2010
urte From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
2010a (MMX) ostiralez hasitako urte arrunta izan zen.
Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!
Hurrengo ospakizunen urtea da 2010a:
- Tigrearen Urtea, txinatar horoskopoari dagokionez.
- Done Jakueren urtea.
- Aniztasun Biologikoaren Nazioarteko Urtea, NBEren arabera.
- Kulturen Arteko Hurbiltzearen Urtea, NBEren arabera.
Remove ads
Gertaerak
Euskal Herria
- Urriaren 22a – Espainiako Poliziak hamabost gazte atxilotu zituen Euskal Herrian, Segi gazte mugimenduko kide izatea egotzita. Atxilotuetako askok torturak salatu zituzten. Hainbati karguak erretiratu zizkioten gerora, eta zazpiri seina urteko espetxe zigorra ezarri zieten.
Urtarrila-otsaila
- Urtarrilaren 7a – Bi emakume hil ziren Hondarribian, euren etxean piztutako sutean.
- Urtarrilaren 9a – Jose Ignacio Munillak Donostiako gotzain kargua hartu zuen.
- Urtarrilaren 17a – ETAk ezker abertzalearen bidearekin bat egiten zuela adierazi zuen komunikatu batean.
- Urtarrilaren 26a – Ertzaintzak 7 ustezko etakide atxilotu zituen Gipuzkoa, Bizkaia eta Huescan.
- Otsailaren 16a – 7 atxilotu Bizkaia, Gipuzkoa eta Portboun (Girona) ETArekin zerikusia zutelakoan.
- Otsailaren 27a -
- Ezker abertzaleak mugimendu berria aurkeztu zuen Donostian.
- Alerta gorria Gipuzkoa, Araba eta Bizkaian 150 km/h-ko ziklogenesiarengatik.
- Otsailaren 28a -
- ETAko hiru kide atxilotu zituzten Normandian.
- 228 km/h-ko haize bufadek Euskal Herrian eta alerta gorria piztu zuten. 57 pertsona hil ziren Europa osoan ziklogenesi lehergarrian.
Martxoa-apirila
- Martxoaren 6a – Agirre lehendakaria omendu zuten bere heriotzaren 50. urteurrenan.
- Martxoaren 12a – Tolosa Okzitanian agertutako hilotza Jon Anza etakidearena zela baieztatu zuten.
- Martxoaren 16a – ETAk jendarme bat hil zuen ustekabeko tiroketa batean Paristik gertu.
- Martxoaren 17a – Jose Angel Arregi San Viator ordeneko kidea atxilotu zuten Txilen umeen pornografiaren aurkako operazioan. Arregik adin txikikoen aurkako erasoak burutu omen zituen Basauri eta Gasteizen.
- Martxoaren 18a – EAJko hainbat kide atxilotu zituzten Araban ustelkeriaren aurkako operazioan.
- Martxoaren 29a – Euskal Herriako gatazkari irtenbidea erraztu nahian nazioarteko aditu eta elkarte batzuek Bruselako Adierazpena sinatu zuten.
- Apirilaren 8a – Eibarko lau gazte hil ziren Elgoibarren izandako auto-istripu larrian.
- Apirilaren 14a – Guardia Zibilak hiru abokatu eta beste zazpi lagun atxilotu zituen, ETArekin harremana ustez izateagatik.
- Apirilaren 12a – Euskaldunon Egunkaria absolbitua izan zen. Joan Mari Torrealdai, Iñaki Uria, Txema Auzmendi, Martxelo Otamendi eta Xabier Oleaga Euskaldunon Egunkariaren itxieraren kasuko auzipetuak zigorrik gabe utzi zituen Espainiako Auzitegi Nazionalak.
- Apirilaren 17a – Javier Agirresarobek eta Mikel Urmenetak 2009ko Euskal Herritar Unibertsalak saria eskuratu zuten.
- Apirilaren 24a – Paul Bilbao Kontseiluko idazkari nagusi berria izendatu zuten.
Maiatza-ekaina
- Maiatzaren 7a – Richter eskalan 3,5 graduko lurrikara izan zen Iruñeatik 20 kilometrora, Itoitzeko urtegitik gertu.
- Maiatzaren 8a – Eyjafjallajökull sumendiaren erupzioaren indartzeak errauts hodei berria ekarri zuen Euskal Herrira, eta ondorioz Iruñeko, Biarrizko, Donostiako, Bilboko eta Gasteizko aireportuak itxi zituzten.
- Maiatzaren 20a – Lau ETAko kide atxilotu zituzten Baiona eta Urruñan, horien artean orduko buruzagi militarra.
- Maiatzaren 25a – Bi pertsona hil ziren Sestaoko Txabarri auzoko etxebizitza batean egondako sutean.
- Maiatzaren 31a – Israelgo armadak eraso egin zion Gazara laguntza humanitarioa zeraman zortzi itsasontziko Askatasunaren ontzidiari, nazioarteko uretan. Hamar pertsona hil ziztuzten.
- Ekainaren 16a – Hogeita bi pertsona hil ziren Frantzia hegoaldean egondako uholdeetan. Euskal Herrian, Butroe, Cadagua eta Nerbioi hazi eta hainbat gune bete zituzten urez. Bilbon 138 litro erori ziren egun berean.
- Ekainaren 20a – Eusko Alkartasuna eta Ezker Abertzaleak Lortu Arte izeneko akordioa sinatu zuten Bilbon.
- Ekainaren 29a – Hainbat sindikatuk deituta greba izan zen Hego Euskal Herrian, Espainiako Gobernuak ezarritako Lan Erreforma berriaren aurka.
Uztaila-abuztua
- Uztailaren 5a – Bizkaiko Zornotza udalerrian Auzobusa autobus garraio publikoa martxan jarri zen.
- Uztailaren 25a – 42 urteko emakume bat hil zuen bere senarrak Bilbon.
Iraila-urria
- Irailaren 5a – Euskadi Ta Askatasunak adierazi zuen hilabete batzuk lehenagotik etenik zituela eraso ekintza armatuak.
- Irailaren 14a – Guardia Zibilak Ekineko zuzendaritzako ustezko 9 kide atxilotu eta inkomunikatu zituen.
- Irailaren 28a – Espainiako Poliziak zazpi lagun atxilotu eta inkomunikatu zituen "Askapena elkarteko kide izateagatik".
- Irailaren 29a – Guardia Zibilak ETAko ustezko hiru kide atxilotu zituen Villabonan, bai eta inkomunikatu ere.
- Urriaren 12a – Kirol-hegazkin frantses batek Baztanen istripua izan zuen eta bere 3 bidaiariak hil ziren.
- Urriaren 15a – PSOEk eta EAJk beste hainbat neurriren artean Gernikako Estatutu osoa garatzea adostu zuten. Neurri haietako beste bat, EAEko hiru probintzien euskal izenak izen ofizial bakarrak bihurtzea.
- Urriaren 21a – Gasteiz 2012. urteko Europako Hiriburu Berde izendatu zuten.
- Urriaren 22a – Espainiako Poliziak 14 euskal herritar gazte "Segiko bileretan parte hartzeagatik" atxilotu zituen.
Azaroa-abendua
- Azaroaren 4a – Motxo arrantzontziak hondartzea izan zuen Zumaia eta Deba arteko harraldean, Gipuzkoako flysch ingurunean.
- Azaroaren 9a – Becky ekaitzak Bermeon hildako bat eta kalte handiak eragin zituen Euskal Herriko kostaldean, batez ere Donostian.
- Abenduaren 7a – Barakaldon gizon batek bere 25 urteko neskalagun ohia hil zuen.
- Abenduaren 16a – Espainiako Poliziak 8 gazte atxilotu eta inkomunikatu zituen Segirekin harremana izateagatik.
- Abenduaren 30a – Lau guardia zibil 4 urtera arteko espetxe zigorrera zigortu zituen Gipuzkoako Probintzi Auzitegiak 2008an Igor Portu eta Mattin Sarasola torturatzeagatik.
Mundua
Urtarrila
- Urtarrilaren 1a -
- Espainiak Europar Batasuneko txandakako presidentetza hartu zuen.
- 75 pertsona hil ziren Al Kaidak Pakistanen egindako atentatuan.
- Urtarrilaren 8a -
- Elurrak eta izotzak Europa, Ipar Amerika eta Asia ipar ekialde gehiena estali zituen, 192 hildako eraginez.
- Polizia bat larri zauritu zuten Ipar Irlandan auto azpian zuen bonba leherraraziz.
- Togoko futbol selekzioaren jokalariak zihoazen autobusa erasotu zuten Angolan eta hiru pertsona hil zituzten.
