Κυθρέα
κατεχόμενη κωμόπολη της Κύπρου From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Η Κυθρέα (τουρκικά: Değirmenlik), επίσης γνωστή ως Κυθραία, καθώς και ως Τζυρκά[1], είναι κωμόπολη της επαρχίας Λευκωσίας στην Κύπρο.
Το έδαφος της Κυθρέας ανήκει εκ του νόμου (de jure) στην Κυπριακή Δημοκρατία και υπάγεται διοικητικά στην επαρχία Λευκωσίας, ως ένας από τους δώδεκα δήμους της συγκεκριμένης επαρχίας.[2] Ωστόσο, ως συνέπεια της τουρκικής εισβολής του 1974, ελέγχεται εκ των πραγμάτων (de facto) από την μη αναγνωρισμένη Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου.
Remove ads
Τοποθεσία
Ο Δήμος Κυθρέας βρίσκεται 12 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Λευκωσίας. Η κωμόπολη είναι κτισμένη σε υψόμετρο 160 μέτρων στους πρόποδες του όρους Πενταδάκτυλος[3]. Στα νοτιοδυτικά συνορεύει με το Νέο Χωριό, στα νότια με τη Βώνη, στα νοτιοανατολικά με το Μπέικιοϊ, στα ανατολικά με τα Καλυβάκια, στα βορειοανατολικά με τη Χάρτζια, στα βόρεια με την Κλεπίνη και στα δυτικά με τον Κουτσοβέντη.
Σημαντικός παράγοντας για την ευημερία της περιοχής ήταν η πηγή του Κεφαλόβρυσου που πηγάζει από τον Πενταδάκτυλο[4] και παλιότερα παρείχε νερό για ύδρευση και άρδευση όχι μόνο στην Κυθρέα αλλά και στα υπόλοιπα χωριά της Μεσαορίας[5].
Remove ads
Ιστορία
Η περιοχή της Κυθρέας κατοικείτο από το 4000 π.Χ. Στην περιοχή υπήρχε η αρχαία πόλη-βασίλειο Χύτροι. Η πόλη αυτή άκμασε κατά την ελληνιστική και την ρωμαϊκή περίοδο. Την βυζαντινή περίοδο οι Χύτροι έγιναν επισκοπική έδρα (Επισκοπή Χύτρων)[6].
Κατά την περίοδο των αραβικών επιδρομών και έπειτα από τις καταστροφές που υπέστησαν οι Χύτροι, άρχισε να αναπτύσσεται σταδιακά η Κυθρέα[1]. Κατά τον 9ο αιώνα αναφέρεται από έγγραφο του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως ως Κύθροι, ενώ κατά τον επόμενο αιώνα ο Κωνσταντίνος Ζ' ο Πορφυρογέννητος κάνει μνεία στην πόλη αναφέροντάς την ως Κυθαίρεια[7].
Το 1833 ανασκαφές έφεραν στο φως τον αρχαίο ναό της Παφίας Αφροδίτης, ενώ στη θέση Άγιος Δημητριανός ανακαλύφθηκαν τάφοι, αγγεία, επιγραφή καθώς και ορειχάλκινο άγαλμα του Σεπτιμίου Σεβήρου που βρέθηκε το 1928[3]. Στην ανατολική πλευρά της Κυθραίας, βρέθηκε νεκρόπολη της Νεότερης και Μέσης Χάλκινης Εποχής, ενώ έτερη νεκρόπολη ανακαλύφθηκε και στη θέση Χαλήπαση.
Νεότερη και σύγχρονη Ιστορία
Το 1680 κατέλυσαν στην Κυθρέα σουλτανικά στρατεύματα που είχαν κινηθεί εναντίον του αποστάτη Μεχμέτ Αγά Μπογιατζίογλου που είχε καταλάβει τη Λευκωσία, αλλά τελικά αναγκάστηκε να παραδοθεί καθώς τα σουλτανικά στρατεύματα με την κατάληψη της Κυθρέας στέρησαν στον εχθρό τη σημαντικότερη πηγή επισιτισμού[8]. Το 1765, οι αλευρόμυλοι και τα υδραγωγεία της Κυθρέας υπέστησαν εκ νέου φθορές εξαιτίας εξέγερσης μουσουλμάνων κατά του διοικητή της Κύπρου Τζηλ Οσμάν[1]. Στις 13 Ιουλίου του 1821, στο πλαίσιο των σφαγών που πραγματοποιήθηκαν ως αντίποινα για την Ελληνική Επανάσταση, εκτελέστηκαν από τις οθωμανικές αρχές δύο τοπικοί προύχοντες της Κυθρέας[9].
_p154_KYTHREA,_WITH_MOUNT_PENTADACTYLON.jpg)
Το 1855[10] ή το 1865[11] ιδρύθηκε το πρώτο σχολείο της Κυθρέας, στην περιοχή της Χαρδακιώτισσας και τρία χρόνια μετά, ξεκίνησε τη λειτουργία του και δεύτερο σχολείο στον Άγιο Ανδρόνικο. Αργότερα επί Αγγλοκρατίας, ιδρύθηκαν σταδιακά και άλλα σχολεία[12], ενώ το 1974 λειτουργούσαν συνολικά τρία δημοτικά σχολεία και ένα γυμνάσιο[10]. Οι δρόμοι της Κυθρέας ασφαλτοστρώθηκαν για πρώτη φορά στα τέλη του 1956, ενώ το 1959 η κωμόπολη απέκτησε ηλεκτρικό ρεύμα[13].
Διοικητικά, η Κυθρέα μετεξελίχθηκε σε δήμο το 1915[6][14], με πρώτο δήμαρχο τον Νικόλαο Καττάμη.[6][15] Μετά την κατάληψη της Κυθρέας από τον τουρκικό στρατό, ο Δήμος Κυθρέας στεγάζεται σε οίκημα στην εντός των τειχών Λευκωσία, κοντά στην Πύλη Αμμοχώστου[6].
Τουρκική εισβολή του 1974
Την 14η Αυγούστου 1974, κατά τη διάρκεια της β΄ φάσης της τουρκικής εισβολής, η Κυθρέα κατελήφθη από τα τουρκικά στρατεύματα. Έκτοτε 48 κάτοικοι της κωμόπολης παραμένουν αγνοούμενοι[16], ενώ σημαντικές καταστροφές υπέστησαν μεταξύ άλλων οι εκκλησίες της Αγίας Μαρίνας (ναός που είχε ανακαινιστεί το 1934) και του Αγίου Ανδρόνικου[17][18]. Σήμερα στην Κυθρέα εδρεύει η 14η Τεθωρακισμένη Μεραρχία των τουρκικών δυνάμεων κατοχής[19].
Remove ads
Αξιοθέατα
Σημαντικά αξιοθέατα της Κυθρέας αποτελούν οι εκκλησίες της Παναγίας Χαρδακιώτισσας, της Αγίας Μαρίνας και του Αγίου Ανδρόνικου (οι δύο τελευταίες έχουν υποστεί αρκετές ζημιές και αλλοιώσεις εξαιτίας της εισβολής του 1974 και της τουρκικής κατοχής), τα αρχοντικά του 19ου αιώνα στον Φραγκομαχαλά[18] και η ονομαστή πηγή του Κεφαλόβρυσου[18][20], η μεγαλύτερη στην Κύπρο, τα νερά της οποίας πηγάζουν από τον υδροφορέα του Πενταδακτύλου.[6][21]
Προσωπικότητες
Στην Κυθρέα γεννήθηκαν ο αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης και μετέπειτα αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού Γεώργιος Πετρακίδης[22], ο αγωνιστής της ΕΟΚΑ Σπύρος Χατζηγιακουμής που πέθανε στις 16 Οκτωβρίου του 1958 μετά από σκληρά βασανιστήρια τα οποία υπέστη κατά τη διάρκεια ανάκρισης[23], ο πολιτικός και - επίσης - αγωνιστής της ΕΟΚΑ Θάσος Σοφοκλέους, ο συγγραφέας και πολιτικός Πέτρος Στυλιανού[24], η βραβευμένη τραγουδίστρια Καλλιόπη Σπύρου[25][26], ο ποιητής Νίκος Ορφανίδης[27] και οι ζωγράφοι Χρυστάλλα Δημητρίου[28] και Κώστας Αβρααμίδης[29]. Επίσης από την Κυθρέα καταγόταν ο νομικός και συγγραφέας Αχιλλέας Αιμιλιανίδης[30].
Remove ads
Πληθυσμός
Ο πληθυσμός της Κυθρέας έως το 1974, αποτελείτο από Ελληνοκύπριους. Οι Τουρκοκύπριοι ήταν ελάχιστοι έως το 1960, ενώ δεν υπήρχε κανένας στην απογραφή του 1973[31]. Κατά την τουρκική εισβολή οι κάτοικοί της διέφυγαν στα εδάφη που παρέμειναν υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αντιθέτως, στην Κυθρέα εγκαταστάθηκαν Τουρκοκύπριοι πρόσφυγες από τα νότια, κυρίως από τα χωριά Αλαμινός, Μαθιάτης, Απλάντα, Κλαυδιά, Λαπηθιού, Κιδάσι, Τέρρα, Κούκλια, Σουσκιού, Κιος, Φοίνικας και Ασπρογιά.[31]
Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τον πληθυσμό του δήμου σύμφωνα με τις απογραφές πληθυσμού που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο έως το 1973. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 δεν πραγματοποιήθηκε απογραφή στον δήμο από την Κυπριακή Δημοκρατία, αφού το έδαφος του δεν ελέγχεται από αυτήν.
|
|- |colspan="2" style="font-size:100%" |(Πληροφορίες για τον πληθυσμό και το διάγραμμα από τα δεδομένα).
Remove ads
Διοικητική διαίρεση
Οι συνοικίες του Δήμου Κυθρέας.
Ο Δήμος Κυθρέας, για διοικητικούς σκοπούς, χωρίζεται σε 6 συνοικίες:[6][42][43]
Δήμαρχοι
Δήμαρχοι Δήμου Κυθρέας διετέλεσαν κατά σειρά οι:[14][44][45][46][47]
|
|
|
Remove ads
Αδελφοποιήσεις
Ο Δήμος Κυθρέας είναι αδελφοποιημένος με:[48]
- Δήμο Αιγάλεω, Ελλάδα (1996)
Οργανωμένα σύνολα-σωματεία
Παρόλο που η Κυθρέα δεν ελέγχεται από την Κυπριακή Δημοκρατία, στο ελεύθερο τμήμα της Κύπρου συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται σωματεία που έχουν ως ιστορική έδρα την Κυθρέα. Γνωστότερη είναι η ΑΕΚ Κυθραίας[49]. Άλλα σωματεία είναι ο ΠΑΟΚ Κυθρέας που δραστηριοποιείται στην επιτραπέζια αντισφαίριση,[50] οι Χύτροι Κυθρέας,[51] ο Λαογραφικός Όμιλος Κυθρέας,[52] ο Όμιλος Γυναικών Κυθρέας[53] και η Ελεύθερη Κυθρέα[54].
Παραπομπές
Πηγές
Βιβλιογραφία
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads