Suda Libano
geografia regiono de Libano From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Suda Libano (arabe جنوب لبنان, janoub lubnan) estas la geografia areo de Libano, proksimume sude de la rivero Litani, kiu konsistas el la du gubernioj Suda Libano (LB-JA) kaj Nabateo (LB-NB). Ĉi tiuj du administraj unuoj estis kreitaj el la samnoma provinco komence de la 1990-aj jaroj. Iafoje la plej sudaj distriktoj de la gubernio Bekaa (LB-BI), la distriktoj Raŝaja kaj Okcidenta Bekaa, ankaŭ estas konsiderataj parto de Suda Libano.
La plej gravaj urboj en la regiono estas la marbordaj urboj Tiro kaj Sidono, kaj la enlanda urbo Nabatieh.
Ĝi limas Israelon sude, kun kiu ĝi dividas 79 km (49 mejl) da limo. Okcidente, ĝi limas la Mediteraneon. Ĝia suda limo, kiu apartigas Galileon en ĝian israelan parton kaj la libanan parton, Jabal 'Amil, estis kreita per desegnado de la limo inter la teritorioj de la Mandato de la Ligo de Nacioj por Sirio kaj Libano (kun franca mandato) unuflanke, kaj la Mandato de la Ligo de Nacioj por Palestino (kun brita mandato) aliflanke, kiel difinite de la Traktato de Sèvres en 1920 kaj adaptita post la Konferenco de Laŭzano (1922/1923).
Remove ads
Historio de limdisputo
En 1923, Francio kaj Britio ŝanĝis kaj klarigis la limon inter siaj mandatitaj teritorioj, kiel establite en la Interkonsento Paulet-Newcombe. La preciza kurso de la limo estis mapita nur en sekcioj, kun enketoj faritaj de ambaŭ flankoj - Libano, establita en 1943, kaj Israelo (establita en 1948).
Post serio de atakoj fare de Fatah (organizo de PLO) en Israelo, la plej lastatempa estante la marborda vojatako farita el suda Libano, la Israelaj Defendtrupoj unue invadis en sudan Libanon la 14-an de marto 1978, kiel parto de Operacio Litani por malhelpi atakojn de Fatah de tie. Suda Libano havas altan loĝantaron de ŝijaismaj islamanoj, el kiuj la plimulto formas la bazon por la batalema Hizbulaho. Hizbulaho estis fondita fine de 1982 de la Irana Revolucia Gvardio, post la invado de Israelo de suda Libano dum la Libana Milito en 1982. Inter 1985 ĝis 2000, laŭ la plano de ĉefstabestro Moshe Levi, israelaj trupoj estis postenigitaj en suda Libano kaj, subtenataj de la Sudlibana Armeo (SLA), provis malhelpi la atakojn de Hizbulaho kontraŭ Israelo.
Por efektivigi la Rezoluciojn 425 kaj 426 de la Konsilio de Sekureco de UN, kiuj reguligis la israelan retiriĝon el suda Libano, ambaŭ flankoj devis konsenti pri la limo, preter kiu israelaj trupoj devis retiriĝi. Tiacele UNIFIL estis establita.
De la 11a ĝis la 27a de aprilo 1996, la israela armeo efektivigis Operacion Vinberoj de Kolero en la regiono, farante pli ol 1 100 aviadilajn atakojn.
Post kiam Libano persiste rifuzis difini ĉi tiun limon por neklaraj limsekcioj, Unuiĝintaj Nacioj (UN) establis la Bluan Linion kiel provizoran demarkacilinion en junio 2000, transiron kies UN konsideras limmalobservon. Israelo poste retiris siajn armetrupojn sude de la Blua Linio. Tamen Libano kaj Sirio plurfoje akuzas Israelon pri malsukceso plene retiriĝi sen laŭleĝe establi siajn limojn kun Israelo aŭ akcepti la Bluan Linion. Hizbulaho ne zorgas pri ĉu Israelo retiriĝas aŭ ne; ĝi sekvas la ideojn de siaj iranaj financistoj kaj ideologiaj sponsoroj kaj kontraŭas la ekziston mem de Israelo per kontinua bombado trans la limo en Israelon. En majo 2000, la israela MaGaV establis novan specialan unuon por la Blua Linio, la JaGaL.
Kun la Libana Milito en 2006, la regiono denove venis al la atento de la monda publiko.
Remove ads
Referencoj
Vidu ankaŭ
Eksteraj ligiloj
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads