Hamadan

Hamadan (persieraz: همدان‎, Hamadān, antzinako persieraz: Hagmatana‎), antzina Ekbatana, Irango mendebaldeko hiria da, Hamadan probintziako hiriburua, Teherandik 360 kilometro hego-mendebaldera dagoena. 2011n 525.794 biztanle zituen^[1]. Eskualdeko merkataritzagune nagusia da: artilea, larruak, kotoia, fruitu lehorrak. Bertan dago Avizenaren hilobia.

Hamadan
Irango udalerria
Administrazioa
Estatua	Iran
Probintzia	Hamadan
Geografia
Koordenatuak	34°48′N 48°31′E
Hamadan
Garaiera	1.850 metro
Demografia
Biztanleria	554.406 biztanle
Bestelako informazioa
Telefono aurrizkia	0813
Ordu-eremua	UTC+03:30
Webgune ofiziala

Geografia

Hamadan Alvand mendiaren magalean dago, 1.850 metroko garaieran, Kermanxahetik 190 kilometro ekialdera eta Isfahandik 530 kilometro ipar-mendebaldera^[2].

Klima

Hiriak klima kontinentala dauka, Dsa Köppen klima sailkapenaren arabera.

Datu klimatikoak (Hamedan)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	17.0	19.0	25.0	28.0	33.0	39.0	40.6	39.4	36.4	30.0	23.0	18.8	'
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	2.0	4.3	11.5	18.1	23.9	30.9	34.9	34.2	29.8	21.9	13.7	5.9	19.3
Batez besteko tenperatura (ºC)	-4.6	-2.2	4.5	10.4	15.5	21.3	25.3	24.3	19.0	12.1	5.3	-0.9	10.8
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	-10.5	-8.2	-2.1	2.7	6.4	9.8	13.9	12.8	7.0	2.5	-2.1	-6.6	2.1
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	−34.0	-33.0	−21.0	-12.0	-3.0	2.0	7.0	4.0	-4.0	-7.0	−14.5	−29.0	'
Pilatutako prezipitazioa (mm)	46.3	43.6	49.4	49.8	37.8	3.7	2.0	1.8	0.8	20.7	26.9	40.9	323.7
Euri egunak (≥ 1 mm)	11.6	11.1	12.4	12.1	9.5	2.0	1.3	1.6	1.0	5.6	6.8	10.1	85.1
Elur egunak (≥ 1 mm)	8.8	8.2	4.2	0.6	0	0	0	0	0	0.2	0.9	6.9	29.8
Eguzki orduak	131.8	137.1	174.5	199.6	258.5	341.8	342.7	322.2	295.6	234.3	183.1	135.3	2756.5
Hezetasuna (%)	76	73	64	56	50	36	31	31	34	48	61	73	52.8
Iturria: NOAA (1961-1990)[3]

Historia

Hamadan, antzinatean Ekbatana deitua, Irango eta munduko hiririk antzinakoenetakoa da^[2]. Historialari batzuen ustez, K.a. III. milurtekoan sortu zuten eta, Asiriako kroniken arabera, gutxienez K.a. XII. mendetik existitzen da. Greziar historialarien arabera, Mediako Astiages erregearen hiriburua izan zen K.a. VI. mendearen lehen erdialdean, Ziro Handia persiarren erregeak K.a. 549an konkistatu zuen arte (Babiloniako Nabonidesen erregealdiaren seigarren urtean). Esan bezala, Ekbatana izan zen bere antzinako izena (Hañgmatana antzinako persieraz, Agbatana Eskiloren arabera, Agmatanu Behistungo inskripzioan eta Nabonidesek Aga'mtanu idatzia.

Herritar ezagunak

• Al-Hamadhani (967-1007), idazlea.
• Shirin Ebadi, 2003. urtean Bakearen Nobel Saria jaso zuena.