Senvoĉa palatala frikativo

La palata frotsono senvoĉa estas senvoĉa konsonanto uzata en kelkaj lingvoj. Ĝia IFA-simbolo estas [ç]; en SAMPA, C.

Senvoĉa palatala frikativo
ç
Priskribo de la signo de la IFA	Latina minusklo c kun subhoko
IPA-numero	138
Kodoj
HTML, dekume	ç
Unikodo, deksesume	U+00E7
X-SAMPA	C
Kirshenbaum	C
Brajlo de IFA
Sono
Sona ekzemplo [ça ʔaça] Ĉu problemoj aŭdigi ĉi tiun dosieron? Vidu helpon.
v • d • r

Priskribo

• Ĝia artikulacio estas frota.
• Ĝiaj artikulaciaj organoj estas langodorso kaj la malmola palato, ĝi estas palata.
• Ĝi estas senvoĉa konsonanto.
• Ĝi estas buŝa (la aero eliras nur per la buŝo).
• Ĝi estas centra (la aerfluo pasas meze super la lango, ne flanke).
• Ĝi estas pulma (la aerfluon produktas la pulmoj).

Uzado

• La germana lingvo posedas la parolsonon [ç], nomatan germane ich-Laut (ĉar, interalie, aperantan kiel ch en ich [iç], t.e. mi). Kvankam ĝi sonas alie ol la vela frotsono senvoĉa [x], tamen fonologie ĝi estas alofono de /x/, tiom pli, ke iuj dialektoj (ekz-e la svisgermana, jido) ankaŭ en la koncernaj dialektoj retenas la ĉefformon [x].
• La japana lingvo havas [ç] estkiel alofonon de /h/ en la silabo ひ aŭ ヒ (transskribata per hi).

En la norma Esperanto [ç] ne ekzistas; tamen imitante sian hejmlingvan kutimon, multaj esperantistoj (precipe la germanaj kaj slavaj) uzas [ç] kiel molan alofonon de /x/ (t.e. /ĥ/) antaŭ /e/ kaj /i/; ekz-e en ĥemio [çe'mio], ĥimero [çi'mero] ktp (laŭnorme estu [xe'mio], [xi'mero]).