Οφέλτης
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Στην Αρχαία ελληνική μυθολογία ο Οφέλτης ή Αρχέμορος ήταν γιος του βασιλιά της Νεμέας Λυκούργου και της Ευρυδίκης ή Νεμέας ή Αμφιθέας. Την εποχή που ήταν ακόμα βρέφος θανατώθηκε από ένα φίδι και ιδρύθηκαν στην μνήμη του ταφικοί αγώνες που εξελίχθηκαν στους "Νεμαίους αγώνες".[1] Ο Ευριπίδης γράφει ότι οι γονείς του ήταν ο αρχιερέας του Διός Λυκούργος και η Ευρυδίκη.[2] Ο Γάιος Ιούλιος Υγίνος τον καταγράφει σαν "Λύκος" πιθανότατα από ορθογραφικό λάθος και αναφέρει ότι ήταν βασιλιάς της Νεμέας αντί για ιερέας.[3] Ο Λατίνος ποιητής Στάτιος συμφωνεί με την γνώμη του Ευριπίδη σχετικά με τους γονείς του Οφέλτη προσθέτοντας ότι ο Λυκούργος ήταν ταυτόχρονα αρχιερέας του Δία και βασιλιάς της Νεμέας.[4] Η Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου γράφει ότι ο Οφέλτης ή Αρχέμορος ήταν γιος του Λυκούργου του εγγονού του Κρηθέα, βασιλιά της Νεμέας και της Αμφιθέας.[5] Ο θάνατος του βρέφους Οφέλτη από ένα φίδι βρίσκεται στην ιστορία της εκστρατείας Επτά επί Θήβες, κατόπιν έγινε η έναρξη των "Νεμαίων Αγώνων".[6] Στον δρόμο τους για την Θήβα οι Επτά δίψασαν, σταμάτησαν στην Νεμέα, βρήκαν την Υψιπύλη και της ζήτησαν να τους δώσει νερό, η Υψιπύλη ανταποκρίθηκε αμέσως αλλά άφησε το μωρό στο έδαφος, το δάγκωσε ένα φίδι και πέθανε. Οι Επτά σκότωσαν το φίδι, ο Αμφιάραος ονόμασε τον νεκρό Οφέλτη "Αρχέμορο" δηλαδή "αρχή όλων των κακών" και πρόβλεψε τον θάνατο τους στην εκστρατεία, κατόπιν ίδρυσαν τους "Νεμαίους Αγώνες" στην μνήμη του βρέφους.[7]
Remove ads
Ιστορικές πηγές
Θηβαΐς
Η ιστορία του Οφέλτη περιγράφεται στο θρυλικό έπος του 8ου αιώνα π.Χ. Θηβαΐς.[8] Την παλιότερη αναφορά έκανε ο Σιμωνίδης ο Κείος και διέσωσε ο Αθήναιος ο Ναυκρατίτης, περιγράφει τον Οφέλτη σαν ένα "θηλάζων παιδί" που θρηνούσε καθώς πέθαινε.[9] Η ανώνυμη μητέρα του περιγράφεται από τον Αθηναίο ως "δαφνοστεφανωμένη".[10] Την επόμενη αναφορά παρέχει τον 5ο αιώνα π.Χ. ο Βακχυλίδης, οι Επτά ίδρυσαν τους "Νεμαίους Αγώνες" στην μνήμη του Αρχέμορου, τον σκότωσε ένα φοβερό φίδι με πύρινα μάτια κάτι που θεώρησαν σαν "αρχή κάθε κακού".[11] Ο Πίνδαρος στο έργο του "Νεμαίες Ωδές" αναφέρει ότι ο Άδραστος ίδρυσε τους "Νεμαίους Αγώνες" χωρίς να εξηγεί τον λόγο.[12] Ο Αισχύλος περιγράφει την ιστορία στο χαμένο έργο του "Νεμέα", σύμφωνα με τα "Σχόλια του Πινδάρου" ο Αισχύλος σχετίζει την ίδρυση των "Νεμαίων Αγώνων" με τον θάνατο του Αρχέμορου.[13]
Ευριπίδης
