Ιερά Μητρόπολις Γάνου και Χώρας

Η Ιερά Μητρόπολις Γάνου και Χώρας ήταν μια επαρχία (Μητρόπολη) του Οικουμενικού Πατριαρχείου στα παράλια της θάλασσας του Μαρμαρά στην Ανατολική Θράκη. Η επισκοπή υπήρχε έως το 1922 με έδρα της παλαιότερα το Γάνος (σήμερα Gaziköy), και από το 16ο αιώνα τη Χώρα (σήμερα Hoşköy).

Ιερά Μητρόπολις Γάνου και Χώρας
Σφραγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Γάνου και Χώρας (1913)
Γενικές πληροφορίες
Ίδρυση	6ος αιώνας μ.Χ.
Xώρα	Τουρκία
Έδρα	Χώρα
Υπαγωγή	Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως
Ναοί	2
Μονές	1
Ιεραρχία
Πατριαρχικός Επίτροπος	Μάξιμος (Βγενόπουλος)

Ο τίτλος του Μητροπολίτη Γάνου και Χώρας, υπερτίμου και εξάρχου Θράκης παραλίας αποδίδεται πλέον σε τιτουλάριους επισκόπους του Πατριαρχείου^[1] και είναι κενός από τις 3 Οκτωβρίου 2022, οπότε παραιτήθηκε ο τελευταίος Μητροπολίτης Αμφιλόχιος (Τσούκος).

Ιστορικά στοιχεία

Ο Γάνος (η Γάνος, αργότερα το Γάνος) ιδρύθηκε από Μεγαρείς αποίκους τον 6ο αιώνα π.Χ., στην ακτή της θάλασσας του Μαρμαρά, 165 χλμ. νοτιοδυτικά της Κωνσταντινούπολης. Η Χώρα ιδρύθηκε γύρω στο 1235 από τον αυτοκράτορα Ιωάννη Γ' Δούκα Βατάτζη, επίσης παραθαλάσσια, 5 χλμ. νοτιοδυτικά του Γάνου^[1].

Πριν τον 13ο αιώνα, ο Γάνος αποτελούσε τμήμα της επισκοπής Πανίου της Μητροπόλεως Ηρακλείας. Πριν το 1324 έγινε αυτόνομη αρχιεπισκοπή και πριν το 1347 προβιβάστηκε σε Μητρόπολη. Μετά την ανταλλαγή πληθυσμών Ελλάδας-Τουρκίας το 1923 δεν έμεινε καθόλου Ορθόδοξος πληθυσμός στα εδάφη της Μητρόπολης^[1].

Η Μητρόπολη Γάνου και Χώρας συνόρευε βόρεια και δυτικά με τη Μητρόπολη Ηρακλείας, νοτιοανατολικά με τη Θάλασσα του Μαρμαρά και νοτιοδυτικά με τη Μητρόπολη Μυριοφύτου και Περιστάσεως^[1].

Επισκοπικός κατάλογος

Όνομα	Έτη	Σημειώσεις
Κωνσταντίνος	1324 – 1325[2]
Μηνάς	~ 1329[3] ~ 1331[2]
Νίκανδρος	~ 1387[2]
Γεννάδιος	~ 1434[2] ~ 1439	Ως «Γάννου» υπέγραψε την ενωτική Σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας (6 Ιουλίου 1439)[4]
Γρηγόριος	~ 1450[2]
Παχώμιος	1572 – 1585[2]
Διονύσιος	1585 – 1594[2]
Μακάριος	1601[5] – 1603[2]	α΄ θητεία, καθαιρέθηκε, κατόπιν Νικαίας[6]
Νεόφυτος	~ 1610	κατόπιν Κερασούντος[2]
Ιγνάτιος	~ 1613[2]
Γερμανός	~ 1616[2]
Μακάριος	πριν τον Ιούνιο 1620[7] ~ 1623	β΄ θητεία, από Νικαίας, καθαιρέθηκε εκ νέου, κατόπιν Σηλυβρίας[6]
Ιγνάτιος	; – 1 Απριλίου 1624	παραιτήθηκε λόγω γήρατος[8]
Ιωαννίκιος	Απρίλιος 1624[8] – 1636	κατόπιν Ηρακλείας, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης
Ιάκωβος	7 Αυγούστου 1637 – 21 Αυγούστου 1639[9]	από Σίδης[10], παραιτήθηκε[11]
Παΐσιος	18 Σεπτεμβρίου 1639 – 18 Μαρτίου 1648[12]	από Ρόδου[13]
Γαβριήλ	Μάρτιος 1648[12] – 26 Νοεμβρίου 1651[14]	μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης, ιερομάρτυρας
Κοσμάς	Μάρτιος 1652[14] – ;
Δωρόθεος	~ 1654[2]
Γερμανός	~ 1666[2]
Χριστόφορος	1670[2] – Ιανουάριος 1672	καθαιρέθηκε[15]
Λεόντιος	~ 1672[2]
Κωνστάντιος	~ 1688[2]
Άνθιμος	1705[2] – 3 Σεπτεμβρίου 1716	κατόπιν Μελενίκου
Γρηγόριος	1720 – 1722[2]
Ιερόθεος	~ 1733[2]
Βαρθολομαίος	1744[2]
Νεόφυτος	Μάρτιος 1744[16] – 1749
Προκόπιος	4 Οκτωβρίου 1749 – Ιανουάριος 1770[17]	κατόπιν Σμύρνης, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης
Παΐσιος	πριν τον Μάρτιο 1770[18] – μετά τον Σεπτέμβριο 1774[19]
Ματθαίος	; – 1780[2]
Κύριλλος	Μάρτιος 1780 – 31 Αυγούστου 1798	από Πόσνας και Σεραγίου, παραιτήθηκε, αργότερα Δρύστρας
Γεράσιμος	Σεπτέμβριος 1798 – 28 Μαΐου 1821 †	εκτελέστηκε από τους Οθωμανούς
Λεόντιος Β΄	μέσα 1821 – Μάιος 1835	κατόπιν Σισανίου
Μακάριος Β΄	Μάιος 1835 – 15 Απριλίου 1837 †	από Κρήνης
Μελέτιος	27 Απριλίου 1837 – 21 Μαΐου 1841	από Ελαίας, κατόπιν Δημητριάδος
Ματθαίος Γ΄ (Αριστάρχης)	21 Μαΐου 1841 – Δεκέμβριος 1845	από Δημητριάδος, παραιτήθηκε
Κύριλλος Β΄	Δεκέμβριος 1845 – Αύγουστος 1848 †	από Κορυτσάς
Κύριλλος Γ΄ (Κυριακίδης)	20 Αυγούστου 1848 – 15 Μαρτίου 1853	κατόπιν Αδριανουπόλεως
Χρύσανθος (Τζούνης)	15 Μαρτίου 1853 – 17 Απριλίου 1873	παραιτήθηκε
Γρηγόριος Γ΄ (Μισλιάνος)	17 Απριλίου 1873 – Ιούλιος 1873 †	από Κασσανδρείας
Τιμόθεος Α΄ (Λαμπρίδης)	14 Ιουλίου 1873 – 12 Μαΐου 1875 †	από Χαλεπίου, δολοφονήθηκε από ληστές
Παρθένιος (Παπαφωτεινός)	22 Μαΐου 1875 – 11 Φεβρουαρίου 1881	κατόπιν Σωζοαγαθουπόλεως
Βενέδικτος (Αδαμαντίδης)	11 Φεβρουαρίου 1881 – 17 Φεβρουαρίου 1886	από Αγχιάλου, κατόπιν Πισιδίας
Πολύκαρπος (Κωνσταντινίδης)	9 Μαρτίου 1886 – 1 Αυγούστου 1891	κατόπιν Βάρνης
Διονύσιος Β΄ (Καρδαράς ή Κυρίτσης ή Κυρίτζης)	1 Αυγούστου 1891 – 10 Σεπτεμβρίου 1897 †	από Ξάνθης
Κωνσταντίνος Β΄ (Μικρούλης)	27 Σεπτεμβρίου 1897 – 23 Μαΐου 1900	από Παραμυθίας, κατόπιν Σωζοαγαθουπόλεως
Κωνσταντίνος Γ΄ (Βαλλιούλης ή Αποστόλου ή Κωνσταντινίδης)	3 Ιουνίου 1900 – 3 Ιουνίου 1906	από πρώην Μυριοφύτου, κατόπιν Πισιδίας
Κωνστάντιος Β΄ (Ισαακίδης)	3 Ιουνίου 1906 – 21 Αυγούστου 1906	από Βεροίας, παραιτήθηκε
Κωνσταντίνος Δ΄ (Χατζηαποστόλου)	22 Αυγούστου 1906 – 12 Μαΐου 1909	από πρώην Μελενίκου, κατόπιν Αγχιάλου
Σεραφείμ (Σκαρούλης)	14 Μαΐου 1909 – 29 Ιουλίου 1913 †	από Σισανίου
Τιμόθεος (Λαμνής)	10 Σεπτεμβρίου 1913 – 7 Οκτωβρίου 1924	από Φιλιππουπόλεως, κατόπιν Μετσόβου
Παγκράτιος (Παραδείσης ή Βατοπεδινός)	5 Οκτωβρίου 1943 – 30 Μαΐου 1952 †	από Λεύκης
Νεκτάριος (Χατζημιχάλης)	29 Αυγούστου 2007[20] – 31 Δεκεμβρίου 2009 †	από πρώην Λέρου
Αμφιλόχιος (Τσούκος)	30 Μαΐου 2018 – 3 Οκτωβρίου 2022	από Νέας Ζηλανδίας, παραιτήθηκε