mezurunuo de volumeno; 1 kuba decimetro; 1000 kubaj centimetroj

Litro

Litro

La litro estas <a href="/eo/Mezurunuo" title="Mezurunuo" class="wl">mezurunuo</a> de <a href="/eo/Volumeno" title="Volumeno" class="wl">volumeno</a> simbolita per l aŭ L. La L estis enkondukita kiel simbolo por litro, por eviti miskomprenojn kun <a href="/eo/Cifero" title="Cifero" class="wl">cifero</a> 1, kaj kutimas ĉefe en la angla- kaj franclingvaj mondoregionoj. Ĝi estas unuo de <a href="/eo/Volumeno" title="Volumeno" class="wl">volumeno</a> de la <a href="/eo/Metra_decimala_sistemo" title="Metra decimala sistemo" class="wl">Metra decimala sistemo</a>, akceptita de la <a href="/eo/Internacia_sistemo_de_unuoj" title="Internacia sistemo de unuoj" class="wl">SI</a>, egalvalora al 1 <a href="/eo/Kuba_decimetro" title="Kuba decimetro" class="wl">kuba decimetro</a> (dm³), 1000 <a href="/eo/Kuba_centimetro" title="Kuba centimetro" class="wl">kubaj centimetroj</a> (cm³) aŭ 1/1000 <a href="/eo/Kuba_metro" title="Kuba metro" class="mw-redirect wl">kubaj metroj</a>. Kuba decimetro (aŭ litro) okupas volumenon de 10 cm × 10 cm × 10 cm (vidu la bildon) kaj tial ĝi estas egala al unu milono de unu kuba metro. La baza unuo por volumeno en SI estas la <a href="/eo/Kubmetro" title="Kubmetro" class="wl">kubmetro</a> (m³). Unu litro egalas al unu milono de kubmetro. (1 L = 0,001 m³). Kubo kun eĝoj (randoj) de 10 <a href="/eo/Centimetro" title="Centimetro" class="wl">centimetroj</a> havas la volumenon de unu litro.

<figure class="mw-halign-right wiki-thumb"><a href="/eo/Dosiero:CubeLitre.svg" class="image media-thumb" data-hash="Dosiero:CubeLitre.svg"><img loading="lazy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/CubeLitre.svg/250px-CubeLitre.svg.png" decoding="async" data-file-width="385" data-file-height="308" data-file-type="drawing" height="200" width="250" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/CubeLitre.svg/375px-CubeLitre.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/CubeLitre.svg/500px-CubeLitre.svg.png 2x" alt="CubeLitre.svg"></a><figcaption>Kubo de 10 cm x 10 cm x 10 cm (1 litro).</figcaption></figure>
La origina franca metra decimala sistemo uzis al litron kiel <a href="/eo/Internacia_sistemo_de_unuoj#Bazaj_unuoj" title="Internacia sistemo de unuoj" class="wl">baza unuo</a>. La vorto litro estis derivita el franca unuo pli antikva, nome litron, kies nomo devenas de la <a href="/eo/Greka_lingvo" title="Greka lingvo" class="wl">greka</a>, (en kiu ĝi estis unuo de <a href="/eo/Maso" title="Maso" class="wl">maso</a>, ne de <a href="/eo/Volumeno" title="Volumeno" class="wl">volumeno</a><a href="#cite_note-1" style="counter-reset: mw-Ref 1;">[1]</a>) tra la <a href="/eo/Latina_lingvo" title="Latina lingvo" class="wl">latina lingvo</a>, kaj kiu egalvaloris al proksimume 0,831&nbsp;litroj. La litro estis uzata ankaŭ en variaj postaj versioj de la metra sistemo kaj estas akceptata por ties uzado fare de la SI,<a href="#cite_note-BIPM2006-2" style="counter-reset: mw-Ref 2;">[2]</a> kvankam ĝi ne estas oficiale <a href="/eo/Internacia_sistemo_de_unuoj" title="Internacia sistemo de unuoj" class="wl">unuo</a> de la SI, ĉar la unuo de volumeno de la SI estas la <a href="/eo/Kuba_metro" title="Kuba metro" class="mw-redirect wl">kuba metro</a> (m³).

Unu litro de likva akvo havas <a href="/eo/Maso" title="Maso" class="wl">mason</a> de preskaŭ precize unu <a href="/eo/Kilogramo" title="Kilogramo" class="wl">kilogramo</a>, ĉar la kilogramo estis de komence difinita en 1795 kiel la maso de unu kuba decimetro da akvo je la temperaturo de glacifando. La postaj redifinoj kaj de la <a href="/eo/Metro" title="Metro" class="wl">metro</a> kaj de la kilogramo rezultas en la fakto ke tiu rilato jam ne estas preciza.<a href="#cite_note-3" style="counter-reset: mw-Ref 3;">[3]</a>​

La litro estas mezurunuo de volumeno simbolita per l aŭ L. La L estis enkondukita kiel simbolo por litro, por eviti miskomprenojn kun cifero 1, kaj kutimas ĉefe en la angla- kaj franclingvaj mondoregionoj. Ĝi estas unuo de volumeno de la Metra decimala sistemo, akceptita de la SI, egalvalora al 1 kuba decimetro , 1000 kubaj centimetroj aŭ 1/1000 kubaj metroj. Kuba decimetro okupas volumenon de 10 cm × 10 cm × 10 cm kaj tial ĝi estas egala al unu milono de unu kuba metro. La baza unuo por volumeno en SI estas la kubmetro . Unu litro egalas al unu milono de kubmetro. . Kubo kun eĝoj de 10 centimetroj havas la volumenon de unu litro. La origina franca metra decimala sistemo uzis al litron kiel baza unuo. La vorto litro estis derivita el franca unuo pli antikva, nome litron, kies nomo devenas de la greka, tra la latina lingvo, kaj kiu egalvaloris al proksimume 0,831 litroj. La litro estis uzata ankaŭ en variaj postaj versioj de la metra sistemo kaj estas akceptata por ties uzado fare de la SI, kvankam ĝi ne estas oficiale unuo de la SI, ĉar la unuo de volumeno de la SI estas la kuba metro . Unu litro de likva akvo havas mason de preskaŭ precize unu kilogramo, ĉar la kilogramo estis de komence difinita en 1795 kiel la maso de unu kuba decimetro da akvo je la temperaturo de glacifando. La postaj redifinoj kaj de la metro kaj de la kilogramo rezultas en la fakto ke tiu rilato jam ne estas preciza.​  