Monda Organizaĵo pri Komerco
From Wikipedia, the free encyclopedia
Monda Organizaĵo pri Komerco (MOK; konata plej ofte sub la angla nomo World Trade Organization, WTO) estas internacia organizaĵo grupiganta multajn ŝtatojn (149 en 2005) kaj celanta reguligi la internacian komercon laŭ la principoj de la libera komerco almenaŭ inter siaj membroj.
Monda Organizaĵo pri Komerco | |||||
---|---|---|---|---|---|
internacia organizaĵo | |||||
Komenco | 1-a de januaro 1995 vd | ||||
Geografia situo | CH1903: 500534 / 120010 (mapo)46.2241666666676.1494444444444 | ||||
Lando(j) | Svislando vd | ||||
Sidejo | Centre William Rappard | ||||
| |||||
Agareo |
trade regulation | ||||
Ĉefestro(j) | Ngozi Okonjo-Iweala • Peter Sutherland • Renato Ruggiero • Mike Moore • Supachai Panitchpakdi • Pascal Lamy • Roberto Azevêdo vd | ||||
Lingvoj | |||||
Filioj | WTO General Council vd | ||||
| |||||
Retejo | Oficiala retejo | ||||
Jura formo | subjekto de internacia juro | ||||
La MOK postsekvas la GATT-interkonsentojn komencitaj en 1948 kaj estis kreita je la 1-a de januaro 1995 laŭ la interkonsentoj de Marakeŝo (Maroko) post la negocadoj de la Urugvaja ciklo (1986 - 1994).[1] La organizaĵo traktas reguligon de komerco inter partoprenantaj landoj disponigante kadron por negocado kaj formaligado de komercaj interkonsentoj kaj kompromisiga procezo direktita kontraŭ devigado de la sekvado de partoprenanto al WTO-interkonsentoj, kiuj estas subskribitaj fare de reprezentantoj de membro-registaroj[2] kaj esti ratifita fare de iliaj parlamentoj.[3] La plej multaj el la temoj kiuj la WTO enfokusigas venas de antaŭaj komercaj traktadoj, precipe de la Urugvaja Ciklo de (1986-1994).
La organizaĵo provas kompletigi intertraktadojn sur la Doha Pintokunveno, kiu estis lanĉita en 2001 kun eksplicita fokuso al traktado de la bezonoj de evolulandoj. En junio 2012, la estonteco de la Doha Kunsido restis necerta: la labor-programo listigas 21 subjektojn en kiuj la origina templimo de 1a januaro 2005 estis sopirita, kaj la rondo daŭre estas nekompleta.[4] La konflikto inter libera komerco de industriaj varoj kaj servoj kun reteno de protektismo sur farmsubvencioj al hejma agrikultura sektoro (postuladita fare de industrilandoj) kaj la subkonstruado de la internacia liberaligo de justa komerco sur agrikulturaj produktoj (postuladitaj fare de evolulandoj) restas la plej gravaj malhelpoj. Tiuj punktoj de disputo malhelpis ajnan progreson por lanĉi novajn WTO-intertraktadojn preter la Doha Evoluo. Kiel rezulto de tiu blokiĝo, ekzistas kreskanta nombro da duflankaj liberkomercaj interkonsentoj subskribitaj.[5] En julio 2012, ekzistis diversaj intertraktadaj grupoj en la WTO-sistemo por la nuna agrikultura komerctraktado kiu estas en la stato de blokiĝo.[6]
Rimarkindaj eventoj estas la ministeriaj konferencoj kiaj en Seatlo en 1999 kaj en Kankuno okazinta de la 10-a ĝis la 14-a de septembro 2003. En Seatlo dum la ministeria konferenco okazis la unuaj gravaj manifestacioj de la alimondistoj, kiuj klopodas batali kontraŭ la ekonomia (liberalisma) koncepto de MOK.
La sidejo de MOK estas en Ĝenevo, Svislando. La antaŭa ĝenerala direktoro estas Pascal Lamy, kiu sekvis al Supaĉai Paniĉpakdi. Iama ĝeneraldirektoro de MOK estas Roberto Azevêdo,[7][8] kiu gvidis kunlaborantaron de pli ol 600 homoj en Ĝenevo, Svislando.[9] La nuna ĝenerala sekretario ekde 2021 estas Ngozi Okonjo-Iweala el Niĝerio.[10][11]. Ŝi ekprenis siajn funkciojn la 1-an de marto, 2021[12].
Komerca efektiviga interkonsento konata kiel la Balia Pakaĵo estis atingita fare de ĉiuj membroj la 7an de decembro 2013, la unua ampleksa interkonsento en la historio de la organizaĵo.[13][14]