό προξενείο Θεσσαλονίκης.^[5]

Κατά το Μακεδονικό Αγώνα, ο Δημοσθένης Κύρου συντονίζε και οργάνωνε την άμυνα των Ελλήνων σε όλη την περιοχή. Στη Γευγελή επίσης, ενεργοποιήθηκαν τα σώματα των Χρήστου Δέλλιου και Σίμου Μάλιου.^[6][7] Γευγελιώτης ήταν ο Γεώργιος Βαφόπουλος, ο ποιητής «της Μακεδονίας». Γευγελιώτης ήταν και ο καλαθοσφαιριστής, προπονητής και βουλευτής Γιάννης Ιωαννίδης.

Οι Βλάχοι της Γευγελής έλαβαν μέρος, στο 28ο Αντάμωμα των Βλάχων, στην Καλαμπάκα, τον Ιούνιο του 2012^[8] και έκτοτε συμμετέχουν σε όλα τα Πανελλήνια Ανταμώματα των Βλάχων.

Πληθυσμιακά στοιχεία

Ο D.M. Brankoff γραμματέας του βουλγαρικού εξαρχάτου δεν κάνει καμιά αναφορά στην παρουσία Μουσουλμάνων ούτε Σέρβων αλλά αθιγγάνων αποκαλώντας όλους τούς εξαρχικούς Βουλγάρους το 1905, ενώ ο Παναγιώτης Χαλκιόπουλος, επίτροπος και αυτός της Ιεράς Συνόδου αλλά και δικαστικός και μέλος του Συμβουλίου Επικρατείας αναφέρεται και σε εξαρχικούς, Σέρβους και Μουσουλμάνους.

Το Τσουφλίδιον ελληνικόν σχολείον (1900).

Η Φιλόπτωχος Αδελφότητα Γευγελής

	Αριθμός	%
Σύνολο	4.287	100
Βούλγαροι	1.840	42,90
Πατριαρχικοί	2.255	52,60
Τσιγγάνοι	90	2,10
Ουνίτες	30	0,70
Βλάχοι	72	1,70
Πηγή: D.M. Brankoff	1905

	Αριθμός	%
Σύνολο	5.289	100
Πατριαρχικοί	2.305	43,60
Εξαρχικοί	1.600	30,30
Μουσουλμάνοι	1.200	22,70
Σέρβοι	143	2,70
Ουνίτες	14	0,15
Βλάχοι	27	0,55
Πηγή Χαλκιόπουλος	1910

Αξιόλογοι Γευγελιώτες

• Χρήστος Δέλλιος, Μακεδονομάχος οπλαρχηγός
• Βασίλειος Τσορλίνης, Μακεδονομάχος
• Γεώργιος Βαφόπουλος, ποιητής
• Γιάννης Ιωαννίδης, καλαθοσφαιριστής, προπονητής καλαθοσφαίρησης, πολιτικός