- Urtarrilaren 12a – Haitiko lurrikarak 111.500 hildako eta 194.000 zauritu utzi zituen gutxienez.
- Urtarrilaren 18a – To shoot an elephant dokumentala munduko hainbat lekutan ikusi zen. Lekuen %23a Euskal Herrian zegoen.
- Urtarrilaren 25a – Ethiopian Airlinesen 409 hegaldiak istripua izan zuen, Beiruten aireratu eta gutxira hegazkina Mediterranear Itsasora jausi zenean. 90 bidaiariak hil ziren.
Otsaila
- Otsailaren 2a -
- Espainian lau milioi pertsona baino gehiago zeuden langabezian.
- Gutxienez 41 lagun hil zituzten eta 106 zauritu Bagdad iparraldean egin zuten atentatu suizidan.
- Otsailaren 7a – Laura Chinchillak Costa Ricako presidentetza-hauteskundeak irabazi zituen.
- Otsailaren 15a – 20 hildako gutxienez Belgikan bi trenek aurrez aurre talka egitean.
- Otsailaren 19a – 41 pertsona hil ziren Marokoko Meknes herrian meskita bat behera erortzean.
- Otsailaren 20a – Portugalgo Madeira uhartean egondako eurite indartsuetan 42 pertsona hil ziren.
- Otsailaren 27a -
- 8,8 graduko lurrikara bat izan zen Txileko kostaldetik gertu. Hildakoak 700 baino gehiago izan ziren.
- 6,3 graduko lurrikara bat izan zen Argentinako Salta hiritik gertu. Lurrikarak bi hildako eragin zituen.
Martxoa
- Martxoaren 8a
- Martxoaren 10a – Putinek alde egin behar du webgunea sortu zuten Errusian.
- Martxoaren 11a – Sebastián Piñerak Michelle Bachelet ordezkatzen zuen Txileko presidente bezala.
- Martxoaren 22a – Ezkerrak Sarkozy garaitu zuen Frantziako eskualde hauteskundeetan.
- Martxoaren 23a – Gizon batek zortzi haur hil zituen Txinako Nanping hiriko eskola batean.
- Martxoaren 26a – 100 pertsona zeramatzan gerraontzi hegokorearra hondoratu zen Itsaso Horian Ipar Koreako uretatik gertu.
- Martxoaren 29a – 40 pertsona hil ziren Moskuko metroan egindako atentatuan.
Apirila
- Apirilaren 3a – Uholde eta lubiziek 29 pertsona hil zituzten Peruko Huánuco gune menditsuan.
- Apirilaren 5a -
- 43 pertsona hil ziren Pakistan ipar-ekialdean talibanek egindako atentatuetan.
- Indiako Chhattisgarh estatuan gerrilla maoistak 73 polizia hil zituen.
- Apirilaren 6a -
- 180 pertsona hil ziren Rio de Janeiro eta inguruko herrietan, euriteek hiriaren inguruko mendietan eragindako lubiziengatik.
- Evo Moralesen alderdiak bost eskualdetan irabazi zituen hauteskundeak, Bolivian, baina hiri garrantzitsu gehienetan oposizioak irabazi zuen.
- Apirilaren 7a – Gutxienez 68 pertsona hil ziren Kirgizistanen gobernuaren aurkako istiluetan.
- Apirilaren 10a -
- Shanghaiko metroa munduko metrorik luzeena bihurtu zen, 147 urtez luzeena izan zen Londresko metroa gainditu ondoren.
- Lech Kaczyński Poloniako presidentea eta beste 131 pertsona zihoazten hegazkinak istripua izan zuen. Ez zen inor bizirik irten.
- Apirilaren 14a – 7,1 graduko lurrikara batek 1.200 pertsona hil zituen, Txinako Qinghai probintzian.
- Apirilaren 15a – Islandiako Eyjafjallajökull sumendiak jaurtitako hautsa Europako iparraldean zehar hedatu zen eta segurtasunagatik ia Europa osoko (Portugalen eta ekialdea izan ezik) aireportuetan hegaldi guztiak bertan-behera geratu ziren.
- Apirilaren 17a – Islandiako sumendiak botatako errautsa zela eta 20.000 hegalditik gora bertan-behera geratu ziren. Errautsa Europa osora zabaldu zen, Euskal Herria barne. Hegazkintzaren historiako kaosik handiena.
- Apirilaren 20a – Mexikoko golkoaren marea beltza hasi zen hedatzen petrolio plataforma baten leherketaren ondorioz, mota honetako inoizko hondamendi ekologikorik handiena izan dena.
- Apirilaren 24a – 6,1eko lurrikara Indonesian, Moluka uharteetan.
- Apirilaren 25a – 260.000 kataluniarrek 200 herri baino gehiagotan egindako kontsulta soberanistan parte hartu zuten.
- Apirilaren 28a – Gaztelania, euskara, galiziera, katalana eta valentziera Espainiako Senatuan erabiltzeko proposamena aurrera atera zen.
Maiatza
- Maiatzaren 1a -
- 2010eko Shanghaiko nazioarteko erakusketa hasi zen.
- Petrolio isuriagatik larrialdi egoera ezarri zuten Alabaman, Floridan, Misisipin eta Louisianan.
- Maiatzaren 5a – Hiru pertsona hil ziren Atenasko banku bulego bati ustez manifestari talde batek su ematean.
- Maiatzaren 6a – Alderdi Kontserbadoreko David Cameronek Erresuma Batuko hauteskundeak irabazi zituen.
- Maiatzaren 11 – David Cameronek Erresuma Batuko gobernua osatzeko, Nick Cleggen Alderdi Liberal Demokratarekin bat egingo zuela adierazi zuen. Gordon Brownek dimisioa aurkeztu zuen.
- Maiatzaren 14a – Espainiako justizia aginteak Baltasar Garzón epailea aldi baterako kargutik kendu zuen, frankismoko hilketak ikertzeagatik.
- Maiatzaren 19a – Gutxienez 15 lagun hil ziren Thailandiako Bangkok hiriburuko istilu larrietan; gobernuak etxeratze-agindua ezarri zuen.
- Maiatzaren 21a – 15 pertsona baino gehiago hil ziren Polonia, Hungaria, Txekiar Errepublikan eta Eslovakian egondako uholdeetan.
- Maiatzaren 22a – Air India Express hegazkin konpainiaren Dubai eta Mangalore arteko hegaldiak istripua izan zuen Mangaloren lur hartzean, gutxienez 158 pertsona hil ziren.
- Maiatzaren 31 – Gazara laguntza humanitarioa zeramatzaten zortzi ontziri eraso egin zien Israelek. Bederatzi pertsona hil ziren.
Ekaina
- Ekainaren 2a – Gizon batek 12 pertsona hil zituen tiroz Erresuma Batuko Cumbriako konderrian.
- Ekainaren 4a – 100 pertsona baino gehiago hil ziren Dhaka (Bangladesh) hiriaren erdigunean hainbat eraikinek su hartzean.
- Ekainaren 10a – Bi pertsona hil ziren Asturiasen ordu gutxitan jausitako euriteek eragindako uholdeengatik.
- Ekainaren 11 – 37 pertsona hil ziren Kirgizistan hegoaldean egondako istilu etnikoetan.
- Ekainaren 12a – Bat-bateko uholde batek 16 pertsona hil zituen Ameriketako Estatu Batuetako Arkansas estatuko kanpaleku batean.
- Ekainaren 14a – Tajikistan hegoaldeko istilu etnikoetan ia 200 hildako egon ziren. Milaka pertsonek Uzbekistanera ihes egin zuten, muga zeharkatuz.
- Ekainaren 15a – Ikerketa ofizialak zioen 1972ko Igande Odoltsuan armadak 27 pertsona justifikatu gabe hil zituela.
- Ekainaren 16a – Hogeitabi pertsona hil ziren Frantzia hegoaldean egondako uholdeetan. Euskal Herrian, Butroe, Kadagua eta Nerbioi hazi eta hainbat gune bete zituzten urez. Bilbon 138 litro erori ziren egun berean.
- Ekainaren 23a -
- Espainiako Senatuak estatuko leku publikoetan burka debekatzea agindu zion gobernuari.
- Kataluniako Castelldefels hiriko hiriko Castelldefels Platja geltokian tren istripua gertatu zen. 12 pertsona hil ziren eta beste 14 zauritu egon ziren.
- Ekainaren 24a -
- Pertsona bat hil zen Greziako barne ministerioan jarritako lehergailu baten eraginez.
- 13 pertsona hil ziren Castelldefelsen (Katalunia) tren batek harrapatuta.
Uztaila
- Uztailaren 1a – 30 pertsona baino gehiago hil ziren Pakistango Lahore hirian ustez Al Kaidak egindako atentatuan.
- Uztailaren 3a – Gutxienez 220 hildako eta 200 zauritu egon ziren Kongoko Errepublika Demokratikoan kamoi batek eztanda egitean.
- Uztailaren 5a – Komorowski liberalak Poloniako presidentetza hauteskundeak irabazi zituen.
- Uztailaren 8a – Alerta gorria Europa hegoaldean beroarengatik; bi hildako egon ziren bi egunetan beroa zela-eta.
- Uztailaren 10a -
- 100 pertsona baino gehiago hil ziren Pakistan iparraldean egondako bi atentatuetan.
- Milaka eta milaka lagunek Katalunia nazio aldarrikatu zuten Bartzelonan.
- Uztailaren 11 – Kampalan Munduko Kopako finala ikusten ari ziren bi jatetxeetan atentatu batek 64 hildako utzi zituen.
- Uztailaren 14a – 100 pertsona hil ziren Txina erdialde eta hegoaldean egondako uholdeetan.
- Uztailaren 18a – Irakeko Radwaniya-en egondako atentatuetan 43 pertsona hil ziren.
- Uztailaren 19a – Indian bi trenen arteko istripuan 60 lagun hil eta 150 zauritu ziren.
- Uztailaren 22a – Hagako Auzitegiak 2008ko Kosovoren independentzia legezkoa izan zela zioen.
- Uztailaren 24a – Alemaniako Duisburg hirian ospatzen ari zen Love Parade musika jaialdian egondako jende pilaketan 20 lagun hil ziren.
- Uztailaren 30a – Bero-bolada historikoak Errusia osoan zehar piztutako suteek milaka hektarea erre zituzten eta 30 pertsona hil ziren.
- Uztailaren 31 – Pakistan iparraldean egondako uholdetan 1.000 pertsona baino gehiago hil ziren.
Abuztua
- Abuztuaren 3a – Israelek Libano hegoaldean egindako erasoak Libanoko hiru soldadu eta kazetari bat hil zituen.
- Abuztuaren 6a – India iparraldeko Kaxmir eskualdean, uholdeengatik ehun pertsona baino gehiago hil ziren.
- Abuztuaren 10a – Txinako Gansu probintzian euriteek eragindako lubizietan 1.000 pertsona baino gehiago hil ziren. Euskal Herriko hainbat mendizale bertan harrapatu zituen.
- Abuztuaren 11 – Osasunerako Mundu Erakundeak A/H1N1 gripea pandemia arotik kanpora utzi zuen.
- Abuztuaren 19a – Txinako Xinjiang eskualdeko Aksu prefekturan egindako atentatuan bederatzi pertsona hil ziren.
Iraila
- Irailaren 1a – Pakistango Lahore hirian egindako atentatuetan 35 pertsona hil ziren.
- Irailaren 3a – Zeelanda Berriko Christchurch hirian 7,1 graduko lurrikarak kalte materialak eragin zituen.
- Irailaren 29a – Greba orokorra Espainian lan erreforma berriaren aurka egiteko.
Urria
- Urriaren 1a – Ekuadorko poliziak, gobernuaren aurka matxinatuta, estatu-kolpearen saiakera egin zuen, eta presidentea bahitu.
- Urriaren 4a – Hungariako Ajka herriko aluminio lantegi bateko uharka hautsi, bertako lohi toxikoa isuri eta sortutako olatuak 7 lagun hil, 2 desagertu eta hondamendi ekologiko larria sortzen zuen.
- Urriaren 8a – Espetxean zegoen Liu Xiaobok giza eskubideen aldeko ekintzaileak Bakearen Nobel Saria jaso zuen.
- Urriaren 10a – Herbehereetako Erresumaren parte diren Holandarren Antillak desagertu eta bere ordez hainbat udalerri, Curazao eta Sint Maarten herrialdeak sortu ziren.
- Urriaren 13a – San José meatzeko istripua: Txileko Copiapón dagoen San Jose meategitik 70 egunez lurpean egondako 33 meatzariak atera zituzten.
- Urriaren 16a – Txinako Henan probintziako Yuzhou hirian dagoen meategian egondako istripuan 30 meatzari hil ziren.
- Urriaren 19a – Txetxeniako parlamentuaren aurka egindako atentatuan sei pertsona hil ziren.
- Urriaren 31 – 2010eko Shanghaiko nazioarteko erakusketa amaitu zen.
Azaroa
- Azaroaren 16a -
- Shanghaiko 28 solairuko etxe orratz batean izandako sutean 53 pertsona hil ziren.
- Indiako Delhi hirian, eraikin bat behera erortzean 64 pertsona hil ziren.
- Azaroaren 23a -
- Belgika eta Herbehereetan ustez atentatua burutu behar zuten muturreko islamiarrak atxilotu zituzten.
- Ipar Koreak hegoaldera jaurtitako obusek bi soldadu hego korear hil zituzten, eta bi herrialdeen arteko tentsioa areagotu.
- Kanbodiako Phnom Penh hirian izandako jende pilaketan 378 pertsona hil ziren.
- Azaroaren 27a – Dublinen milaka herritar kaletara atera ziren, Irlandako Errepublikako Gobernua krisiari aurre egiteko prestatzen ari zen planaren aurka.
- Azaroaren 28a -
- Kataluniako hauteskundeak: CiU irabazle atera zen; eta ordurarte gobernuan zegoen PSC, ERC eta ICV-EUiAren hirukoaren porrota jazo zen.
- WikiLeaksek 250.000 dokumentu klasifikatu publikatu zituen.
Abendua
- Abenduaren 4a – Espainiako Gobernuak alarma egoera ezarri zuen aire-kontrolatzaileen bat-bateko grebarengatik. Militarrek aire-kontrola hartu zuten.
- Abenduaren 7a – Julian Assange Wikileaks webgunearen arduraduna Erresuma Batuan atxilotu zuten.
- Abenduaren 8a – Txileko Santiago hiriko kartzela batean egondako sutean 81 pertsona hil ziren.
- Abenduaren 11 – Stockholmeko merkataritza gune batean egondako ustezko atentatuan pertsona bat hil zen.
- Abenduaren 19a – Milaka pertsona Europako aireportuetan harrapatuta geratu ziren, elurrak ehundaka hegaldi bertan behera utzi eta gero.
- Abenduaren 21a – 6,5 graduko lurrikara batek zazpi pertsona hil zituen Irango Kerman probintzian.
Remove ads
Ekonomia
- Apirilaren 23a – Greziak 45.000 milioi euro arteko laguntza plana abian jartzeko eskatu zien euroguneko herrialdeei eta Nazioarteko Diru Funtsari (NDF).
- Maiatzaren 10a – Bilboko eta Europa osoko burtsek historiako igoerarik handiena izan dute, igandean Europako finantza ministroek hartutako neurriak begi onez ikusi eta gero. Europako igoerarik handiena Madrilgo Ibex 35-k izan zuen.
- Maiatzaren 12a – José Luis Rodríguez Zapaterok, Espainiako presidenteak, krisia zela-etan estatuaren defizita murrizteko neurriak aurkeztu zituen. Neurrien artean, pentsioak izoztu, funtzionarioen soldatak %5 jaitsi eta errenta altuen zerga berria jarri.
- Maiatzaren 22a – Espainiako Bankuak Kordobako CajaSur aurrezki kutxan eskuartzea erabaki zuen, aurrezki kutxaren porrot egoerak eraginda.
- Maiatzaren 27a – Zapaterok aurkeztutako gastuen murrizketa onartu zen Espainiako Kongresuan, PSOEren aldeko botua eta CiU, Coalición Canaria eta UPNren abstentzioei esker. Gainontzeko alderdiek ezetza eman zuten, tartean EAJk eta Nafarroa Baik.
- Ekainaren 7a – Alemania gerra ondorengo murrizketa planik handiena aztertzen ari ziren. Angela Merkelen gobernua 2014ra arte, 80.000 milioi euro aurrezteko planean lanean ari zen.
- Uztailaren 16a – BBK porrot egindako Cajasur aurrezki kutxaren jabe egin zen, Espainiako Bankuak egindako enkantea irabaztean.
- Azaroaren 22a – Europar Batasunak eta Nazioarteko Moneta Funtsak Irlandako Errepublikari diruz laguntzea erabaki zuen, krisialdi ekonomikoak gobernuaren kontuetan eragindako defizitarengatik.
