Κοσμοτοπικισμός

Ο Κοσμοτοπικισμός ή Κοσμοπολίτικος τοπικισμός^[1] είναι μια προσέγγιση κοινωνικής καινοτομίας στην κοινοτική ανάπτυξη που επιδιώκει να συνδέσει τις τοπικές και παγκόσμιες κοινότητες μέσω ανθεκτικών υποδομών που φέρνουν την παραγωγή και την κατανάλωση πιο κοντά, βασιζόμενη σε κατανεμημένα συστήματα.^[2] Η έννοια του κοσμοτοπικισμού πρωτοστάτησε από τον Βόλφγκανγκ Σακς, έναν μελετητή στον τομέα του περιβάλλοντος, της ανάπτυξης και της παγκοσμιοποίησης.^[3] Ο Σακς είναι γνωστός ως ένας από τους πολλούς οπαδούς του Ιβάν Ίλιτς και το έργο του έχει επηρεάσει τα πράσινα και οικολογικά κινήματα. Σε αντίθεση με την παγκοσμιοποίηση, ο κοσμοτοπικισμός κινείται από την τοπικότητα στην καθολικότητα, αναγνωρίζοντας το τοπικό ως τον τόπο κοινωνικής συνύπαρξης και τονίζοντας τις δυνατότητες της παγκόσμιας δικτύωσης πέρα από τους κανόνες της καπιταλιστικής αγοράς.^[4]

Ο κοσμοτοπικισμός προωθεί ένα παγκόσμιο δίκτυο αλληλοϋποστηριζόμενων κοινοτήτων (γειτονιές, χωριά, πόλεις και περιφέρειες) που μοιράζονται και ανταλλάσσουν γνώσεις, ιδέες, δεξιότητες, τεχνολογία, πολιτισμό και (όπου κοινωνικά και οικολογικά βιώσιμοι) πόρους. Η προσέγγιση επιδιώκει να καλλιεργήσει μια δημιουργική, αμοιβαία σχέση μεταξύ του τοπικού και του παγκόσμιου. Ο κοσμοτοπικισμός στοχεύει να αντιμετωπίσει προβλήματα που προκύπτουν από την παγκοσμιοποίηση —δηλαδή, την υπαγωγή των τοπικών πολιτισμών και οικονομιών σε ένα ομογενοποιημένο και μη βιώσιμο παγκόσμιο σύστημα^[5][6] — ενώ ταυτόχρονα αποφεύγει τις παγίδες του τοπικισμού, όπως ο τοπικισμός και ο απομονωτισμός.^[7][8]

Η αυτοοργάνωση των ατόμων με πρόσβαση στο ενισχυμένο παγκόσμιο δίκτυο, συνεργάζονται και παράγουν κοινούς πόρους και τα δικά τους συστήματα διακυβέρνησης. Αυτό το σύστημα είναι χτισμένο γύρω από τα κοινά και συνεπάγεται τις κοινωνικές πρακτικές δημιουργίας και διακυβέρνησης ενός πόρου μέσω των θεσμών που δημιουργεί και διαχειρίζεται μια κοινότητα παραγωγών ή χρηστών. Εκδηλώνονται με διάφορες μορφές, από τη συνδιαχείριση φυσικών πόρων (π.χ. αλιεία, βοσκοτόπια) έως τη συνδημιουργία και τη συνδιαχείριση ψηφιακά κοινόχρηστου περιεχομένου. Πρωτοβουλίες όπως η ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια Βικιπαίδεια, η οποία έχει εκτοπίσει την Encyclopædia Britannica και Microsoft Encarta που οργανώθηκε από την εταιρεία και ο Apache HTTP εξυπηρετητής, το κορυφαίο λογισμικό στην αγορά των διακομιστών ιστού, αποτελούν παράδειγμα των ψηφιακών κοινών. Η αρχή των κοινών περιείχε σχεδόν αποκλειστικά ψηφιακές μορφές εικονικών έργων και κοινοτήτων. Οι μεταγενέστερες κινήσεις των κοινών περιελάμβαναν τώρα επίσης την τοπική παραγωγή και τη διαπλοκή μεταξύ αναλογικών και ψηφιακών τεχνολογιών σε φυσικά και ψηφιακά κοινά, φυσικούς και ψηφιακούς χώρους, δραστηριότητες και χρόνο.^[9]

Ο Ιταλός εκπαιδευτικός σχεδιασμού και κοινωνικής καινοτομίας και ακαδημαϊκός Έζιο Μανζίνι περιγράφει τον κοσμοτοπικισμό ότι έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει μια νέα αίσθηση του τόπου. Με τον κοσμοπολίτικο τοπικισμό, οι τόποι δεν θεωρούνται απομονωμένες οντότητες, αλλά κόμβοι σε δίκτυα μικρών και μεγάλων αποστάσεων που συνδέουν παγκοσμίως τις τοπικές κοινότητες σε κατανεμημένα δίκτυα κοινής ανταλλαγής, φέρνοντας την παραγωγή και την κατανάλωση πιο κοντά. Τα δίκτυα μικρών αποστάσεων δημιουργούν και αναγεννούν τον τοπικό κοινωνικοοικονομικό ιστό και τα δίκτυα μεγάλων αποστάσεων συνδέουν μια συγκεκριμένη κοινότητα με τον υπόλοιπο κόσμο.^[10] Αυτή η μορφή κοσμοτοπικισμού έχει τις ρίζες της σε ένα αναδυόμενο παραγωγικό μοντέλο που βασίζεται στην έννοια των ψηφιακών κοινών και στο σύνθημα «σχεδιάζουμε παγκόσμια, κατασκευάζουμε τοπικά» (DGML).^[11]

Ο κοσμοτοπικισμός είναι ένα θέμα εστίασης για σχεδιαστές μετάβασης που διερευνούν την κοινωνική μετάβαση με γνώμονα το σχεδιασμό προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον.^[12] Άλλοι έχουν υποστηρίξει ότι ο κοσμοτοπικισμός προωθεί εναλλακτικές που θα μπορούσαν δυνητικά να υπονομεύσουν τις κυρίαρχες καπιταλιστικές φαντασιακές σημασίες, συμπεριφορές και τρόπους. Μπορεί να οδηγήσει το δρόμο για μια μετάβαση προς μια μετακαπιταλιστική, με επίκεντρο τα κοινά οικονομία και κοινωνία όπου η αξία δημιουργείται συλλογικά και είναι προσβάσιμη σε όλους. Προκειμένου ο κοσμοτοπικισμός να γίνει κάτι περισσότερο από ένα προσχέδιο για έναν τρόπο παραγωγής, η αυτονομία των τοπικών κοινωνιών και των ατόμων είναι απαραίτητη.^[13]

Δείτε επίσης

• Ομότιμη παραγωγή