Γλώσσες Κέτσουα
ιθαγενής γλωσσική οικογένεια της Νότιας Αμερικής / From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Κέτσουα (Runa Simi, Qhichwa simi, Qichwa simi, Kichwa shimi) ή και Ρούνασίμι είναι ιθαγενής γλωσσική οικογένεια της Νότιας Αμερικής. Ήταν η γλώσσα της Αυτοκρατορίας των Ίνκα, και ομιλείται σήμερα σε διάφορες διαλέκτους από τουλάχιστον 10 εκατομμύρια ανθρώπους στη Νότια Αμερική και κυρίως στο Περού και στις γύρω χώρες. Είναι η πιο διαδεδομένη από όλες τις ιθαγενείς γλώσσες της αμερικανικής ηπείρου ενώ παραμένει επίσημη γλώσσα στο Περού και στη Βολιβία.
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Κέτσουα | |
---|---|
Qhichwa simi | |
Ταξινόμηση | Γλώσσες Κέτσουα |
Σύστημα γραφής | λατινική γραφή |
Κατάσταση | |
Επίσημη γλώσσα | Βολιβία, Περού |
Ρυθμιστής | Κανείς |
ISO 639-1 | qu |
ISO 639-2 | que |
ISO 639-3 | que |
Τη γλώσσα των απογόνων του παν-ανδικού πολιτισμού των Ίνκας, την μιλούν σήμερα σε έξι χώρες της νότιας Αμερικής: στη νοτιοδυτική Κολομβία, στον Ισημερινό, κυρίως στο Περού, σε ορισμένες περιοχές της Βολιβίας, στη βόρεια Αργεντινή και στη Χιλή (βόρεια του Σαντιάγο), ενώ μεγάλος αριθμός κατοίκων αυτών των χωρών την μιλούν ως δεύτερη γλώσσα, παράλληλα με την ισπανική.
Πρόδρομός της θεωρείται η Χακάρου, η αρχαϊκή γλώσσα των Αϊμάρα της Βολιβίας.
Η Κέτσουα χωρίζεται σε δύο κύριες διαλέκτους: την quechua I waywash και την quechua II wampu. Αυτή, διακρίνεται επίσης σε τρία ιδιώματα, το Α, το Β και το C. Μεταξύ αυτών, η quechua wampu chínchay sureño II C cusqueño-boliviano, ήταν η επίσημη αυτοκρατορική γλώσσα του Κούζκο, στο νότιο Περού, από τον 6ο έως τον 15ο αι. μ.Χ., στην οποία δημιουργήθηκε η κλασική ποίηση των Ίνκας. Ανάμεσα στις διαλέκτους του βορρά (Εκουαδόρ) και του νότου (Χιλή), υπάρχει μία χρονική και γλωσσική διαφορά δέκα αιώνων. Στην εποχή μας, οι γλωσσολόγοι έχουν προσαρμόσει τα διεθνή σύμβολα της φωνητικής στους ήχους αυτής της γλώσσας, έτσι ώστε να διευκολυνθεί η μελέτη της λογοτεχνίας της.