Rolludo

Historio de rolludoj

Antaŭ la 19-a jarcento, prusiaj militistoj uzis militludojn konatajn kiel "Kriegsspiel" (militludo en la germana) por simuli batalojn. Tiaj ludoj, kiuj uzis figuretojn kaj estis gvidataj de reguloj, funkciis ankaŭ kiel distraĵo. En 1913, la konata verkisto H.G. Wells inventis la ludon "Little Wars", proponante aron da reguloj por ludi etajn batalojn. En 1971, Gary Gygax kaj Jeff Perren kreis ludon nomatan "Chainmail", kiu ebligis simuladon de bataloj en fantaziaj kuntekstoj. Sed la nura simulado de bataloj ne sufiĉis por plene esplori aventurojn en fantaziaj mondoj, kiel tiuj kreitaj de Tolkien en "La Mastro de l' Ringoj".

La sekva paŝo al la moderna rolludo tuj aperis. En 1974 Gary Gygax kaj Dave Arneson lanĉis "Dungeons & Dragons" ("Drakoj kaj Galerioj"), la unuan komercan rolludon. Ĉi tiu ludo starigis la fundamentojn de la modernaj rolludoj, inkluzive de rolo por ludestro, neludantaj roluloj kaj ludantoj agantaj laŭ statistikoj prezentitaj en rolulformularoj. Tiu ĉi aliro proponis novan manieron por sperti rakontojn: anstataŭ nur legi pri heroaĵoj, ludantoj mem fariĝis la herooj de siaj propraj aventuroj.

Ekde tiam, la evoluo de rolludoj progresis rapide, kaj centoj da ludsistemoj aperis. Per rolludo, oni povas esplori ne nur subterajn galeriojn kaj batali kontraŭ vivantaj skeletoj, sed oni ankaŭ povas roli kiel detektivo solvante misterojn, kiel kosmoheroo, aŭ kiel iu ajn imagita ulo. La stiloj de rolludoj estas diversaj, variante de la plej fantastaj ĝis plej realismaj.

Remove ads

Rolludoj en esperantujo

Roludo aŭ teatraĵo estas kutima instruilo delonge uzita en Esperanto. En "La laŭta vekhorloĝo" de Stefan MacGill, oni povas legi priskribon pri tipa instrua rolludo. "Rolludo estas speco de teatraĵeto. Sed ne ekzistas skribita teksto. Ni donas al vi la scenejon kaj la situacion. Ni ankaŭ donas al la aktoroj instrukciojn pri siaj roloj. Ĉiu devas aktori en la sceno laŭ siaj instrukcioj [...]"

La rolludo: "Energia Dilemo en Frivolando", kiu aperis en la numero 76 de la revuo "Juna Amiko" en 1996, estas bona ekzemplo. En tiu rolludo, dek ludantoj rolas kiel ministroj diskutantaj pri la avantaĝoj kaj la malavantaĝoj de diversaj energifontoj. Tiaj ludoj pli similas al teatra sceno ol al "Drakoj kaj Galerioj". Pro tio, ni uzas la esprimon "surtabla rolludo" (tiuj kun ludestro, rolulformularoj, ĵetkuboj, ktp), por diferencigi ĝin de rolludo, kiu estas instrua teatraĵo.

Tamen, esperantlingvaj surtablaj rolludoj ekzistas, danke al tradukaĵoj. Ekzemple, la malgranda sistemo "Risus", kiu estis tradukita de C. Gledhill. Ankaŭ pli kompleksaj ludoj estas haveblaj en Esperanto, inter ili "Pathfinder", konata kiel "Vojtrovanto" post la traduko farita de Matthias von Laer, kaj "Open Legend", alportita al esperantistoj kiel "Malferma Legendo" de Tim Rice.

Krome, estas aliaj adaptaĵoj kiel "Danĝerejoj", bazita sur "Mazemorritas". Bedaŭrinde, ni ne trovis surtablan rolludon originale verkitan en Esperanto. Tio instigis nin krei propran ludon en Esperanto. Ĉio en ĝi estis pensita ene de esperantujo por esperantujo, eĉ la ludsistemo. Tiel naskiĝis Tempogardistoj de Esperantujo!

Remove ads

Historio de rolludoj

Rolludoj en esperantujo

Vidu ankaŭ

Eksteraj ligiloj

Wikiwand - on