Remove ads
Arte eta kultura
Euskal Herria
- Martxoaren 21a – Julio Soto gorritiarrak irabazi zuen 2010eko Nafarroako Bertsolari Txapelketa.
- Martxoaren 24a – Euskaltzaindiak Hiztegi Batua eta Lexikoaren Behatokia interneten kontsultagai jarri zituen.
- Maiatzaren 28a – Aizpea Goenaga izendatu zuten Etxepare Institutuko zuzendari.
- Uztailaren 5a – Goenkale saioak bere 3.000 atala emititu zuen.
- Uztailaren 27a – Euskal Jaialdia ospatzen dute aste betez AEBetako Boise hirian.
- Irailaren 21a – Abandoibarrean (Bilbo) Euskal Herriko Unibertsitateko paraninfoa inauguratu zen.
- Urriaren 14a – Anjel Lertxundik Espainiako Saiakera Sari Nazionala irabazi zuen Eskarmentuaren paperak lanarekin.
- Azaroaren 13a – 2010eko Xilaba Bertsulari Xapelketan Amets Arzallusek bere bigarren txapela jantzi zuen.
- Azaroaren 26a – Jean Baptiste Coyos Etxebarne mauletarra euskaltzain oso izendatu zuten, Jean Haritxelhar, Jean-Louis Davant, Txomin Peillen eta Andres Urrutia euskaltzainek proposatuta.
- Abenduaren 5a – Imanol Urbieta euskal musikari eta idazleak Argizaiola Saria jaso zuen, «umeen euskarazko kantutegiari egindako ekarpenagatik».
- Abenduaren 18a – 2010eko Bizkaiko Bertsolari Txapelketan Arkaitz Estiballesek jantzi zuen txapela.
- "80 egunean" pelikula estreinatu zuten Jon Garaño eta Jose Maria Goenagak.
Mundua
- Urtarrilaren 26a – Aka-Bo hizkuntza desagertu zen hitz egiten zuen azpen pertsona, Boa Sr, hiltzerakoan.
- Martxoaren 7a – The Hurt Locker filmak sei Oscar jaso zituen 82. Oscar Sarien ekitaldian.
- Maiatzaren 29a – 19 urteko Lena Meyer-Landrut alemaniar abeslariak 2010eko Eurovision Abesti Txapelketa irabazi zuen.
- Urriaren 7a – Mario Vargas Llosa perutarrak Literaturako Nobel Saria jaso zuen.
Zientzia eta teknologia
- Urtarrilaren 4a – Munduko eraikinik garaiena, 828 metroko Burj Khalifa etxe orratza zabaldu zuten Arabiar Emirerri Batuetako Dubai hirian.
- Otsailaren 7a – Europar Batasuneko Zientzia eta Berrikuntza ministroen goi-bilera Donostian.
- Otsailaren 19a – IUPACek Kopernizio izena eman zion 112. elementu kimikoari.
- Martxoaren 3a – Europar Batasunak Genetikoki eraldatutako pataten landatzea eta salmenta baimendu zuen, genetikoki eraldatutako artoa baimendu eta hamabi urte geroago.
- Apirilaren 8a – Errusiako eta AEBetako zientzialari talde batek taula periodikoaren 117. elementua atzeman zuen historian lehen aldiz.
- Maiatzaren 21a – Craig Venterren zientzialari taldeak historian lehen aldiz zelula sintetikoa sortu zuen laborategian.
Remove ads
Kirolak
Olinpiar Jokoak
- 2010eko Neguko Olinpiar Jokoak (Vancouver, Kanada; otsailaren 12a – otsailaren 28a).
- 3 Euskal herritarrek hartu zuten parte 2 kiroletan, Espainia eta Frantziako selekzioekin.
- Otsailaren 12a – Nodar Kumaritashvili luge kirolari georgiarra hil zen 2010eko Neguko Olinpiar Jokoen aurreko entrenamenduan.
- 2010eko Neguko Paralinpiar Jokoak (Vancouver, Kanada; martxoaren 12a – martxoaren 21a).
- Martxoaren 19a – Jon Santacana eskialari euskaldunak jaitsiera frogan urrezko domina irabazi zuen.
Euskal Herria
- Apirilaren 10a -
- Biarritz Olympique errugbi taldea 2010eko Heineken kopako finalerdietara pasatu zen.
- Christopher Horner estatubatuar txirrindulariak 2010eko Euskal Herriko Itzulia irabazi zen.
- Apirilaren 17a – Edurne Pasaban mendizale tolosarrak Annapurna (8.091 metro) mendia igo eta bere 13. zortzimilakoa bereganatu zuen.
- Maiatzaren 14a – Debako udal pilotalekua inauguratu zen.
- Maiatzaren 17a – Edurne Pasabanek hamalaugarren zortzimilakoa (Shisha Pangma) lortu zuen.
- Maiatzaren 22a – Parisen Biarritz Olympique Euskal Herriko errugbi taldeak Stade Toulousain okzitaniar taldearen aurka Heineken Kopako finala (19-21) emaitzarekin galdu zuen.
- Maiatzaren 30a – Víctor de la Parte gasteiztarrak 2010eko Nafarroako Itzulia irabazi zuen.
- Ekainaren 8a – 2010eko Durango-Durango Emakumeen Saria: Marianne Vos irabazle.
- Ekainaren 13a – Realak Celta de Vigori 2-0 irabazi eta lehen mailara igo da 3 urtez bigarren mailan egon ondoren.
- Ekainaren 15a – Saski Baskoniak bere hirugarren ACB Liga irabazi zuen.
- Abuztuaren 15a – Emakumezkoen Traineru Ligako 2010eko denboraldia: Gipuzkoa eta Galizia berdinduta gelditu ziren eta biak izendatu zituzten txapeldun.
- Iraila – Bilbao Arena, Bilboko kirol pabilioi handiena eta Bilbao Basket saskibaloi taldearen jokalekua inauguratu zen.
- Irailaren 12a – Urdaibaik Donostiako 115. Kontxako Bandera irabazi zuen.
- Azaroaren 8a – Leire Olaberria euskaldun txirrindularia Poloniako Pruszkow hiriko belodromoan pistako omnium probako Europako txapelduna bilakatu zen.
Mundua
- Martxoaren 14a – 2010eko 1 Formulako denboraldia hasi zen.
- Martxoaren 21a – Frantziak 2010eko Sei Nazioen Torneoa eta Grand Slama irabazi zituen.
- Apirilaren 11 – 2010eko Paris-Roubaix: Fabian Cancellara irabazle.
- Apirilaren 21a – Cadel Evans txirrindulari australiarrak Fleche Wallone itzulia irabazi zuen.
- Apirilaren 25a – 2010eko Lieja-Bastogne-Lieja: Alexander Vinokurov irabazle.
- Maiatzaren 30a – Ivan Bassok Italiako Giroa irabazi zuen.
- Ekainaren 11tik uztailaren 11ra arte – 2010eko Munduko Futbol Txapelketa Hego Afrikan.
- Ekainaren 16a – Los Angeles Lakers saskibaloi taldeak aurtengo NBA ligako titulua irabazi zuen.
- Ekainaren 24a – Wimbledon txapelketako Mahut-Isner partida tenisaren historiako partidarik luzeena bilakatu zen.
- Uztailaren 3a – 97. Frantziako Tourra hasi zen Rotterdamen.
- Uztailaren 4a – Rafael Nadal tenislari mallorcarrak bere bigarren Wimbledongo txapelketa irabazi zuen.
- Uztailaren 11 – Espainiako Futbol Selekzio Nazionalak 1-0 irabazi zion Herbeheetakoari Hegoafrikako Munduko Futbol Txapelketan. Iniestaren golak historiako lehen garaipena eman zion Espainiari.
- Uztailaren 25a – Alberto Contador madrildar txirrindulariak bere 3. Frantziako Tourra irabazi zuen.
- Irailaren 5a – Shoya Tomizawa Moto2ko japoniar pilotua hil zen, San Marinoko Sari Nagusian erorikoa izan ondoren.
- Irailaren 13a – Ameriketako Estatu Batuek Munduko Saskibaloi Txapelketa irabazi zuten.
- Azaroaren 14a – 2010eko 1 Formulako denboraldia: Sebastian Vettel alemaniarra munduko txapeldun eta Red Bull Racing taldea auto eraikitzaile txapelduna.
Remove ads
Jaiotzak
- Martxoaren 10a – Ryan Kiera Armstrong, estatubatuar aktorea.
Heriotzak
Urtarrila
- Urtarrilaren 1a – Lhasa de Sela, kanadar abeslaria (j. 1972).
