Τάγματα Εργασίας (Οθωμανική Αυτοκρατορία)

Τα Τάγματα Εργασίας (τουρκικά: Amele Taburları‎‎, αρμενικά: ատանքային բատալիոն, συχνά αναφερόμενα στην ελληνική βιβλιογραφία ως αμελέ ταμπουρού) χρησιμοποιήθηκαν στη Μικρά Ασία

Άνθρωποι των Ταγμάτων Εργασίας

κατά τα τελευταία χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ή στις περιοχές που ελέγχονταν από τους Νεότουρκους ή τις δυνάμεις του Κεμάλ Ατατούρκ.

Ιστορικό

Η άνοδος του τουρκικού εθνικισμού και οικονομικών συμφερόντων σχετιζόμενων με την διείσδυση της Γερμανίας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία οδήγησε σε συστηματικές διώξεις κατά των Ελλήνων και άλλων μειονοτήτων από το 1913 μέχρι τη Μικρασιατική εκστρατεία. Μεταξύ των άλλων μεθόδων χρησιμοποιήθηκε η καταναγκαστική εργασία. Κυρίως Έλληνες, Αρμένιοι και Εβραίοι υποχρεώνονταν να εκτελούν βαριές εργασίες στην οδοποιία, τα ορυχεία, τους αγρούς κλπ στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας.

Εκτιμάται ότι μέχρι το τέλος του 1918 περίπου 250.000 Έλληνες είχαν χάσει τη ζωή τους σ' αυτά τα τάγματα.^[1][2] Έγγραφο Γερμανών διπλωματών προς το Βερολίνο την 12-5-1918 αναφέρει ότι:

«μέχρι το τέλος του 1917 περισσότεροι από 200.000 Έλληνες είχαν καταταγεί, ηλικίας 15 έως 48 ετών. Πολλοί από αυτούς πέθαναν από την κακομεταχείριση, τις ασθένειες, την πείνα και το κρύο».

— Φωτιάδης Κωνσταντίνος, Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, 2004, τομ. 1, σ. 569. Αναφέρεται στο Βρυώνης (2007), σ. 286.

Οι γυναίκες, οι γέροντες και τα παιδιά που άφηναν πίσω τους οι άνδρες, υφίσταντο σεξουαλική βία, κάψιμο των σπιτιών κτλ. όπως αναφέρεται σε αυτοβιογραφία του Αντ. Γαβριηλίδη το 1924^[3].
Με την εργασία των Ελλήνων κατασκευάστηκε μεταξύ άλλων ο δρόμος από το Ερζερούμ μέχρι το Ουλουκίσλα.

Την εμπειρία του στα τάγματα εργασίας περιέγραψε ο Ηλίας Βενέζης, που μαζί με άλλους 3.000 Αϊβαλιώτες υποχρεώθηκε να υπηρετήσει σ' αυτά για 14 μήνες από το 1922, σε ηλικία 18 ετών. Αυτός ήταν ο ένας από τους 23 συμπατριώτες του που επιβίωσαν. Το βιβλίο του Το Νούμερο 31328 Το βιβλίο της σκλαβιάς χωρίζεται σε είκοσι κεφάλαια, έκαστο το οποίων έχει για τίτλο έναν από τους θρήνους των Ψαλμών του Δαυίδ. Ο αριθμός του δόθηκε όταν συμφωνήθηκε η ανταλλαγή πληθυσμών.^[4]

Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου η Τουρκία επέβαλε ειδικό φόρο (τον λεγόμενο Φόρο Περιουσίας) ο οποίος πρακτικά βάρυνε κυρίως τους μη μουσουλμάνους, με σκοπό την εθνική ομογενοποίηση του κράτους. Ο φόρος ήταν 12,5% για τους μουσουλμάνους, 50% για τους μη μουσουλμάνους, 25% για τους Ντονμέδες (εξισλαμισμένους Εβραίους) και 12,5% για τους αλλοδαπούς.^[5] Όσοι δεν μπορούσαν να καταβάλλουν το φόρο υποχρεώνονταν σε καταναγκαστική εργασία. Η πρώτη ομάδα 32 ατόμων απεστάλη για καταναγκαστική εργασία την 27 Ιανουαρίου 1943 προς Ερζερούμ – Άσκαλε. Όλοι ήταν μη μουσουλμάνοι της Κωνσταντινούπολης. Μεταξύ Φεβρουαρίου και Σεπτεμβρίου 1943 εστάλησαν 1299 άτομα σε στρατόπεδα εργασίας, εκ των οποίων οι 21 πέθαναν ως «οφειλέτες του δημοσίου» στο Ερζερούμ-Άσκαλε. Από αυτούς οι 11 ήταν Ρωμιοί. Πολλοί περισσότεροι οφειλέτες είχαν συλληφθεί αλλά δεν στάλθηκαν στα στρατόπεδα γιατί εξόφλησαν τα χρέη τους. Οι περισσότεροι που επλήγησαν από το μέτρο της σύλληψης και της καταναγκαστικής εργασίας ήταν μικρομεσαίοι^[6]. Η υποχρέωση εργασίας επιβαλλόταν μόνο σε μη μουσουλμάνους.^[7][8]

Η εμπειρία ενός Εβραίου που κατετάγη σε τάγματα εργασίας δύο φορές, το 1919-1922 και πάλι στον Β΄ Π.Π., περιγράφεται σε βιβλίο της Τούρκισσας ιστορικού Λεϊλά Νεϊζί.^[9]

Δείτε επίσης

• Γενοκτονία Αρμενίων, Ελλήνων και Ασσυρίων