<span class="mw-page-title-main">Gitaro</span>

Gitaro

<p><b>Gitaro</b> estas <a href="/eo/Kordinstrumento" title="Kordinstrumento" class="wl">korda</a> <a href="/eo/Muzika_instrumento" title="Muzika instrumento" class="wl">muzika instrumento</a>, kiu kutime havas ses kordojn<span class="mw-ref reference" id="cite_ref-1"><a href="#cite_note-1" style="counter-reset: mw-Ref 1;"><span class="mw-reflink-text">[1]</span></a></span> kaj <a href="/eo/Freto_(kordinstrumentoj)" title="Freto (kordinstrumentoj)" class="wl">fretojn</a> sur sia <a href="/eo/Prentabulo" title="Prentabulo" class="wl">prentabulo</a>, ludata per la <a href="/eo/Pinĉludado" title="Pinĉludado" class="mw-redirect wl">fingroj</a> aŭ <a href="/eo/Plektro" title="Plektro" class="wl">plektro</a>. Ĝi estas tipe ludata per ambaŭ manoj agitante aŭ plukante la kordojn ĉu per la plektro ĉu per fingroj (respektive ungoj) de unu mano, dum samtempe oni premas la kordojn kontraŭ la fretoj per la fingroj de la alia mano. La sono de la vibrantaj (vibrigitaj) kordoj estas projekciata ĉu akustike, pere de la resonigila malplenaĵo de la gitaro (ĉe <a href="/eo/Akustika_gitaro" title="Akustika gitaro" class="wl">akustika gitaro</a>), ĉu pere de elektraj (elektronikaj) <a href="/eo/Amplifilo" title="Amplifilo" class="wl">amplifilo</a> kaj <a href="/eo/Laŭtparolilo" title="Laŭtparolilo" class="wl">laŭtparolilo</a>. </p>

<div class='mobile-collapse'><header class="mobile-collapse-header mobile-collapse-btn"><b>Quick facts: GITARO, Gitaro, Klasifiko, Ton-amplekso, Pare...</b> <span class='arrow'>▼</span></header> <table class="infobox mobile-collapse-element" style="width:23em; -moz-box-shadow: 4px 4px 4px #CCC; -webkit-box-shadow: 4px 4px 4px #CCC; box-shadow: 4px 4px 4px #CCC;">
<tbody><tr><th colspan="2" style="background-color:#FFAE80" class="kaplinio muziko notheme"><b>GITARO</b></th></tr>
 

<tr> 
<th colspan="2" style="text-align:center;"><figure class="mw-default-size mw-halign-center wiki-thumb"><a href="/eo/Dosiero:My_Mates_3_(2082240480).jpg" class="mw-file-description image media-thumb" title="Gitaro" data-hash="Dosiero:My_Mates_3_(2082240480).jpg"><img loading="lazy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/My_Mates_3_%282082240480%29.jpg/220px-My_Mates_3_%282082240480%29.jpg" decoding="async" data-file-width="2442" data-file-height="1575" data-file-type="bitmap" height="142" width="220" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/My_Mates_3_%282082240480%29.jpg/330px-My_Mates_3_%282082240480%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/My_Mates_3_%282082240480%29.jpg/440px-My_Mates_3_%282082240480%29.jpg 2x" alt="My_Mates_3_%282082240480%29.jpg"></a><figcaption>Gitaro</figcaption></figure></th></tr>
<tr>
<th style="background-color:#FFAE80" class="notheme"><a href="/eo/Muzika_instrumento" title="Muzika instrumento" class="wl">Klasifiko</a></th>
<td>korda instrumento, pinĉa</td></tr>
<tr> 
<th style="background-color:#FFAE80" class="notheme"><a href="/eo/Ton-amplekso" title="Ton-amplekso" class="mw-redirect wl">Ton-amplekso</a></th>
<td><span><a href="/eo/Dosiero:Range_guitar.svg" class="mw-file-description image media-thumb" data-hash="Dosiero:Range_guitar.svg"><img loading="lazy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Range_guitar.svg/120px-Range_guitar.svg.png" decoding="async" data-file-width="675" data-file-height="400" data-file-type="drawing" height="71" width="120" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Range_guitar.svg/180px-Range_guitar.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Range_guitar.svg/240px-Range_guitar.svg.png 2x" alt="Range_guitar.svg"></a></span></td></tr>
<tr> 
<th style="background-color:#FFAE80" class="notheme"><a href="/eo/Muzika_instrumento" title="Muzika instrumento" class="wl">Parencaj instrumentoj</a></th>
<td><a href="/eo/Basgitaro" title="Basgitaro" class="wl">basgitaro</a>, <a href="/eo/Mandolino" title="Mandolino" class="wl">mandolino</a>, <a href="/eo/Liuto" title="Liuto" class="wl">liuto</a>, <a href="/eo/Banĝo" title="Banĝo" class="wl">banĝo</a>, <a href="/eo/Ukulelo" title="Ukulelo" class="wl">ukulelo</a></td></tr>
<tr> 
<th style="background-color:#FFAE80" class="notheme">Muzikistoj</th>
<td><a href="/eo/Gitaristo" title="Gitaristo" class="wl">Gitaristo</a></td></tr>
<tr> 
<th style="background-color:#FFAE80" class="notheme">Fabrikistoj</th>
<td>Fabrikistoj de gitaroj</td></tr>
<tr> 
<th style="background-color:#FFAE80" class="notheme">Rilataj temoj</th>
<td><a href="/eo/Muzika_instrumento" title="Muzika instrumento" class="wl">Muzika instrumento</a></td></tr>

<tr><td class="shangu-shablonon  infoboximage" colspan="2" style="text-align:center;padding:0 0.2em 0.2em 0.2em"><div class="noprint toccolours notheme" style="border:2px solid #a2a9b1;background-color:#FFAE80;color:black;font-size:xx-small;font-weight:normal"><figure class="mw-halign-right"><a href="/eo/Vikipedio:Informkestoj" title="Vikipedio:Informkestoj" class="image wl"><img loading="lazy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Information_icon.svg/15px-Information_icon.svg.png" decoding="async" data-file-width="620" data-file-height="620" data-file-type="drawing" height="15" width="15" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Information_icon.svg/23px-Information_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Information_icon.svg/30px-Information_icon.svg.png 2x" alt="Information_icon.svg"></a><figcaption></figcaption></figure><span class="noprint plainlinksneverexpand" style="text-align:center"><a href="/eo/Ŝablono:Informkesto_muzikilo" title="Ŝablono:Informkesto muzikilo" class="wl">v</a> • <a href="/eo/Ŝablono-Diskuto:Informkesto_muzikilo" title="Ŝablono-Diskuto:Informkesto muzikilo" class="mw-redirect wl">d</a> • <a rel="mw:ExtLink" href="//eo.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Cablono%3AInformkesto_muzikilo&amp;action=edit" class="external text" target="_blank">r</a></span></div></td></tr>
</tbody></table> <footer class='mobile-collapse-footer mobile-collapse-btn'><b>Close</b> <span class='arrow'>▲</span></footer></div>
<figure class="wiki-thumb"><a href="/eo/Dosiero:Spanish_guitar.jpg" class="mw-file-description image media-thumb" data-hash="Dosiero:Spanish_guitar.jpg"><img loading="lazy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Spanish_guitar.jpg/220px-Spanish_guitar.jpg" decoding="async" data-file-width="416" data-file-height="913" data-file-type="bitmap" height="483" width="220" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Spanish_guitar.jpg/330px-Spanish_guitar.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f8/Spanish_guitar.jpg 2x" alt="Spanish_guitar.jpg"></a><figcaption>Hispana gitaro.</figcaption></figure>
<p>La sonon produktas <a href="/eo/Vibranta_kordo" title="Vibranta kordo" class="mw-redirect wl">vibrantaj kordoj</a>. Gitaro estas akorda instrumento - ebligas kaj unuvoĉan kaj plurvoĉan ludadon.<span class="mw-ref reference" id="cite_ref-2"><a href="#cite_note-2" style="counter-reset: mw-Ref 2;"><span class="mw-reflink-text">[2]</span></a></span></p>

<p>La gitaro estas tipo de kordofono, tradicie konstruita el <a href="/eo/Ligno" title="Ligno" class="wl">ligno</a> kaj sonigita per kordoj el <a href="/eo/Tripo" title="Tripo" class="wl">tripo</a>, <a href="/eo/Nilono" title="Nilono" class="wl">nilono</a> aŭ <a href="/eo/Ŝtalo" title="Ŝtalo" class="wl">ŝtalo</a> (sed nenio malhelpas aliajn similajn materialojn) kaj distingita el aliaj kordofonoj per sia konstrumaniero kaj agordado. La moderna gitaro estis antaŭita de la giterno, la <a href="/eo/Vihuela" title="Vihuela" class="mw-redirect wl">vihuela</a>, la kvar-<a href="/eo/Kordoĥoro" title="Kordoĥoro" class="wl">kord(ar)a</a> gitaro de la <a href="/eo/Renesanco" title="Renesanco" class="wl">Renesanco</a>, kaj la kvin-kord(ar)a gitaro de la <a href="/eo/Baroko" title="Baroko" class="wl">Baroko</a>, ĉiuj el kiuj kontribuis al la disvolvigo de la moderna ses-korda instrumento.</p>

<p>Estas tri ĉefaj tipoj de moderna <a href="/eo/Akustiko" title="Akustiko" class="wl">akustika</a> gitaro: nome la <a href="/eo/Klasika_gitaro" title="Klasika gitaro" class="wl">klasika gitaro</a> (hispana gitaro/nilon-korda gitaro), la ŝtal-korda akustika gitaro kaj la "archtop" gitaro, kiu estas foje nomata "ĵaz-gitaro". La tonalo de akustika gitaro estas produktita pere de la vibrado de la kordoj, amplifita per la vakua korpo (skatolo) de la gitaro, kiu funkcias kiel resonigilo. La klasika gitaro estas ofte ludita kiel <a href="/eo/Soloo" title="Soloo" class="wl">soloa</a> instrumento uzante kompletan teknikon de <a href="/eo/Fingroplukado" title="Fingroplukado" class="wl">fingroplukado</a> laŭ kiu ĉiu kordo estas plukita unuope fare de la fingroj de la ludanto, male al la tekniko de pinĉado laŭ kiu oni frapas samtempe la kordojn per ĉiuj fingroj de la mano kune. Fakte la termino "fingroplukado" povas referenci ankaŭ al specifa tradicio de gitaludado en <a href="/eo/Popola_muziko" title="Popola muziko" class="wl">folk</a>, <a href="/eo/Bluso" title="Bluso" class="wl">bluso</a>, <a href="/eo/Blugreso" title="Blugreso" class="wl">blugreso</a>, kaj <a href="/eo/Kontreo" title="Kontreo" class="wl">kontreo</a> en Usono. La <a href="/eo/Akustika_basgitaro" title="Akustika basgitaro" class="wl">akustika basgitaro</a> estas bas-tona instrumento kiu estas unu <a href="/eo/Oktavo" title="Oktavo" class="mw-redirect wl">oktavon</a> sub la regula ordinara gitaro.</p>

<p><a href="/eo/Elektra_gitaro" title="Elektra gitaro" class="wl">Elektraj gitaroj</a>, enkondukitaj en la <a href="/eo/1930-aj_jaroj" title="1930-aj jaroj" class="wl">1930-aj jaroj</a>, uzas <a href="/eo/Amplifilo" title="Amplifilo" class="wl">amplifilon</a> kaj <a href="/eo/Laŭtparolilo" title="Laŭtparolilo" class="wl">laŭtparolilon</a> kiuj faras la sonon de la instrumento sufiĉe laŭte aŭdebla kaj por lamuzikistoj kaj por la publiko, kaj, ĉar ĝi produktas elektran elsendaĵon se ludita, tio povas esti elektronike manipulata kaj formi specifan tonalon uzante <a href="/eo/Ekvalizilo" title="Ekvalizilo" class="wl">ekvalizilon</a> (ekz., por kontroli basajn kaj sopranajn tonalojn) kaj grandan varion de elektronikaj <a href="/eo/Efektaparato_(muziko)" title="Efektaparato (muziko)" class="wl">efektaparatoj</a>, el kiuj la plej ofte uzataj estas <a href="/eo/Deformaĵo_(sona_efekto)" title="Deformaĵo (sona efekto)" class="wl">deformaĵo</a> kaj <a href="/eo/Resono" title="Resono" class="wl">resonado</a>. Fruaj amplifitaj gitaroj uzis malplenan korpon, sed solidaj lignaj gitaroj ekhegemoniis jam dum la 1960-aj kaj 1970-aj jaroj, ĉar ili estas malpli tendencaj al nedezirataj akustikaj renutraĵoj "feedback howls". Kiel ĉe akustikaj gitaroj, estas nombraj tipoj de elektraj gitaroj, kiel la duon-akustikaj gitaroj, la "archtop" gitaroj (uzataj en ĵaz-gitaro, <a href="/eo/Bluso" title="Bluso" class="wl">bluso</a> kaj <a href="/eo/Rokabilo" title="Rokabilo" class="wl">rokabilo</a>) kaj la solid-korpaj gitaroj, kiuj estas amplekse uzataj en <a href="/eo/Rok-muziko" title="Rok-muziko" class="wl">rok-muziko</a>.</p>

<p>La laŭta, amplifita sono kaj sonpovo de elektra gitaro ludata tra gitar-amplifilo estis ludanta ŝlosilan rolon en la disvolvigon de <a href="/eo/Bluso" title="Bluso" class="wl">bluso</a> kaj <a href="/eo/Rok-muziko" title="Rok-muziko" class="wl">rok-muziko</a>, ambaŭ kiel <a href="/eo/Akompano_(muziko)" title="Akompano (muziko)" class="wl">akompana</a> instrumento (ludanta <a href="/eo/Ripetfrazo" title="Ripetfrazo" class="wl">ripetfrazojn</a> kaj <a href="/eo/Akordo_(muziko)" title="Akordo (muziko)" class="wl">akordojn</a>) kaj kiel protagonista instrumento por gitarsolooj, kaj en multaj rok-subĝenroj, plej elstare en <a href="/eo/Metalroko" title="Metalroko" class="wl">metalroko</a> kaj <a href="/eo/Punko" title="Punko" class="wl">punk-roko</a>. La elektra gitaro havis tre gravan influon en <a href="/eo/Popola_kulturo" title="Popola kulturo" class="wl">popola kulturo</a>. La gitaro estas uzata en ampleksa vario de muzikaj ĝenroj tutmonde. Ĝi estas agnoskita kiel ĉefa instrumento en ĝenroj tiom diversaj kiom <a href="/eo/Bluso" title="Bluso" class="wl">bluso</a>, <a href="/eo/Blugreso" title="Blugreso" class="wl">blugreso</a>, <a href="/eo/Kontreo" title="Kontreo" class="wl">kontreo</a>, <a href="/eo/Flamenko" title="Flamenko" class="wl">flamenko</a>, <a href="/eo/Popola_muziko" title="Popola muziko" class="wl">folk</a>, <a href="/eo/Ĵazo" title="Ĵazo" class="wl">ĵazo</a>, <a href="/eo/Ĥoto" title="Ĥoto" class="wl">ĥoto</a>, <a href="/eo/Mariaĉo" title="Mariaĉo" class="wl">mariaĉo</a>, <a href="/eo/Metalroko" title="Metalroko" class="wl">metalroko</a>, <a href="/eo/Punko" title="Punko" class="wl">punk-roko</a>, <a href="/eo/Regeo" title="Regeo" class="wl">regeo</a>, <a href="/eo/Rok-muziko" title="Rok-muziko" class="wl">rok</a>, <a href="/eo/Soŭlo" title="Soŭlo" class="mw-redirect wl">soŭlo</a>, kaj <a href="/eo/Pop-muziko" title="Pop-muziko" class="wl">pop</a>.</p>



Gitaro estas korda muzika instrumento, kiu kutime havas ses kordojn kaj fretojn sur sia prentabulo, ludata per la fingroj aŭ plektro. Ĝi estas tipe ludata per ambaŭ manoj agitante aŭ plukante la kordojn ĉu per la plektro ĉu per fingroj de unu mano, dum samtempe oni premas la kordojn kontraŭ la fretoj per la fingroj de la alia mano. La sono de la vibrantaj kordoj estas projekciata ĉu akustike, pere de la resonigila malplenaĵo de la gitaro , ĉu pere de elektraj amplifilo kaj laŭtparolilo.  La sonon produktas vibrantaj kordoj. Gitaro estas akorda instrumento - ebligas kaj unuvoĉan kaj plurvoĉan ludadon. La gitaro estas tipo de kordofono, tradicie konstruita el ligno kaj sonigita per kordoj el tripo, nilono aŭ ŝtalo kaj distingita el aliaj kordofonoj per sia konstrumaniero kaj agordado. La moderna gitaro estis antaŭita de la giterno, la vihuela, la kvar-kord a gitaro de la Renesanco, kaj la kvin-kord a gitaro de la Baroko, ĉiuj el kiuj kontribuis al la disvolvigo de la moderna ses-korda instrumento. 