- Urtarrilaren 1a – Marlene Neubauer-Woerner, alemaniar eskultorea (j. 1918).
- Urtarrilaren 1a – Vera Zakharova, sobiertar anbulantzia-hegazkin pilotua, lehenengo jakutiar emakume pilotua (j. 1920).
- Urtarrilaren 3a – Mary Daly, estatubatuar filosofa feminista erradikal, akademiko eta teologoa (j. 1928).
- Urtarrilaren 4a – Johan Ferrier, Surinamgo lehendabiziko presidentea (j. 1910).
- Urtarrilaren 4a – Hywel Teifi Edwards, galestar akademiko eta historialaria (j. 1934).
- Urtarrilaren 4a – Tsutomu Yamaguchi, Bigarren Mundu Gerrako pertsonaia (j. 1916).
- Urtarrilaren 5a – Kenneth Noland, estatubatuar margolaria (j. 1924).
- Urtarrilaren 5a – Bernard Le Nail, bretainiar idazle eta militantea (j. 1946).
- Urtarrilaren 7a – Philippe Séguin, frantziar politikaria, Nazio Biltzarreko presidentea (j. 1943).
- Urtarrilaren 8a – Eugenie Kain, austriar idazlea (j. 1960).
- Urtarrilaren 8a – Charles Massi, afrikaerditar politikaria (j. 1952).
- Urtarrilaren 9a – Armand Gaétan Razafindratandra, madagaskartar kardinala (j. 1925).
- Urtarrilaren 10a – Torbjørn Yggeseth, norvegiar eski-jauzilaria (j. 1934).
- Urtarrilaren 11 – Miep Gies, Otto Heinrich Franken familia naziengandik izkutatzen lagundu zuen emakumea (j. 1909).
- Urtarrilaren 11 – Éric Rohmer, frantziar zinemagile, idazle, kazetari eta kritikaria (j. 1920).
- Urtarrilaren 12a – Zilda Arns, brasildar pediatra eta giza-ekintzailea (j. 1934).
- Urtarrilaren 12a – Daniel Bensaïd, frantziar filosofo troskista, 68ko maiatzeko mugimenduko ikasle buruzagi ezagunenetako bat (j. 1946).
- Urtarrilaren 12a – Jorge Cortes Izal, nafar euskaltzain urgazlea (j. 1930).
- Urtarrilaren 13a – Maruxa Orxales, galiziar idazlea.
- Urtarrilaren 15a – Imanol Zeziaga, euskal herritar futbolaria. (j. 1929)
- Urtarrilaren 15a – Marshall Warren Nirenberg, estatubatuar biokimikaria, 1968ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1927).
- Urtarrilaren 17a – Jose Luis Orbegozo, euskal enpresaburua eta Errealako presidentea (j. 1929).
- Urtarrilaren 17a – Erich Segal, estatubatuar idazlea (j. 1937).
- Urtarrilaren 18 - Valentin Redín Flamarique, nafar aktore, antzerkigile eta antzerki-zuzendaria (j. 1944).
- Urtarrilaren 18a – Kate McGarrigle, quebectar folk musikari eta abeslaria (j. 1946).
- Urtarrilaren 18a – Robert B. Parker, estatubatuar idazle eta eleberrigilea (j. 1932).
- Urtarrilaren 19a – Panajot Pano, albaniar futbolaria (j. 1939).
- Urtarrilaren 20a – Konstantin Popov, errusiar kazetaria, poliziaren indarkeriaren ondorioz.
- Urtarrilaren 21a – Jacques Martin, frantziar komikigilea (j. 1921).
- Urtarrilaren 22a – Iskandar Johorrekoa, Johorreko sultan eta Malaysiako erregea (j. 1932).
- Urtarrilaren 22a – Andrew E. Lange, estatubatuar astrofisikaria (j. 1957).
- Urtarrilaren 22a – Luís Romano, caboverdetar poeta, eleberrigile eta folklore biltzailea, portugesez eta Cabo Verdeko kreoleraz idatzi zuena (j. 1922).
- Urtarrilaren 22a – Jean Simmons, britainiar aktorea (j. 1929).
- Urtarrilaren 25a – Ali Hassan al-Majid, Ali Kimikaria, Irakeko ministroa (j. 1941).
- Urtarrilaren 26a – Louis Auchincloss, estatubatuar idazle eta historialaria (j. 1917).
- Urtarrilaren 26a – Juliusz Bardach, poloniar historialaria (j. 1914).
- Urtarrilaren 27a – Marian Grześczak, poloniar poeta, idazle eta kritiko literarioa (j. 1934).
- Urtarrilaren 27a – Ruben Kruger, hegoafrikar errubilaria (j. 1970).
- Urtarrilaren 27a – Zelda Rubinstein, estatubatuar aktorea (j. 1933).
- Urtarrilaren 27a – Jerome David Salinger, estatubatuar idazlea (j. 1919).
- Urtarrilaren 27a – Howard Zinn, estatubatuar historialari sozial eta politologoa (j. 1922).
- Urtarrilaren 28a – Eduardo Catalano, argentinar arkitektoa (j. 1917).
- Urtarrilaren 31 – Tomás Eloy Martínez, argentinar kazetari eta idazlea (j. 1934).
- Urtarrilaren 31 – Pauly Fuemana, zeelandaberritar musikari eta abeslaria (j. 1969).
Otsaila
- Otsailaren 1a – Azzeddine Laraki, Marokoko lehen ministroa 1986tik 1992ra (j. 1929).
- Otsailaren 1a – Justin Mentell, estatubatuar aktorea (j. 1982).
- Otsailaren 2a – Juan del Campo Esteibar, gipuzkoar belar hockey jokalaria (j. 1923).
- Otsailaren 3a – Regina Saxonia-Meiningengoa, Saxonia-Meiningengo printzesa eta Austria, Hungaria eta Bohemiako printzesa oinordekoa (j. 1925).
- Otsailaren 4a – Tomás Mac Giolla, irlandar errepublikar politikaria (j. 1924).
- Otsailaren 4a – Hans Vermeer, alemaniar hizkuntzalari eta itzultzaile akademikoa (j. 1930).
- Otsailaren 7a – Franco Ballerini, italiar txirrindularia, rally batean parte hartzen ari zenean (j. 1964).
- Otsailaren 7a – André Kolingba, Afrika Erdiko Errepublikako presidentea (j. 1936).
- Otsailaren 8a – Jimmie Heuga, euskal jatorriko estatubatuar eskiatzailea (j. 1943).
- Otsailaren 9a – Jon Etxeandia Zorroza, bizkaitar ETAkidea, poeta eta idazlea (j. 1962).
- Otsailaren 9a – Walter Frederick Morrison, estatubatuar asmatzailea, frisbeearen asmatzailea (j. 1920).
- Otsailaren 9a – Seber Ormaza, euskal herritar politikari eta abestigilea (j. 1925).
- Otsailaren 10a – José Joaquín Trejos Fernández, Costa Ricako presidentea (j. 1916).
- Otsailaren 11 – Alexander McQueen, ingeles moda disenatzailea (j. 1969).
- Otsailaren 12a – Ismael Fidalgo, bizkaitar margolaria (j. 1928).
- Otsailaren 12a – Nodar Kumaritashvili, georgiar luge-kirolaria, Neguko Olinpiar Jokoen aurretiko entrenamenduan (j. 1988).
- Otsailaren 12a – María de los Reyes Fuentes, espainiar poeta (j. 1927).
- Otsailaren 14a – Jan Pen, herbeheretar ekonomialaria, ekonomiaren dibulgazioan nabarmendua (j. 1921).
- Otsailaren 15a – Serge Smulevic, nazien kontrako erresistentziako kide judua (j. 1921).
- Otsailaren 19a – Antonio Loperena, euskal herritar margolari eta eskultorea (j. 1922).
- Otsailaren 20a – Alexander Haig, Ameriketako Estatu Batuetako Armadako jenerala eta NATOko buruzagi nagusia (j. 1924).
- Otsailaren 20a – Juan Perurena, nafar bertsolaria (j. 1930).
- Otsailaren 21a – Jacek Karpiński, poloniar konputagailu-zientzialaria (j. 1927).
- Otsailaren 23a – Orlando Zapata, kubatar disidentea (j. 1967).
- Otsailaren 25a – Herta Herzog, austriar-estatubatuar gizarte-zientzialaria, komunikazio-azterketetan espezializatua (j. 1910).
- Otsailaren 25a – Andrew Koenig, estatubatuar aktorea (j. 1968).
Martxoa
- Martxoaren 2a – Joxemiel Bidador, euskal dantzaria, idazlea, ikertzailea, filologoa, irakaslea eta historialaria (j. 1970).
