Οκτάς

Ο Οκτάς (λατινικά: Octans‎‎, συντομογραφία Oct) είναι αστερισμός που σημειώθηκε πρώτη φορά το 1763 από τον Νικολά-Λουί ντε Λακάιγ και ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Είναι νότιος αστερισμός, αόρατος από την Ελλάδα, και συνορεύει με τους παρακάτω επτά αστερισμούς: Τράπεζα, Ύδρος, Τουκάνα, Ινδός, Ταώς, Πτηνόν και Χαμαιλέων. Το αρχικό όνομα που είχε δώσει ο Λακάιγ ήταν Octans Hadleianus, προς τιμή του Τζων Χάντλεϋ (Hadley) που είχε εφεύρει το ομώνυμο αστρονομικό όργανο (βλ. οκτάντας) το 1730. Ο Οκτάς εμφανίζεται εξάλλου στη γαλλική έκδοση του «Άτλαντος» του Τζον Φλάμστηντ ως l' Octans Reflexion.

* Για το ομώνυμο όργανο ουράνιων μετρήσεων δείτε Οκτάντας.

Οκτάς
πατήστε για μεγαλύτερη εικόνα
Συντομογραφία	Oct
Λατινικό όνομα	Octans
Γενική	Octantis
Έκταση	291,0 τετ. μοίρες (0,706 %) Κατάταξη 50ος
Αριθμός άστρων (μέγεθος ≤ 6,5)	60
Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 0° - 90°S

Οι φωτεινότεροι αστέρες

Σε όλο τον αστερισμό υπάρχει μόνο ένας αστέρας φωτεινότερος του τέταρτου μεγέθους, και κανένας δεν έχει ιδιαίτερο όνομα, παρ' όλα αυτά ο Γκουλντ του απέδιδε 88 αστέρες μέχρι έβδομου μεγέθους.

• Ο β Οκτάντος έχει φαινόμενο μέγεθος 4,15 και φασματικό τύπο A9 IV-V.
• Ο δ Οκτάντος έχει φαινόμενο μέγεθος 4,32 και φασματικό τύπο K2 III.
• Ο ν είναι και ο φωτεινότερος ολόκληρου του αστερισμού, με φαιν. μέγεθος 3,76 και φασμ. τύπο K0 III.
• Ο θ έχει φαιν. μέγεθος 4,78 και φασμ. τύπο K3 III.

Αξιοσημείωτα στον αστερισμό

• Το πλέον αξιοσημείωτο του αστερισμού είναι ότι σε αυτόν βρίσκεται ο Νότιος Ουράνιος Πόλος της ουράνιας σφαίρας. Συγκεκριμένα, ο φαιν.μεγέθους 5,47 αστέρας σ Οκτάντος είναι γνωστός ως Νότιος Πολικός Αστέρας, ως ο εγγύτερος στον Νότιο Ουράνιο Πόλο αστέρας με φαινόμενο μέγεθος μικρότερο του 6 (απόσταση από τον Πόλο 45΄ το έτος 1900 και 63΄ το 2000).

• Ο ερυθρός γίγαντας R Οκτάντος είναι μεταβλητός αστέρας τύπου Mira, με φαιν.μέγεθος που κυμαίνεται από 6 (μόλις ορατός με γυμνό μάτι) μέχρι 13 με περίοδο δεκατρείς μήνες.

• Το ανοικτό σμήνος Melotte 227 με φαιν.μέγεθος 5,3 καταλαμβάνει πάνω από μισή τετραγωνική μοίρα στον ουρανό.

• Ο γαλαξίας NGC 6438 έχει φαιν.μέγεθος 11,1.

• Ο γαλαξίας NGC 2573 με φαιν.μέγεθος 13,5 είναι γνωστός ως Polarissima Australis, ως το εγγύτερο στον Νότιο Ουράνιο Πόλο αντικείμενο του Καταλόγου NGC (ακριβώς 2/3 της μοίρας το έτος 2000).

Δείτε επίσης

• Κατάλογος αστέρων του Οκτάντος

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Octans (constellation) στο Wikimedia Commons
• Λεξιλογικός ορισμός του Οκτάς στο Βικιλεξικό