Εβραϊκό αλφάβητο

Το εβραϊκό αλφάβητο (εβραϊκά: אָלֶף־בֵּית עִבְרִי, alefbet ʿIvri) είναι το αλφάβητο της εβραϊκής γλώσσας. Χρησιμοποιείται επίσης και από άλλες εβραϊκές γλώσσες, οι πιο γνωστές εκ των οποίων είναι η Γίντις (γερμανοεβραϊκή γλώσσα) και οι Ιουδαιο-αραβικές γλώσσες. Υπάρχουν δύο μορφές του αλφαβήτου, η παλαιο-εβραϊκή (η οποία έχει διατηρηθεί σε μεγάλο βαθμό, αν και διαφοροποιημένη, στη σαμαρειτική γραφή) και η σύγχρονη «τετραγωνισμένη μορφή». Η τελευταία είναι στυλιζαρισμένη μορφή της αραμαϊκής γραφής. Εκτός των παραπάνω, υπάρχει και επισεσυρμένη μορφή η οποία επίσης διαφοροποιείται κατά τόπους και εποχές.

Εβραϊκό αλφάβητο
Είδος	Συμφωνογραφικό αλφάβητο
Γλώσσες	Εβραϊκή, Γίντις, Λαντίνο και Ιουδαιο-Αραβική (δείτε Ιουδαϊκές γλώσσες)
Χρονική περίοδος	3ος αιώνας π.Κ.Χ. έως σήμερα
Προέλευση	Αιγυπτιακό Πρωτο-Σιναϊτικό Φοινικικό Αραμαϊκό Εβραϊκό αλφάβητο
Παρεμφερή συστήματα	Ναβαταϊκό Συριακό Παλμυρικό Μανδαϊκό Βραχμανικό Παχλαβί Σογδιανό
ISO 15924	Hebr, 125
Κατεύθυνση	Δεξιά προς αριστερά
Ψευδώνυμο Unicode	Hebrew
Εύρος τιμών Unicode	U+0590 ως U+05FF, U+FB1D ως U+FB4F

Το εβραϊκό αλφάβητο έχει 22 γράμματα, από τα οποία τα 5 διαφοροποιούνται όταν βρίσκονται στο τέλος της λέξης (τελικά). Πρόκειται για αριστερόστροφο σύστημα γραφής, αρχικά αποτελούμενο μόνο από σύμφωνα. Όπως και άλλα συμφωνογραφικά αλφάβητα, π.χ. το αραβικό, το εβραϊκό αλφάβητο ανέπτυξε αργότερα σημεία ένδειξης των φωνηέντων, τα νικούντ (niqqud). Στα ραββινικά εβραϊκά, τα γράμματα א ה ו י χρησιμεύουν επίσης για την αναπαράσταση φωνηέντων. Το εβραϊκό αλφάβητο, όταν χρησιμοποιείται για την καταγραφή της γλώσσας Γίντις, είναι πλήρες αλφάβητο (με την εξαίρεση των δάνειων εβραϊκών λέξεων). Στη σύγχρονη εποχή είναι γενική η τάση αποτύπωσης όλων φωνηέντων, όπως στα Γίντις, έτσι ώστε οι αντίστοιχοι χαρακτήρες να λειτουργούν ως πλήρη φωνήεντα.

Πριν την υιοθέτηση της σημερινής γραφής του εβραϊκού αλφαβήτου, τα Εβραϊκά γράφονταν από τους αρχαίους Ισραηλίτες, δηλαδή τους Εβραίους και Σαμαρείτες, με το παλαιο-εβραϊκό αλφάβητο. Κατά τον 3ο αι. π.Χ., οι Εβραίοι άρχισαν να χρησιμοποιούν μια στυλιζαρισμένη μορφή του αραμαϊκού αλφαβήτου,^[1] ενώ οι Σαμαρείτες συνέχισαν να χρησιμοποιούν μια παραλλαγή του παλαιο-εβραϊκού, τη λεγόμενη σαμαριτική γραφή. Η σημερινή «τετραγωνισμένη γραφή» του εβραϊκού αλφαβήτου προέρχεται από τη στυλιζαρισμένη αραμαϊκή η οποία χρησιμοποιούνταν στην Περσική Αυτοκρατορία (η οποία με τη σειρά της την είχε προσλάβει από τους Αραμαίους). Μετά την πτώση της Περσικής Αυτοκρατορίας, οι Εβραίοι χρησιμοποίησαν και τους δύο τύπους γραφής, πριν καταλήξουν οριστικά στην αραμαϊκή μορφή.

Γράμματα

Τα γράμματα του εβραϊκού αλφαβήτου είναι τα εξής:

Εβραϊκό αλφάβητο ρες ר   αγίν ע   λάμεντ ל   ζαγίν ז   άλεφ א σιν ש πε פ μεμ מ χετ ח μπετ ב ταβ ת πε τελικό ף μεμ τελικό ם τετ ט γκίμελ ג   σαντέ צ νουν נ γιοντ י ντάλετ ד σαντέ τελικό ץ νουν τελικό ן καφ כ χε ה κοφ ק σαμέκ ס καφ τελικό ך βαβ ו Σημείωση: Το διάγραμμα διαβάζεται από πάνω προς τα κάτω και από τα δεξιά προς τα αριστερά.

Προφορά των γραμμάτων

γράμμα	Ονομασία			Καθιερωμένη προφορά στα Αγγλικά[2]	πρότυπη ισραηλινή προφορά	συνήθης ισραηλινή προφορά (αν διαφέρει)	Προφορά στα Γίντις / Ασκενάζι
	MW[2]	Unicode[3][4]	Εβραϊκά[5]
א	Aleph	Alef	אָלֶף‎	[/ˈɑːlɛf/], [/ˈɑːlɨf/]	/ˈalef/		/ˈalɛf/
בּ	Beth	Bet	בֵּית‎	[bɛθ], [beɪt]	/bet/		/bɛɪs/
ב			בֵית‎		/vet/		/vɛɪs/
ג	Gimel	Gimel	גִּימל‎	[/ˈɡɪməl/]	/ˈɡimel/		/ˈɡimːɛl/
ד	Daleth	Dalet	דָּלֶת‎	[/ˈdɑːlɨθ/], [/ˈdɑːlɛt/]	/ˈdalet/	/ˈdaled/	/ˈdalɛs/
ה	He	He	הֵא, הה, הי‎	[/heɪ/]	/he/	/hej/	/hɛɪ/
ו	Waw	Vav	וָו, ואו, ויו‎	[/vɑːv/], [/wɑːw/]	/vav/		/vɔv/
ז	Zayin	Zayin	זַיִן‎	[/ˈzaɪ.ɨn/]	/ˈzajin/	/ˈza.in/	/ˈzajin/
ח	Heth	Het	חֵית‎	[/hɛθ/], [/xeɪt/]	/ħet/	/χet/	/χɛs/
ט	Teth	Tet	טֵית‎	[/tɛθ/], [/teɪt/]	/tet/		/tɛs/
י	Yod	Yod	יוֹד‎	[/jɔːd/]	/jod/	/jud/	/jud/
כּ	Kaph	Kaf	כַּף‎	[/kɑːf/]	/kaf/		/kɔf/
כ			כַף‎	[/xɑːf/], [/kɑːf/]	/χaf/		/χɔf/
ךּ		Final Kaf	כַּף סוֹפִית‎	[/ka:f/]	/kaf sofit/		/laŋɡɛ kɔf/
ך			כַף סוֹפִית‎	[/xɑːf/], [/kɑːf/]	/χaf sofit/		/laŋɡɛ χɔf/
ל	Lamed	Lamed	לָמֶד‎	[/ˈlɑːmɛd/]	/ˈlamed/		/ˈlamɛd/
מ	Mem	Mem	מֵם‎	[/mɛm/]	/mem/		/mɛm/
ם		Final Mem	מֵם סוֹפִית‎		/mem sofit/		/ʃlɔs mɛm/
נ	Nun	Nun	נוּן‎	[nuːn]	/nun/		/nun/
ן		Final Nun	נוּן סוֹפִית‎		/nun sofit/		/laŋɡɛ nun/
ס	Samekh	Samekh	ְסָמֶך‎	[/ˈsɑːmɛk/], [/ˈsɑːmɛx/]	/ˈsameχ/		/ˈsamɛχ/
ע	Ayin	Ayin	עַיִן‎	[ˈaɪ.ɨn]	/ˈʕajin/	/ˈʔa.in/	/ˈajin/
פּ	Pe	Pe	פֵּא, פה‎	[/peɪ/]	/pe/	/pej/	/pɛɪ/
פ			פֵא, פה‎	[/feɪ/]	/fe/	/fej/	/fɛɪ/
ף		Final Pe	פֵּא סוֹפִית, פה סופית‎	[/peɪ/], [/feɪ/]	/pe sofit/	/pej sofit/	/laŋɡɛ fɛɪ/
צ	Sadhe	Tsadi	צַדִי, צדיק‎	[/ˈsɑːdə/], [/ˈsɑːdi/]	/ˈtsadi/		/ˈtsɔdi/, /ˈtsɔdik/, /ˈtsadɛk/
ץ		Final Tsadi	צַדִי סוֹפִית, צדיק סופית‎		/ˈtsadi sofit/		/laŋɡɛ ˈtsadɛk/
ק	Qoph	Qof	קוֹף‎	[/kɔːf/]	/kof/	/kuf/	/kuf/
ר	Resh	Resh	רֵישׂ‎	[/rɛʃ/], [/reɪʃ/]	/ʁeʃ/	/ʁejʃ/	/rɛɪʃ/
שׁ	Shin	Shin	שִׁין‎	[/ʃiːn/], [/ʃɪn/]	/ʃin/		/ʃin/
שׂ			שִׂין‎	[/siːn/], [/sɪn/]	/sin/		/sin/
תּ	Taw	Tav	תָּיו, תו‎	[/tɑːf/], [/tɔːv/]	/tav/	/taf/	/tɔv/, /tɔf/
ת			תָיו, תָו‎				/sɔv/, /sɔf/