Την αναλυτικότερη αναφορά που σχετίζει τον Οφέλτη με την Υψιπύλη παρέχει ο Ευριπίδης.[14][15] Η Υψιπύλη πρώην βασίλισσα της Λήμνου και ερωμένη του Ιάσονα πουλήθηκε δούλη στον αρχιερέα του Δία στην Νεμέα Λυκούργο, την όρισε παραμάνα στον γιο του Οφέλτη.[2] Οι Επτά επί Θήβας σταμάτησαν στην Νεμέα για νερό και συνάντησαν την Υψιπύλη.[16] Ο Αμφιάραος ζήτησε από την Υψιπύλη νερό και αυτή πήγε αμέσως να τους εξυπηρετήσει στην πηγή.[17] Η Υψιπύλη πήρε μαζί της τον Οφέλτη, σε μια στιγμή αμέλειας τον άφησε στο έδαφος, τον δάγκωσε ένα φίδι και πέθανε.[18] Η μητέρα του παιδιού Ευρυδίκη επιχείρησε να σκοτώσει την Υψιπύλη αλλά έφτασε ο Αμφιάραος και προσπάθησε να την πείσει ότι ήταν θέλημα θεών να πεθάνει ο Οφέλτης για να ιδρυθούν οι "Νεμαίοι Αγώνες" στην μνήμη του.[19][20] Η Ευρυδίκη τελικά πείστηκε να χαρίσει την ζωή στην Υψιπύλη και ο Αμφιάραος κήρυξε την έναρξη των αγώνων.[21]
Υγίνος
Ο Υγίνος αναφέρει έναν χρησμό σύμφωνα με τον οποίο το παιδί δεν θα έπρεπε να περπατήσει στο έδαφος μέχρι την ηλικία που θα είναι ικανό να περπατήσει. Η Υψιπύλη το τοποθέτησε σε ένα καρότσι από σέληνο, τότε το φίδι που φύλαγε την πηγή το δάγκωσε και πέθανε, πιθανότατα αυτός ήταν ο λόγος που οι νικητές στους "Νεμαίους Αγώνες" στεφανώνονταν με σέληνο. Σύμφωνα με τον Υγίνο οι Επτά έκαναν την ίδια επέμβαση για να σώσουν την Υψιπύλη όπως περιγράφει ο Ευριπίδης, αυτή την φορά από τον Λυκούργο, όχι από την σύζυγο του Ευρυδίκη.[22] Ο Υγίνος γράφει τέλος ότι οι Επτά ίδρυσαν τους "Νεμαίους Αγώνες" στην μνήμη του Οφέλτη.[3]
Στάτιος
Ο Στάτιος στο επικό του ποίημα Θηβαΐς δίνει την δική του εξήγηση σχετικά με την ιστορία του Οφέλτη, ο Λυκούργος είναι τόσο αρχιερέας του Δία όσο και βασιλιάς της Νεμέας.[23] Η Υψιπύλη σύμφωνα με τον Στάτιο ήταν επίσης παραμάνα του μικρού Οφέλτη του γιου του βασιλιά Λυκούργου και της Ευρυδίκης, συνάντησε τους Επτά επί Θήβας που της ζήτησαν νερό.[4] Σύμφωνα με τον Στάτιο η Υψιπύλη πάνω στην βιασύνη της να εξυπηρετήσει τους Επτά άφησε το μωρό στο έδαφος ώστε "να τους οδηγήσει στην πηγή γρήγορα".[24] Την ώρα που οι Επτά έπιναν νερό ρώτησαν την Υψιπύλη ποια είναι.[25] Η Υψιπύλη τους διηγήθηκε όλη την ιστορία, την σφαγή των ανδρών της Λήμνου που έσωσε τον πατέρα της, τον έρωτα με τον Ιάσονα με τον οποίο απέκτησε τους δύο δίδυμους γιους Εύνηος και Θόας, τελικά κατέληξε παραμάνα του Οφέλτη.[26] Η ώρα περνούσε ωστόσο με το παιδί στο έδαφος, το φίδι που φιλούσε την πηγή του Δία δάγκωσε το παιδί και πέθανε.[27] Οι Επτά έσωσαν κατόπιν την Υψιπύλη από την τιμωρία του θανάτου αλλά από τον πατέρα του Λυκούργο, όχι από την Ευρυδίκη.[28]
Remove ads
Παραπομπές
Πηγές
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads