Irailaren 17 a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta hirurogeigarren eguna da, 261.a bisurteetan . 105 egun falta dira urtea amaitzeko.
Jaiotzak
Artikulurik ez duten Irailaren 17ko jaiotzak
Jimmie Johnson •
Uzeyir Hajibeyov •
Bryan Singer •
Chuck Grassley •
Ella Purnell •
Heriotzak
Artikulurik ez duten Irailaren 17ko heriotzak
William Henry Fox Talbot •
André Dunoyer de Segonzac •
Eduard Spranger •
Robert Estienne •
Olaus Rudbeck •
Sabbatai Zevi •
Gertaerak
Poloniaren inbasioa.
Egutegia
Aurreko eta hurrengo urteetan
Izendegia
Seaska egutegia:
Naiara, Arritxu eta Arritokieta.
Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.
Mundua
1111 – Galiziako nobleziak, Pedro Fróilaz Trabakoa eta Diego Gelmírez apezpikua buru zutela, Alfontso VII.a Gaztelakoa "Galiziako Errege" izendatu zuten.[1]
1176 – Miriozefaloko guduan Bizantziar Inperioa saiatu zen Anatolia berreskuratzen Seljuktar Inperioaren eskuetatik.
1382 – Luis I.a Hungariakoaren alaba, Maria I.a Hungariakoa "errege" izendatu zuten.
1462 – Hamahiru Urteko Gerra : Piotr Duninek gidatutako poloniar armada batek Ordena Teutonikoa garaitu zuen Świecinoko guduan .
1485 – Pedro Arbúes Aragoiko inkisidorea hil zuten Zaragozako San Salvador katedralean . Arbúesek jende ugari torturatu eta bizirik errearazi zuen. Zortzi pertsonak lepoan labankatuta hil zen, garaian lurrikara handia eraginez.
1577 – Bergeraceko ituna sinatu zuten Henrike III.a Frantziakoak eta higanoteek .
1620 – Poloniar-Otomandar Gerra : Otomandar inpierioak Bi Nazioen Errepublika garaitu zuen Cecorako guduan .
1630 – Boston hiria sortu zen.
1631 – Suediak garaipen garrantzitsua eskuratu zuen Germaniako Erromatar Inperio Santuaren aurka Hogeita Hamar Urteko Gerrako Breitenfeldeko guduan .
1787 – Ameriketako Estatu Batuetako biltzarkideek konstituzioa sinatu zuten.
1862 – Ameriketako Estatu Batuetako Gerra Zibilan Antietamgo gudua jazo zen.
1978 – Camp Davideko bake hitzarmena sinatu zuten Israelek eta Egiptok .
1991 – Hego Korea , Ipar Korea , Estonia , Letonia , Marshall Uharteak eta Mikronesiako Estatu Federatuak NBEn sartu ziren.
2001 – New Yorkeko NYSE eta NASDAQ burtsek ateak ireki zituzten berriz Irailaren 11ko atentatuetan itxi eta gero.
2006 – Espainiako gobernuak Garoñako zentral nuklearraren itxiera 2009 . urtean egingo zela adierazi zuen.
2008 – Enric Duran ekintzaile kataluniarrak 39 bankuri iruzur egin ziela jakinarazi zuen. Kreditu pertsonalen bidez, 492.000 euro desjabetu zituela adierazi zuen.
2011 – Wall Street inguruetan protesta ekitaldiak izan ziren, Occupy mugimenduaren abiarazle izango zirenak.
2024 – Libanoko hainbat gailu elektroniko leherrarazi zituen Israelek , Mosad espioitza agentziaren bidez. Hezbolako kideen aurka egindako ekintza bat izan zen. Bi egunean, kalte handiak eragin zituzten, ehunka pertsona larri zauritu zituzten, eta gutxienez 37 pertsona hil; tartean, lau haur eta beste zibil batzuk ere bai. Biharamunean jarraitu zuten leherketek.
Mundua
1964 – Guy Hamilton ingeles zinema zuzendariak zuzendu eta Sean Connery , Gert Fröbe , Honor Blackman , Harold Sakata eta Bernard Lee aktoreek antzeztutako Goldfinger filma estreinatu zen.
1981 – Das Boot ("Itsaspekoa") filma estreinatu zen, Wolfgang Petersenek zuzendu eta Jürgen Prochnow , Herbert Grönemeyer eta Klaus Wennemann aktoreek antzeztu zuten.
1993 – The Age of Innocence ("Xalotasunaren Adina") filma estreinatu zen, Martin Scorsesek zuzendu eta Daniel Day-Lewis , Michelle Pfeiffer eta Winona Ryder aktoreek antzeztu zuten.
2004 – Tamilera Indiako lehen hizkuntza deklaratu zuten.
2010 – Devil ("Deabru") filma estreinatu zen, John Erick Dowdleel zuzendu eta Chris Messina , Logan Marshall-Green , Geoffrey Arend , Bojana Novakovic , Jenny O'Hara eta Bokeem Woodbine aktoreek antzeztu zuten.
Euskal Herria
1748 – Joakin Lizarraga , nafar apaiz eta euskal idazlea (h. 1835 ).
1786 – Juan Manuel Urtasun Lakidain , nafar apaiza eta euskarazko predikuen idazlea (h. 1855 ).
1877 – François Bibal , lapurtar margolaria (h. 1944 ).
1916 – Francisco Bueno , El León Guipuzcoano , gipuzkoar boxeolaria (h. 1995 ).
1930 – Vicenta Llorente del Moral , bizkaitar entomologoa, ortopteroetan aditua.
1933 – Luis Gasca , donostiar argitaratzaile eta komiki eta zinema kritikaria (h. 2021 ).
1945 – Luis Aranberri, Amatiño , gipuzkoar kazetari, politikari eta idazlea.
1948 – Pedro Morenés , bizkaitar politikari eta enpresaria.
1955 – Javier Suso San Miguel , arabar ikertzailea eta Anglo-Vasco-Navarro trenbidea bide berdearen bultzatzaile nagusienetako bat.
1958 – Gotzon Egia , gipuzkoar idazlea eta itzultzailea.
1961 – Mari Carmen Rubio , nafar arkulari paralinpikoa, arku-konposatuan aditua.
1962 – Joseba Etxarri , gipuzkoar idazle eta kazetaria.
1963 – Pako Aristi , gipuzkoar idazlea eta kazetaria.
1974 – Soraya Pereira , bizkaitar politikaria, Sestaoko Udaleko bozeramalea, Galizian .
1975 – Álvaro Fuentes , gipuzkoar baxu-jotzailea, La Oreja de Van Gogh taldekoa.
1989 – Julen Goñi , nafar futbolaria.
1993 – Antton Telleria , tolosar kazetaria, musikaria, aurkezlea eta umoregilea.
2007 - Alex Marchal , nafar futbolaria.
Mundua
879 – Karlos III.a Frantziakoa , Lotaringia eta Mendebaldeko Frantziako erregea (h. 929 ).
1192 – Minamoto no Sanetomo , Kamakura shogunerriko hirugarren shoguna (h. 1219 ).
1552 – Paulo V.a , Aita santua (h. 1621 ).
1580 – Francisco de Quevedo , espainiar idazlea (h. 1645 ).
1637 – Ramon Perellós , Maltako Ordenako 64. Printze eta Maisu Handia (h. 1720 ).
1677 – Stephen Hales , britainiar kimikaria eta biologoa (h. 1761 ).
1743 – Nicolas de Condorcet , Condorceteko markesa, frantziar filosofo, matematikari eta politikaria (h. 1794 ).
1764 – John Goodricke , astronomo zaletu ospetsua (h. 1786 ).
1795ean bataiatua – Saverio Mercadante , italiar musikagilea (h. 1870 ).
1810 – Francisco Serrano , espainiar militar eta politikaria (h. 1885 ).
1820 – Émile Augier , frantziar poeta, antzerkigile eta idazlea (h. 1889 ).
1826 – Bernhard Riemann , alemaniar matematikaria (h. 1866 ).
1832 – Sergei Botkin , errusiar mediku, terapeuta eta ekintzailea (h. 1889 ).
1857 – Konstantin Tsiolkovski , errusiar zientzialaria eta asmatzailea (h. 1935 ).
1869 – Christian Lous Lange , norvegiar historialari, irakasle, diplomazialari eta politologoa, 1921eko Bakearen Nobel Saria (h. 1938 ).
1874 – Vera Slutskaia , bielorrusiar boltxebikea (h. 1917 ).
1880 – Désiré-Émile Inghelbrecht , frantziar musikagilea eta orkestra-zuzendaria (h. 1965 ).
1883 – William Carlos Williams , estatubatuar olerkaria (h. 1963 ).
1886 – Frank Griffin , zinema mutuaren garaiko estatubatuar zinema zuzendaria, gidoigilea eta aktorea (h. 1953 ).
1903 – Olavi Paavolainen , finlandiar idazle, poeta, entsegulari eta kazetaria (h. 1964 ).
1906 – Junius Richard Jayawardene , Sri Lankako presidentea (h. 1996 ).
1915 – Adolfo Sánchez Vázquez , bizi gehiena Mexikon eman zuen espainiar filosofoa (h. 2011 ).
1916 – Yumjaagiin Tsedenbal , Mongoliako Herri Errepublikako estatuburua (h. 1991 ).
1918 –
1919 – Horst Krüger , alemaniar idazlea (h. 1999 ).
1922 – Agostinho Neto , lehendabiziko Angolako presidentea (h. 1979 ).
1923 – Hank Williams , estatubatuar kantautorea, Country musikako ikur eta XX. mendeko musikari eraginkorrenetakotzat joa (h. 1953 ).
1924 –
1928 – Roddy McDowall , ingeles aktorea (h. 1998 ).
1929 – Stirling Moss , britainiar auto-pilotua (h. 2020 ).
1930 –
1931 –
1932 –
1934 - Maureen Connolly , Little Mo , estatubatuar tenis jokalaria (h. 1969 ).
1935 – Ken Kesey , estatubatuar idazlea (h. 2001 ).
1936 – Charles Krebs , estatubatuar zoologo eta ekologista.
1939 –
1941 – Josep Elias Cornet , katalanezko olerkari eta eleberrigilea (h. 1982 ).
1942 – Manolo García Colas , espainiar bikoizketa aktorea.
1944 – Reinhold Messner , alemaniar hizkuntzadun italiar alpinista, hamalau zortzimilakoak igo dituen munduko lehen pertsona.
1948 – John Ritter , estatubatuar aktorea (h. 2003 ).
1949 – Maria Barbal , kataluniar idazlea.
1950 – Narendra Modi , Indiako lehen ministroa.
1956 – Almazbek Atanbaiev , Kirgizistango presidente ohia.
1958 –
1960 – Damon Hill , 1 formulako britaniar pilotu ohia.
1961 –
1962 – Baz Luhrmann , australiar antzerki eta zinema zuzendaria.
1963 – Lola Robles , espainiar idazlea, zientzia-fikziozko lanetan aditua.
1965 – Kyle Chandler , estatubatuar zinema, telebista eta antzerkiko aktorea.
1968 –
1969 –
1970 – Edílson da Silva Ferreira , brasildar futbolari ohia.
1971 –
1973 - Maria Lopez Sandez , galiziar filologoa, irakaslea, idazlea eta saiakeragilea.
1974 –
1975 – Saša Stefanović , serbiar saskibaloi jokalaria.
1977 –
Mónica Ergueta , boliviar abeslaria.
Juan Antonio Flecha , argentinar txirrindularia.
1978 – Cristina Alcázar , espainiar aktorea.
1979 –
1985 – Mirza Teletović , bosniar saskibaloi jokalaria.
1986 – Sophie , eskoziar musikaria, musika-ekoizlea, abeslaria eta DJa (h. 2021 ).
1988 –
1989 –
1992 –
2000 – Diary Sow , senegaldar idazlea.
Euskal Herria
1829 – Joaquín Javier Uriz , nafar abokatu eta elizgizona, Iruñeko apezpikua (j. 1747 ).
1834 – Jose Maria Murga de la Barrera , bizkaitar lurjabe eta politikaria (j. 1770 ).
1855 – Juan Manuel Urtasun Lakidain , nafar apaiza eta euskarazko predikuen idazlea (j. 1773 ).
1891 – Francisco Lakabe Mezkiritz , nafar medikua eta idazlea (j. 1815 ).
1915 – Domingo Igarabide , Juanagorri , nafar korrikalari, segalaria eta petrikiloa (j. 1829 ).
1936 – Jose Arana Irastorza , Eusko Abertzale Ekintzako militantea eta Eusko Gudarosteko gudaria, Gerra Zibilean hildako EAE alderdiko lehen gudaria (j. 1913 ).
1957 – Jose Legarreta , euskal herritar futbolaria (j. 1903 ).
1964 – Gerardo Sacristán , errioxar margolari eta iraskaslea, Iruñean (j. 1907 ).
1991 – Lino Akesolo , bizkaitar idazlea eta elizgizona (j. 1911 ).
2006 – José Gallego , gipuzkoar futbolaria, Ingalaterran aritutakoa, Cambridgen (j. 1923 ).
2008 – Jose Maria Zirarda , euskal artzapezpikua, Iruñeko artzapezpiku eta Tuterako apezpikua izandakoa (j. 1917 ).
2009 – Txiki Idoate , nafar idazlea (j. 1959 ).
2011 – Antonio Sorarrain , gipuzkoar elizgizona eta idazlea (j. 1928 ).
2021 – Alfonso Sastre , Euskal Herrian errotutako espainiar idazle eta editorea (j. 1926 ).
Mundua
1179 – Hildegarda Bingengoa , alemaniar abadesa, buruzagi monastikoa, mistikoa, iragarlea, medikua, musikagilea eta idazlea (j. 1098 ).
1528 – Iñigo Fernández de Velasco , IV. Haroko konde, VIII. Gaztelako kondestable, eta II. Fríasko dukea (j. 1462 ).
1621 – Roberto Bellarmino , italiar teologoa eta apezpikua (j. 1542 ).
1665 – Filipe IV.a Espainiakoa , Espainiako erregea eta Portugalgo erregea (j. 1605 ).
1691 – Abraham Hondius , Herbehereetako Urrezko Aroko margolaria eta irarlea (j. c. 1631 ).
1737 – Tokugawa Ieharu , Tokugawa shogunerriko hamargarren shoguna (j. 1737 ).
1762 – Francesco Geminiani , italiar musikaria eta biolin-jolea (j. 1687 ).
1771 – Tobias Smollett , eskoziar idazle eta sendagilea (j. 1721 ).
1791 – Tomás de Iriarte , espainiar idazle neoklasikoa (j. 1750 ).
1836 – Antoine-Laurent de Jussieu , frantziar botanikaria (j. 1748 ).
1863 – Alfred de Vigny , frantziar idazlea (j. 1797 ).
1864 – Walter Savage Landor , ingeles olerkaria (j. 1775 ).
1879 – Eugène Viollet-le-Duc , frantziar arkitektoa eta teorialaria (j. 1814 ).
1886 – Asher Brown Durand , estatubatuar margolaria, Hudson Ibaiaren Eskolako kidea (j. 1796 ).
1892 – Rudolf von Jhering , alemaniar legelaria (j. 1818 ).
1895 – Sigismundo Felix Feliński , Varsoviako artzapezpikua (j. 1822 ).
1898 – Manuela Rosas , argentinar ekintzaile politikoa (j. 1817 ).
1907 – Edmonia Lewis , estatubatuar eskultorea, afro-amerikar eta amerikar natibo jatorrizko lehen emakume eskultorea (j. 1844 ).
1936 – Henry Louis Le Chatelier , frantziar kimikaria (j. 1850 ).
1942 – Cecilia Beaux , estatubatuar margolaria (j. 1855 ).
1945 – Charles Spearman , britainiar psikologoa (j. 1863 ).
1948 –
1954 – Maud Slye , estatubatuar patologoa, ikertzailea eta poeta, minbiziaren ikertzaile aitzindaria (j. 1879 ).
1961 – Adnan Menderes , Turkiako lehen ministroa (j. 1899 ).
1965 – Alejandro Casona , espainiar antzerkigilea (j. 1903 ).
1972 – Akim Tamiroff armeniar jatorriko estatubatuar aktorea (j. 1899 ).
1974 – Emily Gerdes estatubatuar aktorea (j. 1890 ).
1980 – Anastasio Somoza Debayle , Nikaraguako presidentea (j. 1925 ).
1983 – Giovanni Rossi , suitzar txirrindularia (j. 1926 ).
1986 – Erich Bautz , alemaniar txirrindularia (j. 1913 ).
1990 – Angelo Schiavio , italiar futbolari eta entrenatzailea (j. 1905 ).
1991 – Zino Francescatti , frantziar biolin-jotzaile eta irakaslea (j. 1902 ).
1994 –
1996 –
1997 – Jan P. Syse , Norvegiako lehen ministroa (j. 1930 ).
2001 – Dalilah , espainiar dantzaria eta dantza-maistra, sabel-dantzaren dantzari mitikoa (j. 1936 ).
2008 - Inga Fischer-Hjalmars , suediar fisikari, farmazialari eta humanista, kimika kuantikoan aitzindaria (j. 1918 ).
2013 – Martí de Riquer , kataluniar idazle humanista eta literatura-kritikaria, Erdi Aroko gaietan espezializatua (j. 1914 ).
2014 – China Zorrilla , uruguaitar aktore, komediante, zuzendari, gidoilari, ekoizle, itzultzaile eta egokitzailea (j. 1922 ).
2021 – Abdelaziz Bouteflika , Aljeriako presidentea (j. 1937 ).
2022 – Ana María Sánchez Navarro , espainiar sopranoa (j. 1959 ).
2023 – Pepe Domingo Castaño , galiziar irrati esatari, telebista aurkezle, abeslari eta idazlea (j. 1942 ).
2024 – Jimmy Giménez-Arnau , espainiar kazetaria, telebistako tertulianoa, idazlea eta pertsonaia mediatikoa (j. 1943 ).