Pierre-Simon Laplace
franca matematikisto / From Wikipedia, the free encyclopedia
Pierre-Simon (markizo de) LAPLACE (23-a de marto 1749 – 5-a de marto 1827) estis franca matematikisto kaj astronomo.
Pierre-Simon Laplace | |||||
---|---|---|---|---|---|
Persona informo | |||||
Pierre Simon Laplace | |||||
Naskiĝo | 23-an de marto 1749 (1749-03-23) en Beaumont-en-Auge, Reĝlando Francio | ||||
Morto | 5-an de marto 1827 (1827-03-05) (77-jaraĝa) en Parizo, Francio | ||||
Tombo | Tombejo de Montparnasse vd | ||||
Religio | agnostikismo vd | ||||
Lingvoj | franca vd | ||||
Loĝloko | Malsupra Normandio • Arcueil vd | ||||
Ŝtataneco | Francio vd | ||||
Alma mater | Universitato de Kaeno • Collège du Bois vd | ||||
Subskribo | |||||
Familio | |||||
Edz(in)o | Marie Anne Charlotte de Courty de Romange vd | ||||
Infanoj | Charles Émile de Laplace vd | ||||
Profesio | |||||
Okupo | matematikisto • astronomo • fizikisto • politikisto • filozofo • universitata instruisto • teoria fizikisto • statistikisto • verkisto vd | ||||
Laborkampo | ĉiela mekaniko • probabloteorio • analitiko • matematiko • meĥaniko • astronomio vd | ||||
Doktoreca konsilisto | Jean Le Rond d'Alembert vd | ||||
| |||||
| |||||
| |||||
vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Laplace estas unu el la plej gravaj scientistoj de la Napoleona periodo. Li alportis fundamentajn kontribuojn en malsamajn kampojn, kiel matematiko, astronomio kaj probablo-teorio. Li estis unu el la plej influaj sciencistoj de sia tempo, interalie pri sia aserto de determinismo.
Laŭ Laplace, ĉio, ankaŭ la homaj elektoj kaj la spertoj pasintaj, nunaj kaj estontaj, estas determinitaj kaj fiksitaj neinverseble. Tio egalvaloras, eble ne ĉiam konscie, negi la liberan volon, animon kaj Dion.
Laplace kreis formulon por esprimi la verŝajnecon de la tagiĝo. Li diris, la verŝajneco estis el (d+1)/(d+2), kie d estas la nombro de tagoj, tagiĝis en la paseo. Laplace diris ke ĉi tiu formulo, kies nomo estis "Regulordo" (de Laplace), taŭgas en ĉiuj kazoj, kie oni nenion scias aŭ kie, aĵo kiun oni scias, oni ŝanĝis (aŭ ŝanĝos) pro aĵo kion oni ne scias.