Artelan

Artelan, baita ere Ederlana eta Ertilana,^[1] artearen munduan sormenaren ekoizpenari deritzogu. Ekoizpen horrek funtzio estetikoa eta sotziala du. Orokorrean «arte» kontzeptua «arte ederrekin» lotzen da eta, ondorioz, artelanak arte ederren produktuak dira: arte plastikoenak edo arte nagusiak (margolaritza, eskultura eta arkitektura), literatura lanak eta musika lanak.^[2]

Margolaritzaren adibidea: Pierre-Auguste Renoirren Le déjeuner des canotiers.

Eskulturaren adibidea: Laokoon eta bere semeak eskultura erromatarra.

Basilika uhaska, Konstantinopla (Istanbul), Turkia

Jadezko apaingarri txinatarra, Jin dinastiakoa (1115 – 1234), Shanghaiko Museoa.

Maisulanak

Maisulan terminoa, artearen eta estetikaren testuinguruan, ikuspuntu artistikoki edo besterik gabe teknikoki bereziki miresgarria izatea merezi duten lanak aipatzeko erabiltzen da. "Maisulan" terminoaren jatorria Europan Erdi Aroko kofradietan kokatzen da, maisu titulua eskuratu nahi zuen kofradiaren baitako edozein aspirantek egindako eskulan pieza aipatuz. Denborarekin termino hau Magnum opusen sinonimo bihurtu zen, hau da, eskulangile batek, artista batek edo idazle batek ekoiztutako guztien artean balio handieneko jotzen zen lana definitzeko.^[3] Terminoaren egungo zentzuan, "maisulana" gero eta gehiago erabiltzen da laudoriozko termino gisa, egilearen lanik onena aipatuz edo ez zeren eta, zentzu horretan, oro har, artista batek, adibidez, margolari batek, maisulan bat gehiago egin ditzakela onartuta baitago.

Artelanen ezaugarriak

Hauek dira artelan baten ezaugarri garrantzitsuenetako batzuk:

• Artistak duen Errealitatearen pertzepzioaren isla eta irudimenaren produktua da.^[4]
• Ezagutza eta plazer estetikoaren iturria da.
• Interpretazio berrietara irekita dago.
• Bizitzaren nozio zehatzagoak osatzen laguntzen du.
• Behatzailearen sentimena hobetzen du.
• Harreman sozialak sustatzen ditu.
• Hausnarketa bultzatzen du eta lasaitasunerako joera indartzen du.