1789

1789. urtea
Kronologia
Mendeak	XVII.a • XVIII.a • XIX.a
Hamarkadak	1760(e)koa • 1770(e)koa • 1780(e)koa • 1790(e)koa • 1800(e)koa
Urteak	1786  • 1787  • 1788 • 1789 • 1790 • 1791 • 1792
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1789 MDCCLXXXIX
Ab urbe condita	2542
Armeniar egutegia	1238 ԹՎ ՌՄԼԸ
Bahá'í egutegia	-55 – -54
Bengaliar egutegia	1196
Berber egutegia	2739
Egutegi budista	2333
Myanmarko egutegia	1151
Bizantziar egutegia	7297 – 7298
Koptoen egutegia	1505 – 1506
Etiopiar egutegia	1781 – 1782
Hebrear egutegia	5549 – 5550
Egutegi hinduak
Bikram Samwat	1845 – 1846
Shaka Samvat	1711 – 1712
Kali Yuga	4890 – 4891
Iraniar egutegia	1167 – 1168
Islamiar egutegia	1203 – 1204
Japoniar egutegia	Tenmei 9Kansei 1 (寛政元年)
Korear egutegia	4122
Thailandiar eguzki egutegia	2332
Holozeniar egutegia	11789

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

---

Gertaerak

Euskal Herria

• Abuztuaren 4a – Ipar Euskal Herriko foruak deuseztatu zituen Frantziak Luis XIV.a Borboikoak. Parisen bilduta, Frantziako Iraultzaren aztoramen giroa zen nagusi batzarrean. Maila kulturalean kataklismo erraldoia eragin zuen, ordura arteko herri batzarrak eta antolaketa soziala desegin zirelako.

Mundua

• Azaroaren 21a – Ipar Carolinak Estatu Batuetako Konstituzioa onartu eta bertako 12. estatua bihurtu zen.

Arte eta kultura

• Frantziako Iraultza. Garai honetan, kulturari dagokionez, errepresio handia hasi ziren erabiltzen frantsesa ez zen beste hizkuntzen (“patois”, “dialectes vulgaires”) aurka, hau da Frantziako estatuaren hizkuntza gutxituak: euskara, bretoiera, okzitaniera, katalana. Orduko testuetan agertzen den bezala: “L’ignorance de la langue nationale, c’est trahir la patrie”; “Jargons barbares et ces idiomes grossiers qui ne peuvent plus servir que les fanatiques et les contre-révolutionnaires!”.
• Irailaren 12a – Jean-Paul Maratek "L'ami du peuple" liburuaren lehen alea argitaratu zuen.

Zientzia eta teknologia

• Abuztuaren 28a – William Herschelek Saturnoko Mimas ilargia aurkitzen du.

Kirolak

Jaiotzak

• Urtarrilaren 2a – Manuel Sagasti, euskal herritar musikaria (h. 1818).
• Urtarrilaren 3a – Carl Gustav Carus, alemaniar margolari, sendagile eta naturalista {h. 1869).
• Urtarrilaren 4a – Alphonse Henri d'Hautpoul, Frantziako lehen ministroa (h. 1865).
• Urtarrilaren 5a – Thomas Pringle, eskoziar poeta (h. 1834).
• Otsailaren 5a – José Ramón Rodil, militar espainiarra (h. 1853).
• Otsailaren 14a – Valentín Berastegi, arabar militar eta politikaria (h. 1878).
• Otsailaren 23a – Maria Izvekova, errusiar idazlea (h. 1830).
• Martxoaren 16a – Georg Simon Ohm, fisikari alemaniarra eta Ohm-en legearen sortzailea (h. 1854).
• Apirilaren 10a – Leona Vicario, Mexikoko Independentzia Gerrako pertsonaia garrantzitsuenetako bat (h. 1842).
• Maiatzaren 18a – José Antonio Etxabarri, bizkaitar militar eta politikaria (h. 1834).
• Ekainaren 4a – Friedrich Boie, alemaniar zoologoa (h. 1870).
• Ekainaren 5a – Manez Etxeto, Katxo, lapurtar bertsolaria (h. 1872).
• Ekainaren 13a – Juan Manuel Besnes, euskal herritar margolari eta kaligrafoa (h. 1865).
• Ekainaren 24a – Silvio Pellico, italierazko idazlea (h. 1854).
• Ekainaren 26a – Juan Antonio Guergué, militar nafarra (h. 1839).
• Ekainaren 30a – Horace Vernet, frantziar margolaria (h. 1863).
• Uztailaren 1a – Francisco Xavier Mina (Mina gaztea), Espainiako Independentzia Gerran parte hartu zuen gerrillaria (h. 1817).
• Uztailaren 3a – Johann Friedrich Overbeck, alemaniar margolaria (h. 1869).
• Uztailaren 3a – Manuel Llauder, kataluniar noble eta militarra (h. 1851).
• Uztailaren 19a – John Martin, ingeles margolaria (h. 1854).
• Abuztuaren 5a – Robert Batty, Britainiar Armadako teniente-koronela, baita marrazkilaria (h. 1848).
• Abuztuaren 21a – Augustin-Louis Cauchy, matematikari frantziarra eta permutazioen teoriaren sortzailea (h. 1857).
• Irailaren 6a – Friedrich Wilhelm Schadow, alemaniar margolaria, nazaretar artearen margolari jarraitzaile eta kidea (h. 1862).
• Irailaren 9a – William Cranch Bond, Estatu Batuetako astronomoa (h. 1859).
• Irailaren 15a – James Fenimore Cooper, Estatu Batuetako eleberrigile erromantikoa (h. 1851).
• Irailaren 18a – Fausto Otazu, arabar lur-jabe eta politikaria (h. 1869).
• Urriaren 25a – Carlos María de Alvear, Argentinako askatasunaren buruzagia (h. 1852).
• Azaroaren 14a – José Antonio Anzoátegui, Venezuelako Independentzia Gerrako militar famatua (h. 1819).
• Abenduaren 15a – Carlos Soublette, Venezuelako presidentea (h. 1870).
• Jose Migel Sagastibeltza, nafar militar karlista (h. 1836).
• Ibrahim Paxa, Egiptoko walia (h. 1848).

Heriotzak

• Urtarrilaren 20 – Pedro Luis Ozta, nafar apaiza, Calahorrako eta La Calzadako apezpikua (j. 1742).
• Apirilaren 7a – Abdulhamid I.a, Otomandar Inperioaren 27. sultana (j. 1725).
• Uztailaren 14a – Bernard de Launay, Bastilla presondegiko azken gobernaria (j. 1740).
• Uztailaren 14a – Jacques de Flesselles, Parisko merkatarien azken prebostea (j. 1730).
• Urriaren 18a – Maria Ana Austriakoa, Austriako artxidukesa (j. 1738).
• Urriaren 28a – Jose Aretxe, bizkaitar funtzionarioa, Perun Tupac Amaru II.aren matxinada geldiarazi zuena (j. 1731).
• Abenduaren 3a – Claude Joseph Vernet, frantziar margolari eta marrazkilaria (j. 1714).
• Juan Antonio Ubillos, euskal idazlea (j. 1707).

---

Kanpo estekak

• Datuak: Q7772
• Multimedia: 1789 / Q7772