Λυδός (αγγειογράφος)

Ο Λυδός είναι ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους, και πιθανότατα αγγειοπλάστης, της ώριμης μελανόμορφης αγγειογραφίας στην Αττική.^[1][2]

Λυδός
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	6ος αιώνας π.Χ. Λυδία
Θάνατος	6ος αιώνας π.Χ.
Κατοικία	Αρχαία Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησης	Αρχαία Αθήνα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσα	Αρχαία ελληνικά
Ομιλούμενες γλώσσες	Αρχαία ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ζωγράφος μελανόμορφων αγγείων αττικός αγγειογράφος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Χρονολογικός πίνακας αρχαίας ελληνικής αγγειογραφίας (κυρίως αττικής)
Πρωτογεωμετρικός Ρυθμός	(περ. 1050-900 π.Χ.)
Γεωμετρικός Ρυθμός περ. 900-700 π.Χ
Πρώιμος	(περ. 900-850 π.Χ.)
Μέσος	(περ. 850-760 π.Χ.)
Ύστερος	(περ. 760-700 π.Χ.)
Πρωτοαττικός Ρυθμός περ. 700-630-620 π.Χ
Πρώιμος	(περ. 700-675 π.Χ.)
Μέσος	(περ. 675-650 π.Χ.)
Ύστερος	(περ. 650-620 π.Χ.)
Μελανόμορφος Ρυθμός περ. 630-500 π.Χ.
Πρωτομελανόμορφος	(περ. 630-600 π.Χ.)
Πρώιμος	(περ. 600-570 π.Χ.)
Ώριμος	(περ. 560-530 π.Χ.)
Ύστερος	(περ. 530-500 π.Χ.)
Ερυθρόμορφος Ρυθμός περ. 530-390 π.Χ.
Πρώιμος Αρχαϊκός	(περ. 530-500 π.Χ.)
Ώριμος Αρχαϊκός	(περ. 500-475 π.Χ.)
Πρώιμος Ελεύθερος Ρυθμός	(περ. 475-450 π.Χ.)
Ελεύθερος ή Ωραίος Ρυθμός	(περ. 450-420 π.Χ.)
Πλούσιος Ρυθμός	(περ. 420-390 π.Χ.)
Ρυθμός Kertsch	(περ. 390-320 π.Χ.)

Βιογραφία και έργο

Το έργο του Λυδού χρονολογείται μεταξύ 560 και 535 π.Χ. και αποτελείται από περίπου 130 αγγεία διαφόρων σχημάτων, μεγάλων και μικρών.^[3] Σε δύο από αυτά σώζεται η υπογραφή του, ενώ τα υπόλοιπα του αποδίδονται με τεχνοτροπικά κριτήρια. Το όνομά του φανερώνει ότι πιθανότατα δεν ήταν ελληνικής καταγωγής, το έργο του όμως εντάσσεται πλήρως στην αττική μελανόμορφη παράδοση.^[4]

Θεματολογία

Ο Λυδός ζωγράφισε μυθολογικές σκηνές με θεούς και ήρωες, αλλά και σκηνές από την καθημερινή ζωή.^[5] Είναι από τους τελευταίους αγγειογράφους που απέδωσαν ζώα σε μεγάλα αγγεία, σύμφωνα με την αθηναϊκή παράδοση, αλλά και από τους πρώτους που τοποθέτησαν πολυπρόσωπες σκηνές στη μετόπη του αμφορέα τύπου Β. Αγαπημένα θέματά του ήταν ο Ηρακλής, ο Πάρης, ο Θησέας και διάφοροι θεοί. Συχνά απεικόνισε διονυσιακές, πολεμικές, αθλητικές και νεκρικές σκηνές, καθώς και συμπόσια και ερωτικές συνομιλίες.^[6]

Στυλ και τεχνοτροπία

Στη σύνθεση των σκηνών χρησιμοποίησε συχνά συμμετρική παράταξη μορφών γύρω από κεντρικό πρόσωπο και ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για την απόδοση της κίνησης.^[7] Χαρακτηριστικά γνωρίσματα του έργου του είναι οι λεγόμενες «γυναίκες - πιγκουίνοι» (γυναικείες μορφές με ολόσωμα, προτεταμένα ενδύματα), οι σάτυροι σε «αξιοπρεπείς» ρόλους και τα περίτεχνα διακοσμητικά μοτίβα των ενδυμάτων. Ιδιαίτερη θέση κατέχει η χρήση πολυχρωμίας με λευκό, μενεξεδί και σπανιότερα κίτρινο χρώμα.^[8]

Φάσεις

Ο αρχαιολόγος Μ. Τιβέριος διακρίνει τρεις φάσεις στο έργο του Λυδού:^[9]

• Πρώιμη φάση (560–555 π.Χ.): περιορισμένη χρήση εγχάραξης, έντονα επίθετα χρώματα, αγαπητό σχήμα η υδρία.
• Μέση φάση (550–540 π.Χ.): εκτεταμένη εγχάραξη, πλήρης διακόσμηση ενδυμάτων, μορφές με μνημειακό χαρακτήρα.
• Ύστερη φάση (540–535 π.Χ.): ατονεί το ενδιαφέρον για την εγχάραξη, προτιμάται η τεχνική του περιγράμματος και εμφανίζεται μεγαλύτερη σχηματοποίηση.

Επιρροή

Ο Λυδός επηρέασε πολλούς άλλους αγγειογράφους. Ο Ζωγράφος του Βατικανού 309 και ο Ζωγράφος του Λούβρου F6 θεωρούνται μαθητές του ή μέλη του εργαστηρίου του.^[10]

Βιβλιογραφία

• J. D. Beazley, Attic Black-figure Vase-painters, Oxford 1956.
• J. Boardman, Αθηναϊκή μελανόμορφη αγγειογραφία, μτφρ. Μ. Σιμόπουλος, Αθήνα: Καρδαμίτσα 1996.
• R. M. Cook, Greek Painted Pottery, 3η έκδ., London 1997.
• Μ. Α. Τιβέριος, Ο Λυδός και το έργο του. Συμβολή στην έρευνα της αττικής μελανόμορφης αγγειογραφίας, διδ. διατριβή, Αρχαιολογικόν Δελτίον Δημοσιεύματα 23, Υπουργείον Πολιτισμού και Επιστημών, Αθήνα 1976.