Ελίμεια
ιστορική περιοχή της Μακεδονίας From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Ελίμεια ή Ελιμιώτις ή Ελιμία ήταν αρχαία χώρα της Άνω Μακεδονίας, που όφειλε το όνομά της στους κατοίκους της, τους λεγόμενους Ελιμιώτες (ή Αιάνες). Εκτεινόταν στο λεκανοπέδιο του μέσου ρου του Αλιάκμονα μέχρι τα Καμβούνια και το Τιτάριο όρος, δηλαδή στο γεωγραφικό χώρο που καταλαμβάνουν σήμερα ο νομός Γρεβενών και ο Δήμος Βοϊου. Συνόρευε νότια και νοτιοδυτικά με τη Θεσσαλία (περιοχές Περραιβίας και Τυμφαίας), ανατολικά με την Πιερία, βόρεια και βορειοδυτικά με την Εορδαία και την Ορεστίδα αντίστοιχα, και δυτικά με την Ηπειρωτική Παραυαία, όπως μαρτυρεί η τοπογραφική διάταξη των αρχαίων φρουρίων και ακροπόλεων. [1]
|
Ελιμία | |
|---|---|
 | |
| Τοπίο της Ελιμίας. Τεχνητή λίμνη Αλιάκμονα. | |
| Τοποθεσία: | Μακεδονία |
| Μεγαλύτερη πόλη: | Αιάνη |
| Διάλεκτος: | Ελληνιστική Κοινή |
| Περίοδος ακμής: | 4ος-2ος αιώνας π.Χ. |
 | |
| Η σταδιακή επέκταση του Μακεδονικού βασιλείου | |
Η Ελίμεια αποτελούσε αυτόνομο βασίλειο από μια τοπική αριστοκρατία, μέχρι την ένωση του με το Μακεδονικό Βασίλειο, ως ημιαυτόνομη επαρχία επί Αλεξάνδρου Α',[2] μια μορφή επικυριαρχίας όπως η Ορεστίδα και η Λυγκηστίδα. Αργότερα προσαρτήθηκε οριστικά στο Μακεδονικό βασίλειο το 355 π.Χ. από τον Φίλιππο Β', αποτελώντας μια από τις δυτικές επαρχίες του.[3][4] Ο Φίλιππος Β' είχε ως δεύτερη σύζυγο, την κόρη του Δέρδα του Γ', την Φίλα, (δηλαδή: Αγαπημένη) και κατοικούσε στα βασιλικά ανάκτορα του Φιλίππου.
Στην εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ασία κατά των Περσών, οι φάλαγγες του μακεδονικού στρατού αποτελούνταν τάξεις πεζών από ομοεθνείς Μακεδόνες. Υπήρχε έτσι η Τάξη των Ελιμιωτών που είχε περίπου 1.500 άνδρες.[5]
Από τα 500 περίπου συνολικά ανθρωπωνύμια (ελληνικά, ρωμαϊκά κ.ά. : θεοφόρα, μυθολογικά, ιστορικά κλπ.) που απαντούν σε επιγραφές της Δυτικής Μακεδονίας το υψηλότερο ποσοστό (42%) απαντά στην αρχαία Ελιμιώτιδα. [6] Επίσης, στην ίδια φυλετική περιοχή μαρτυρούνται, από επιγραφές και αρχαιολογικά ευρήματα (ανάγλυφα κλπ.), οι περισσότερες λατρευόμενες θεότητες και τόποι λατρείας (20 θεότητες και 22 τόποι λατρείας) από ολόκληρη τη Δυτική Μακεδονία. Πρόκειται για τις λατρείες του Δία και της Ήρας, του Ασκληπιού, του Ποσειδώνα, του Ερμή, του Πλούτωνα, του Διόνυσου, του Ηρακλή, της Άρτεμης, της Αφροδίτης και της Αμφιτρίτης. [7] Τέλος, η Ελιμιώτιδα αποτελούσε, στα ρωμαϊκά (αυτοκρατορικά) χρόνια, το σπουδαιότερο μεταλλευτικό κέντρο (χαλκού και σιδήρου) της Δυτικής Μακεδονίας, όπως μαρτυρούν πολυάριθμα ίχνη (καμινεύματα) μεταλλευτικών εργασιών στους ανατολικούς πρόποδες της Πίνδου και συγκεκριμένα στο σημερινό νομό Γρεβενών (σημ. χωριά Ανάβρυτα, Σαμαρίνα, Αβδέλλα, Μοναχίτι). [8]
Πρωτεύουσα της Ελιμίας χώρας ήταν η Αιάνη (ή Αίανα). Βρίσκεται τοποθετημένη σε απόσταση περίπου 1,5 χλμ από τη σημερινή Αιανή. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως πολυτελείς ιδιωτικές κατοικίες, αγάλματα, βασιλικούς τάφους και δημόσια κτήρια.
Άλλη σημαντική πόλη ήταν η Ελίμεια[9] και κατά Αρριανόν Ελύμα[10] Την αναφέρει τόσο ο Θουκυδίδης[11] όσο και ο Στράβων.[12] Άλλες πόλεις ήταν: ιι Φυλακές, η Εράτυρα[13], η Οβλοστένων πολιτεία [14][15] κ.ά.
Βασιλείς της Ελιμίας
- Αρριδαίος (πριν το 513 π.Χ.)[16]
- Δέρδας Α'(περ. 435-405)
- Παυσανίας (; Σίρρας) (γ.405 έως 385)
- Δέρδας Β΄ (περ. 385-360), γαμπρός του Αρχελάου και συμπολεμιστής του Αμύντα Β' κατά της Ολύνθου.[17]
- Δέρδας Γ΄ (περ.360-355), ο οποίος ήταν ο τελευταίος βασιλιάς της, ενώ αργότερα ήταν ευγενής στην αυλή του Φιλίππου Β'.
Απόσπασμα
Παρακάτω παρατίθεται απόσπασμα από το συγγραφικό έργο του δασκάλου Κ. Σιαμπανόπουλου, για την σημασία της Ελιμίας στο Μακεδονικό Βασίλειο:
Η συμβολή της Ελιμιώτιδας στη δημιουργία του μακεδονικού μεγαλείου και της κοσμοκρατορίας ήταν μεγάλη. Οι Ελιμιώτες γενναίοι και λιτοδίαιτοι ανέπτυξαν αξιόλογη δράση. Καθ' όλη την διάρκεια της εκστρατείας του Μ. Αλέξανδρου η επαρχία της Ελίμειας, είχε καταστεί ως το σημαντικότερο κέντρον όπου εστρατολογούνταν οι επίλεκτες μονάδες του στρατού, οι καλύτεροι πεζεταίροι και ιππείς. Μία από τις έξι ( 6 ) τάξεις του μακεδονικού στρατού, του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ήταν και η τάξη των Ελιμιωτών ή η Ελιμιωτική Τάξις ! Ο στρατηγός Κοίνος ήταν Ελιμιώτης, γιος του Πολεμοκράτη, πού επικεφαλής της ελιμιωτικής τάξης, εδόξασε σ' όλες τις μάχες της Ασίας το μακεδονικόν όνομα, της Αιανής και της Ελιμιώτιδας, όπως και ο αδελφός του ο Κλέανδρος, ο διοικητής των " Αρχαίων Ξένων ", στην μάχη των Γαυγαμήλων και σ' όλην την ασιατικήν εκστρατεία. Ελιμιώτες ήταν ο θησαυροφύλακας Άρπαλος και ο Κάλας, ο διοικητής της Φρυγίας, καθώς και οι γιοι του Μαχάτα, Φίλιππος ο σατράπης της περιοχής του Ινδού και ο Ταύρων στην ασιατική εκστρατεία. Ο Ελιμιώτης Πολεμοκράτης, ο πατέρας του Κοίνου και του Κλέανδρου, μαζί με τους απογόνους του, επήραν μεγάλες εκτάσεις γης εις την Χαλκιδικήν και σ' άλλα μέρη! [18]
Διακεκριμένοι
- Αντίγονος ο Μονόφθαλμος (382-301 π.Χ.), ευγενής και στρατηγός του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
- Άρπαλος του Μαχάτα, ευγενής και παιδικός φίλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
- Κάλας της Φρυγίας, αξιωματικός και σατράπης του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
- Κοίνος, αξιωματικός του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
- Κλέανδρος, αξιωματικός του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
- Πολεμοκράτης, ευγενής και πατέρας των Κοινού και Κλέανδρου.
Δείτε επίσης
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Παραπομπές
Πηγές
Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.