- Martxoaren 3a – Michael Foot, ingeles politikari laborista (j. 1913).
- Martxoaren 5a – Marcelina Zabala, Iciar I, gipuzkoar erraketista (j. 1923).
- Martxoaren 10a – Julia Urquidi Illanes, boliviar idazlea (j. 1926).
- Martxoaren 11 – Matilde Elena López, salvadortar idazlea, poeta, saiokeragilea eta dramagilea (j. 1919).
- Martxoaren 12a – Miguel Delibes, espainiar idazle eta kazetaria (j. 1920).
- Martxoaren 13a – Jean Ferrat, frantziar abeslari eta musikaria (j. 1930).
- Martxoaren 13a – Jean-Joseph Sanfourche, frantziar margolari, poeta, diseinatzaile eta eskultorea (j. 1929).
- Martxoaren 20a – Susanna Amatuni, armeniar arte kritikaria, musikologoa, arte irakaslea eta doktorea, eta SESBeko ohorezko irakaslea (j. 1924).
- Martxoaren 20a – Girija Prasad Koirala, Nepalgo estatuburua (j. 1924).
- Martxoaren 22a – James W. Black, eskoziar sendagile eta farmakologoa, 1988ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1924).
- Martxoaren 22a – Valentina Tolkunova, errusiar-sobietar abeslaria (j. 1946).
- Martxoaren 22a – Mifta al-Usta Umar, Libiako estatuburua (j. 1935).
- Martxoaren 24a – Robert Culp, estatubatuar aktorea (j. 1930)
- Martxoaren 25a – Elisabeth Noelle-Neumann, alemaniar politologo eta soziologoa (j. 1916).
- Martxoaren 26a – Enrique Villar, arabar politikari eta ingeniari agronomoa (j. 1939).
- Martxoaren 27a – Vasili Smyslov, errusiar xake-jokalaria (j. 1921).
- Martxoaren 28a – Jose Maria Mendizabal, Mendizabal II.a, gipuzkoar aizkolaria eta harri-jasotzailea, proba bat egiten ari zela bihotzekoak jota (j. 1947).
Apirila
- Apirilaren 1a – Tzannis Tzannetakis, Greziako lehen ministroa (j. 1927).
- Apirilaren 3a – Eugène Terre'Blanche, Afrikaner Weerstandsbeweging (AWB) alderdi politikoa sortu zuen boer afrikanerra (j. 1941).
- Apirilaren 6a – Ramón Aboitiz Musatadi, bizkaitar ingeniari, akademiko eta enpresaria (j. 1930).
- Apirilaren 6a – Wilma Mankiller, amerindiar ekintzailea (j. 1945).
- Apirilaren 8a – Justina Aldalur, klaratar ordenako gipuzkoar lekaimea eta bertsozalea (j. 1922).
- Apirilaren 8a –
- Malcolm McLaren, ingeles enpresaburu, artista bisual, abeslari, egile abeslari, musikari, jostun diseinatzaile eta denda jabea (j. 1946).
- Abel Muzorewa, Zimbabwe Rhodesiako lehen ministroa (j. 1925).
- Teddy Scholten, 1959ko Eurovision Abesti Lehiaketaren irabazlea. (j. 1926)
- Apirilaren 9a – Hamideh Kheirabadi, Nādereh eta Irango zinemaren ama, irandar aktorea (j. 1924).
- Apirilaren 10a, hegazkin istripuan -
- Lech Kaczyński, Poloniako presidentea (j. 1949).
- Maria Kaczyńska, Poloniako lehen dama (j. 1943).
- Dixie Carter, estatubatuar aktorea (j. 1939)
- Apirilaren 12a – Leonardo Cremonini, italiar margolaria (j. 1925).
- Apirilaren 14a – Alice Miller, suitzar psikoanalista, umeen tratu txarren eta gizartearen eragina indibiduetan egindako lanengatik famatua (j. 1923).
- Apirilaren 17a – Begoña Muñoz, galiziar irakasle eta antzerkigilea (j. 1961).
- Apirilaren 19a – Guru, estatubatuar rap-abeslaria (j. 1961).
- Apirilaren 21a – Juan Antonio Samaranch, kataluniar hockey jokalari, politikari eta enpresaburua eta Nazioarteko Olinpiar Batzordeko presidentea (j. 1920).
- Apirilaren 24a – Pierre Hadot, frantziar filosofo, filologo eta historialaria (j. 1922).
- Apirilaren 25a – Alan Sillitoe, ingeles olerkari eta eleberrigilea (j. 1928).
- Apirilaren 26a – Fred Halliday, irlandar historialari eta Britainiar Akademiako kidea (j. 1946).
- Apirilaren 26a – Hulda Shipanga, namibiar erizain eta emagina (j. 1926).
- Apirilaren 29a – Tolo Calafat, baleartar mendizalea, Annapurna mendiaren jaitsieran (j. 1970).
- Apirilaren 30a – Jordi Estadella, kataluniar kazetari, gastronomo, irrati esatari, telebistako aurkezle eta bikoiztailea (j. 1948).
Maiatza
- Maiatzaren 2a – Joxantonio Ormazabal, Joxan, euskal idazlea eta itzultzailea (j. 1948).
- Maiatzaren 2a – Lynn Redgrave, ingeles aktorea (j. 1943).
- Maiatzaren 4a – Maria Amélia de Carvalho Cesário Alvim, Memélia, brasildar politikari, margolari eta piano-jotzailea (j. 1910).
- Maiatzaren 5a – Umaru Yar'Adua, Nigeriako 4. Presidentea (j. 1951).
- Maiatzaren 7a – Juan Arcocha, kubatar intelektuala, abokatua, idazlea, kazetaria, itzultzailea eta interpretea (j. 1927).
- Maiatzaren 7a – Fríða Á. Sigurðardóttir, islandierazko idazlea (j. 1940).
- Maiatzaren 8a – Miquel Siguan i Soler, kataluniar psikologo eta idazlea (j. 1918).
- Maiatzaren 9a – Lena Horne, estatubatuar abeslari, aktore, dantzari eta eskubide zibilen mugimenduko aktibista (j. 1917).
- Maiatzaren 11 – Eduardo Hernández Asiain, kubatar jatorriko nafar biolin-jotzailea (j. 1911).
- Maiatzaren 12a – Antonio Ozores, espainiar aktore, zuzendari eta telebista-aurkezlea (j. 1928).
- Maiatzaren 13a – Paul Garabedian, estatubatuar matematikaria eta zenbakizko analista (j. 1927).
- Maiatzaren 16a – Ronnie James Dio, hard rock eta heavy metal estiloko estatubatuar musikaria (j. 1942).
- Maiatzaren 16a – Hank Jones, estatubatuar jazz pianista eta musikagilea (j. 1918).
- Maiatzaren 16a – Oswaldo López Arellano, Hondurasko presidente eta diktadorea (j. 1921).
- Maiatzaren 17a – Yvonne Loriod, frantziar pianista (j. 1924).
- Maiatzaren 18a – Simone Iribarne, lapurtar tenislaria (j. 1914).
- Maiatzaren 18a – Edoardo Sanguineti, italiar olerkaria (j. 1930).
- Maiatzaren 19a – Harry Vos, herbeheretar futbolaria (j. 1946).
- Maiatzaren 22a – Martin Gardner, matematikaren eta zientziaren dibulgazioan aritutako estatubatuar idazlea (j. 1914).
- Maiatzaren 23a – Karmele Urresti Iturrioz, bizkaitar erizaina eta Eresoinkako kidea (j. 1916).
- Maiatzaren 24a – Joxepa Arregi, Jesus Mari Zabarte ETAko presoaren ama, preso eta iheslarien amaren irudi eta sinboloa eta Etxerat elkarteko presidentea (j. 1919).
- Maiatzaren 24a – Paul Gray, Slipknot taldeko estatubatuar baxu-jotzailea (j. 1972).
- Maiatzaren 28a – Gary Coleman, estatubatuar aktorea (j. 1968).
- Maiatzaren 29a – Dennis Hopper, estatubatuar aktore eta ekoizlea (j. 1936).
- Maiatzaren 31 – Louise Bourgeois, frantziar eskultorea (j. 1911).
Ekaina
- Ekainaren 2a – Antonio Alva Rosa Coutinho, portugaldar militarra eta politikaria (j. 1926).
- Ekainaren 2a – Ella Braginskaia, sobietar-errusiar itzultzailea (j. 1926).
- Ekainaren 3a – Vladimir Arnold, munduko matematikari emankorrenetako bat (j. 1937).
- Ekainaren 3a – Rue McClanahan, estatubatuar aktorea (j. 1934).
- Ekainaren 8a – Sara Berenguer, kataluniar feminista libertario eta anarkosindikalista (j. 1919).
- Ekainaren 10a – Sigmar Polke, alemaniar margolaria (j. 1941).
- Ekainaren 12a – Anne Chapman, frantziar-estatubatuar antropologoa (j. 1922).
- Ekainaren 13a – Combo Ayouba, Komoreetako estatuburua (j. c. 1952).
- Ekainaren 18a – José Saramago, portugaldar idazlea, 1998ko Literaturako Nobel saria (j. 1922).
- Ekainaren 19a – Manute Bol, NBA saskibaloi ligako sudandar jokalaria (j. 1962).
- Ekainaren 19a – Carlos Monsiváis, mexikar idazlea (j. 1938).
- Ekainaren 19a – Militana Salustino do Nascimento, Dona Militana, brasildar folk abeslaria (j. 1925).
- Ekainaren 20a – Roberto Rosato, italiar futbolaria (j. 1943).
- Ekainaren 20a – Edith Shain, Alfred Eisenstaedten Times Squareko musuaren argazki ospetsuan agertzen den erizaina (j. 1918).
- Ekainaren 20a – Harry B. Whittington, "Trilobiteen aita", britainiar paleontologoa (j. 1916).
- Ekainaren 23a – Mohammed Mzali, Tunisiako lehen ministroa (j. 1925).
- Ekainaren 23a – Pete Quaife, ingeles musikaria eta artista, The Kinks taldeko sortzaileetakoa (j. 1943).
- Ekainaren 26a – Algirdas Brazauskas, Lituaniako presidentea (j. 1932).
- Ekainaren 27a – Antoine de La Garanderie, frantziar pedagogoa eta filosofoa (j. 1920).
Uztaila
- Uztailaren 2a – Beryl Bainbridge, ingeles idazlea (j. 1932).
- Uztailaren 2a – Laurent Terzieff, frantziar antzezlea eta antzerki-zuzendaria (j. 1935).
- Uztailaren 6a – Matilde Rosa Araújo, portugaldar idazlea (j. 1921).
- Uztailaren 9a – Jessica Anderson, australiar nobelagile eta idazlea (j. 1916).
- Uztailaren 9a – Lourdes Munitxa, bizkaitar abertzale eta euskaltzalea, mitin askotako hizlaria eta euskara bultzatzailea (j. 1948).
- Uztailaren 12a – Harvey Pekar, estatubatuar komikigilea (j. 1939).
- Uztailaren 14a – Charles Mackerras, australiar orkestra-zuzendaria (j. 1925).
- Uztailaren 16a – Alice Colonieu, frantziar artista, margolari, eskultore eta zeramikaria (j. 1924).
- Uztailaren 16a – Filomena Matute Merino, 108 urte, 11 hilabete eta 5 egun bizi izan zen Euskal Herritarra (j. 1901).
- Uztailaren 19a – Cécile Aubry, frantziar aktorea, idazlea eta gidoilaria (j. 1928).
- Uztailaren 20a – Felix Erdozia, euskal arraunlaria eta arraun entrenatzaile eta zuzendaria (j. 1915).
- Uztailaren 21a – Luis Corvalán, txiletar politikaria (j. 1916).
- Uztailaren 24a – Agustín García Braceras, Tini, bizkaitar futbolaria (j. 1931).
- Uztailaren 24a – Alex Higgins, iparirlandar snooker jokalaria (j. 1949).
- Uztailaren 25a – Vasco de Almeida e Costa, Portugalgo lehen ministroa (j. 1932).
- Uztailaren 25a – José Segú, kataluniar txirrindularia (j. 1935).
- Uztailaren 29a – Giancarlo Astrua, italiar txirrindularia (j. 1927).
- Uztailaren 30a – Qian Weichang, txinatar zientzialaria (j. 1912).
Abuztua
- Abuztuaren 3a – Ernst Reiss, suitzar alpinista, Lhotse mendiaren lehen igoera egin zuenetako bat (j. 1920).
- Abuztuaren 4a – Kenneth Hill, australiar botanikoa, fotosentiberatasunaren aurkitzailea (j. 1948).
- Abuztuaren 5a – Godfrey Binaisa, Ugandako presidentea (j. 1920).
- Abuztuaren 6a – Cacilda Borges Barbosa, brasildar musika irakaslea, zuzendaria, konpositorea eta piano-jolea (j. 1914).
- Abuztuaren 6a – Tony Judt, angloestatubatuar historialari, saiakeragile eta unibertsitateko irakaslea (j. 1948).
- Abuztuaren 8a – Patricia Neal, estatubatuar aktorea (j. 1926).
- Abuztuaren 12a – Guido de Marco, Maltako presidentea (j. 1931).
- Abuztuaren 14a – Abbey Lincoln, estatubatuar jazz-abeslari eta aktorea (j. 1930).
- Abuztuaren 17a – Francesco Cossiga, Italiako 8. Presidentea (j. 1928).
- Abuztuaren 17a – Ernesto Martínez Sagarzazu, EHUko irakaslea (j. 1947).
- Abuztuaren 18a – Karlos Hugo Borboi-Parmakoa, Parmako duke eta erregegai karlista (j. 1930).
- Abuztuaren 19a – David D. Kpormakpor, Liberiako estatuburua (j. 1935).
- Abuztuaren 20a – Karmele Igartua Bengoa, gipuzkoar irakaslea, idazlea eta olerkaria (j. 1959).
- Abuztuaren 23a – Carmen Giralt, espainiar aktorea (j. 1931).
- Abuztuaren 24a – Eugenia Roca, kataluniar antzezlea (j. 1928).
- Abuztuaren 24a – Acácio Rodrigues Alves, brasildar apezpiku katolikoa (j. 1925).
- Abuztuaren 26a – Raimon Pannikar, kataluniar teologoa (j. 1918).
- Abuztuaren 27a – Anton Geesink, herbeheretar judoka, munduko onena bere garaian (j. 1934).
- Abuztuaren 30a – Alain Corneau, frantziar zinema zuzendari eta gidoigilea (j. 1943).
- Abuztuaren 31 – Laurent Fignon, frantziar txirrindularia (j. 1960).
Iraila
- Irailaren 4a – Olga Gallego, galiziar historialari, artxibozain, akademiko eta idazlea (j. 1923).
- Irailaren 5a – Guillaume Cornelis van Beverloo, Corneille, belgiar margolari eta grabatzailea (j. 1922).
- Irailaren 5a – Shoya Tomizawa, motoziklismoko japoniar pilotua, eroriko baten ondorioz (j. 1990).
- Irailaren 6a – Clive Donner, britainiar zinema zuzendaria (j. 1926).
- Irailaren 9a – Bent Larsen, danimarkar xakelaria (j. 1935).
- Irailaren 12a – Claude Chabrol, frantziar zinema zuzendaria (j. 1930).
- Irailaren 13a – R. Chudamani, indiar idazlea (j. 1931).
- Irailaren 15a – Angidi Chettiar, Maurizioko presidentea (j. 1928).
- Irailaren 16a – Pierre Bidart, euskal herritar antropologoa (j. 1947).
- Irailaren 18a – Egon Klepsch, alemaniar politikaria, Europako Parlamentuko lehendakaria (j. 1930).
- Irailaren 19a – José Antonio Labordeta, aragoiar poeta, abeslari, irakasle, idazle eta politikaria (j. 1935).
- Irailaren 21a – Geoffrey Burgon, ingeles musikagilea (j. 1941).
- Irailaren 23a – Dora Vázquez, galiziar idazlea (j. 1913).
- Irailaren 24a – Ana Kiro, galiziar abeslaria (j. 1942).
- Irailaren 26a – Gloria Stuart, estatubatuar aktorea (j. 1910).
- Irailaren 28a – Arthur Penn, estatubatuar zuzendari eta ekoizlea (j. 1922).
- Irailaren 29a – Georges Charpak, poloniar-frantziar fisikaria eta irakaslea, 1992ko Fisikako Nobel Saria (j. 1924).
- Irailaren 29a – Tony Curtis, estatubatuar aktorea (j. 1925).
Urria
- Urriaren 3a – Philippa Foot, britaniar filosofoa (j. 1920).
- Urriaren 3a – Claude Lefort, frantziar filosofoa (j. 1924).
- Urriaren 4a – Juan Jose Sagardui, euskal txirrindularia (j. 1941).
- Urriaren 5a – Bernard Clavel, frantziar idazlea (j. 1923).
