From Wikipedia, the free encyclopedia
Programazio-lengoaien teoria informatikaren adar bat da, programazio-lengoaien eta beren ezaugarrien diseinuaz, inplementazioaz, analisiaz, karakterizazioaz eta sailkapenaz arduratzen dena. Diziplina anitzeko eremu bat da, matematika, softwarearen ingeniaritza, hizkuntzalaritza eta zientzia kognitiboen jakintza-arloekin zerikusia (eta, zenbaitetan, bai eragina ere) duena. Informatikaren adar ezagun eta aintzatetsia da, eta, 2006ko dataz, ikerketagai garrantzitsu bat, emaitzak PLTari buruzko aldizkari berezitu nahiz informatika eta ingeniaritzako argitalpenetan, oro har, plazaratzen dituena. Unibertsitate mailako informatikako ikasketa-programa guztietan eskatzen da, gaur egun, arlo hau jorratzea.
Artikulu hau itzulpen automatikoaren laguntzaz sortu zen 2012an, OpenMT-2 wikiproiektuaren barnean. Artikulua hobe dezakezu, noski. |
Programazio-lengoaien teoriaren ikur bat, ofiziala ez bada ere, lambda letra greko minuskula da. Erabilera hau lambda kalkulutik dator, programazio-lengoaien ikertzaileek erruz erabiltzen duten eredu konputazionaletik, alegia. Programazioaren eta programazio-lengoaien gaineko testu eta artikulu askok erabiltzen dute lambda, modu batera edo bestera. Estructura e Interpretación de Programas de Ordenador testu-liburu klasikoaren azala ilustratzen du, eta Scheme programazio-lengoaiaren sortzaile diren Gerald Jay Sussman eta Guy Steele-k idatzitako lambda artikulu delako askoren tituluetan ageri da. Programazio-lengoaien teoriari buruzko gune ezagun batek Lambda the Ultimate (funtsezko lambda) du izena, Sussman eta Steeleren ohorez.
Programazio-lengoaien teoria programazio-lengoaien beren garapenaren aurretik dator, nolabait. Lambda kalkulua, Alonzo Church, Max HL. Solis Villareal eta Stephen Cole Kleene-k 1930eko hamarkadan garatua, munduko lehen programazio-lengoaietakotzat hartzen da, nahiz eta bere helburua, programatzaileek sistema informatiko batentzako algoritmoak deskribatzeko bitarteko bat izatea baino gehiago, konputazioa modelatzea izan. Programazio-lengoaia funtzional askoren ezaugarria lambda kalkuluari itxura fin bat ematea izan da, eta lengoaia asko kalkulu horren bidez deskribatzen dira.
Proposatu zen lehen berezko programazio-lengoaia Plankalkül izan zen, Konrad Zuse-k 40etan diseinatu zuena, baina ez zen plazaratu 1972a arte (eta ez zen inplementatu 2000a arte, Zuse hil eta bost urte geroago). Arrakasta eta sona handiz ezagutu zen estreinako programazio-lengoaia FORTRAN izan zen, 1954 eta 1957 bitartean IBMko ikertzaile liberatuz osatutako talde batek garatua, John Backus-en zuzendaritzapean. FORTRANen arrakastak zientzialari-batzorde baten sorrera ekarri zuen, programazio-lengoaia "unibertsal" bat garatzea helburu; ahalegin horren emaitza ALGOL 58 izan zen. Beste alde batetik, MITeko John McCarthy-k LISP programazio-lengoaia garatu zuen (Lambda kalkuluan oinarrituz), mundu akademikoan garatutako lehen lengoaia arrakastatsua. Hasierako ahalegin horien arrakasta zela-eta, programazio-lengoaien gaia 1960ko hamarkadan, eta bai handik aurrera ere, ikergai nagusietako bat bihurtu zen.
Hona hemen programazio-lengoaien teoriaren historian harrezkero giltzarri izan diren beste gertaera batzuk:
Hainbat azterketa-alor daude, programazio-lengoaien teoriaren beraren barrukoak edo, barrukoak izan gabe, berorrengan eragin handia dutenak; askotan nabariki gainjartzen dira.
Gainera, PLTa baliatzen da matematiken, software-ingeniaritzaren eta hizkuntzalaritzaren beste adar batzuetaz, bai eta zientzia kognitiboarenez ere.
Hona hemen programazio-lengoaien teoriaren gaineko ikerketaren berri ematen duten aldizkari zenbait:
Bibliografia osoago bat -n aurki daiteke; ikus, halaber, informatikari buruzko argitalpenen zerrenda.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.