- Urriaren 5a – Béatrice d'Irube, lapurtar kazetaria (j. 1957).
- Urriaren 9a – Maurice Allais, frantziar ekonomista eta ingeniaria, 1988ko Ekonomiako Nobel Saria (j. 1911).
- Urriaren 10a – Marcelino Bergara, Bergara I.a, nafar pilotaria (j. 1943).
- Urriaren 10a – Solomon Burke, estatubatuar soul eta blues musikaria (j. 1940).
- Urriaren 10a – Joan Sutherland, australiar sopranoa (j. 1926).
- Urriaren 12a – Manuel Alexandre, espainiar aktorea (j. 1917).
- Urriaren 12a – Antton Ormaza, bizkaitar politikaria, euskal abertzaletasunaren figura klabea trantsizioan (j. 1922).
- Urriaren 13a – Marzieh, iraniar abeslaria (j. 1924)
- Urriaren 14a – Simon MacCorkindale ingeles aktore eta zinema zuzendaria (j. 1952).
- Urriaren 14a – Benoît Mandelbrot, poloniar-frantziar-estatubatuar matematikaria, geometria fraktalean egindako lanagatik ezaguna (j. 1924).
- Urriaren 14a - Constance Reid, matematiken dibulgatzaile estatubatuarra (j. 1918).
- Urriaren 15a – Vera Rozsa, hungariar kantu-maistra eta abeslaria, arnasketa-teknika berezia garatu zuena (j. 1917).
- Urriaren 16a - María del Carmen Cuesta Rodríguez, La Peque, frankismoak errepresaliatutako ekintzaile errepublikanoa (j. 1922).
- Urriaren 16a – Consuelo Herrera Menta, 109 urte eta 85 egun bizi izan zen Euskal Herritarra (j. 1901).
- Urriaren 20a – Robert Katz, estatubatuar idazle eta kazetaria (j. 1933).
- Urriaren 21a – Txabi Basterretxea, euskal zinemagilea (j. 1954).
- Urriaren 23a – David Thompson, Barbadosko lehen ministroa (j. 1961).
- Urriaren 24a – Georges Haldas, suitzar idazlea (j. 1917).
- Urriaren 27a – Néstor Kirchner, Argentinako presidentea (j. 1950).
- Urriaren 28a – Jonathan Motzfeldt, Groenlandiako lehen ministroa (j. 1938).
- Urriaren 29a – Marcelino Camacho, espainiar sindikalista eta politikaria (j. 1918).
- Urriaren 30a – Harry Mulisch, herbeheretar idazlea (j. 1927).
Azaroa
- Azaroaren 2a – Andy Irons, estatubatuar surflaria (j. 1978).
- Azaroaren 3a – Viktor Txernomirdin, Errusiako lehen ministroa (j. 1938).
- Azaroaren 5a – Jill Clayburgh, estatubatuar aktorea (j. 1944).
- Azaroaren 6a – Teresa Icaza, panamar artista plastikoa (j. 1940).
- Azaroaren 8a – Philip Carlo, estatubatuar idazlea (j. 1949).
- Azaroaren 10a – Dino De Laurentiis, italiar zinema ekoizlea (j. 1919).
- Azaroaren 11 – Carlos Edmundo de Ory, espainiar poeta eta narratzailea (j. 1923).
- Azaroaren 12a – Henryk Górecki, poloniar musikagilea, postmodernismoaren musikari nagusietako bat (j. 1933).
- Azaroaren 12a – Inozentzio Olea, gipuzkoar bertsolaria eta euskal idazlea (j. 1921).
- Azaroaren 13a – Luis García Berlanga, espainiar zinema zuzendaria eta gidoilaria (j. 1921).
- Azaroaren 18a – Brian G. Marsden, britainiar astronomoa (j. 1937).
- Azaroaren 19a - Bertha Gxowa, apartheidaren aurkako eta emakumearen eskubideen aldeko ekintzailea (j. 1934).
- Azaroaren 23a – Pavel Lednyov, sobietar atleta (j. 1943).
- Azaroaren 23a – Ingrid Pitt, poloniar-britainiar aktore eta idazlea (j. 1937).
- Azaroaren 27a – Irvin Kershner, estatubatuar zinema eta telebista zuzendari, ekoizle eta aktorea (j. 1923).
- Azaroaren 28a – Leslie Nielsen, kanadar aktorea (j. 1926).
- Azaroaren 29a – Bella Akhmadulina, sobietar eta errusiar olerkari, idazle, itzultzaile, gidoilari eta aktorea (j. 1937).
- Azaroaren 29a – Mario Monicelli, italiar zinema zuzendari eta gidoigilea (j. 1915).
Abendua
- Abenduaren 3a – Cora Sadosky, argentinar matematikaria (j. 1940).
- Abenduaren 4a – Xabier Lete, euskal idazle, poeta eta kantaria, eta politikaria (j. 1944).
- Abenduaren 5a – Virgílio Teixeira, portugaldar aktorea (j. 1917).
- Abenduaren 6a – Tewhida Ben Sheikh, Afrikako iparraldean medikua izatea lortu zuen lehen emakume musulman modernoa (j. 1909).
- Abenduaren 6a – Ambrosio Etxebarria, bizkaitar apaiza, Barbastroko apezpikua (j. 1922).
- Abenduaren 10a – John B. Fenn, estatubatuar kimikari eta unibertsitate-irakaslea, 2002ko Kimikako Nobel Saria (j. 1917).
- Abenduaren 13a – Valentín García Yebra, espainiar itzultzaile eta idazlea (j. 1917).
- Abenduaren 13a – Richard Holbrooke, estatubatuar politikaria eta diplomatikoa (j. 1941).
- Abenduaren 13a – Modesta Lavana, mexikar sendalari, aktibista, ehule eta itzultzailea (j. 1929).
- Abenduaren 13a – Enrique Morente, espainiar abeslaria, flamenkoaren berritzaile handienetako bat (j. 1942).
- Abenduaren 14a – Ruth Park, Zeelanda Berrian jaiotako australiar idazlea (j. 1917).
- Abenduaren 15a – Blake Edwards, estatubatuar aktore, zinema gidoigile eta zinema zuzendaria (j. 1922).
- Abenduaren 15a – Nieves López Martínez, espainiar paleontologoa, ornodunen erregistro fosilean espezializatua (j. 1949).
- Abenduaren 17a – María Jesús San Segundo, espainiar politikari eta ekonomialaria (j. 1958).
- Abenduaren 17a – Emeterio Sorazu, gipuzkoar apaiza, irakaslea eta ikertzailea (j. 1937).
- Abenduaren 18a – Jacqueline de Romilly, frantziar humanista, helenista, itzultzaile, saiakeragile eta akademikoa (j. 1913).
- Abenduaren 23a – José Antonio Momeñe, euskal txirrindularia (j. 1940).
- Abenduaren 25a – Carlos Andrés Pérez, Venezuelako presidentea (j. 1922).
- Abenduaren 25a – Asunción Villamil, bizkaitar aktorea (j. 1926).
- Abenduaren 26a – Geraldine Doyle, Bigarren Mundu Gerrako pertsonaia ikonikoa (j. 1924).
- Abenduaren 26a – Salvador Jorge Blanco, Dominikar Errepublikako presidentea (j. 1926).
- Abenduaren 27a – Sabin Intxaurraga, bizkaitar politikaria (j. 1949).
- Abenduaren 27a – Luis Mariñas, espainiar kazetari eta telebista aurkezlea (j. 1947).
- Abenduaren 29a – Héctor Mendoza, mexikar antzerki-zuzendari eta antzerkigilea (j. 1932).
- Abenduaren 30a – Pilar Narbaiza, bizkaitar erraketista (j. 1922).
- Abenduaren 31 – Raymond Impanis, belgikar txirrindularia (j. 1925).
- Hiroshi Saeki, japoniar futbolaria (j. 1936).
Egun ezezaguna edo zehaztugabea
- Araceli Sánchez Urquijo, bizkaitar ingeniaria, Espainian bide, ubide eta portuetako ingeniari gisa lan egin zuen lehen emakumea (j. 1920).
Remove ads
Nobel saridunak:
- Fisika: Andre Geim eta Konstantin Novosiolov
- Kimika: Richard Heck, Ei-ichi Negishi eta Akira Suzuki
- Literatura: Mario Vargas Llosa
- Medikuntza: Robert Edwards
- Ekonomia: Peter Diamond, Dale T. Mortensen eta Christopher A. Pissarides
- Bakea: Liu Xiaobo
Erreferentziak
Kanpo estekak
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads