Kirol olinpiko

Kirol olinpikoak Udako and Neguko Olinpiar Jokoetan lehiatutako kirol guztiak dira. 2020ko Udako Olinpiar Jokoetan 33 kirol eta 50 kirol diziplina lehiatu ziren, eta 2018ko Neguko Olinpiar Jokoetan 7 kirol eta 15 diziplina.

Sokatira, 1904ko Olinpiar Jokoetan kirol olinpikoa zena.

Lehiaketerako Nazioarteko Olinpiar Batzordeak kirol eta diziplina bereizten ditu. Kirol batek diziplina bakar edo gehiagok osatuta dago eta Nazioarteko federakuntza batek antolatuta dago^[1] Adibidez, ur-kirolak, maila olinpikoan Nazioarteko Igeriketa Federazioak antolatuta, Udako Olinpiar Jokoetan egiten den igeriketa, jauzia, igeriketa sinkronizatua eta water polo diziplinek osatutako kirola da^[2].

Olinpiar Jokoetan ekintza bakoitzeko hiru dominak banatzen dituzte, diziplina bakoitzak ekintza bat edo gehiago izanik^[1].

Udako Olinpiar Jokoak

32 kiroletako zortzik diziplina anitzak dituzte. Hori zela eta, kolore ezberdinak erabili dira:

     Borroka –      Boleibola –      Gimnastika –      Hipika –      Kanoa-kayaka –      Saskibaloia –      Txirrindularitza –      Ur-kirolak

Hona hemen Udako Olinpiar Jokoetako kirolak:

Kirol (Diziplina)		Elkartea	96	00	04	06	08	12	20	24	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	96	00	04	08	12	16	20	24
Arkularitza		FITA		6	6		3		10											2	2	2	2	4	4	4	4	4	4	4	4	5	5
Arraunketa		FISA		5	5	6	4	4	5	7	7	7	7	7	7	7	7	7	7	7	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14
Atletismoa		IAAF	12	23	25	21	26	30	29	27	27	29	29	33	33	33	34	36	36	38	37	38	41	42	43	44	46	46	47	47	47	48	48
Badmintona		BWF																		•				•	4	5	5	5	5	5	5	5	5
Bela		ISAF		10			4	4	14	3	3	4	4	5	5	5	5	5	5	6	6	6	7	8	10	10	11	11	11	10	10	10	10
Belar hockeya		FIH					1		1		1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
Borroka librea		UWW			7		5		5	7	7	7	7	8	8	8	8	8	8	10	10	10	10	10	10	10	8	11	11	11	12	12	12
Grekoerromatar borroka			1			4	4	5	5	6	6	7	7	8	8	8	8	8	8	10	10	10	10	10	10	10	8	7	7	7	6	6	6
Areto boleibola		FIVB							•									2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
Hondartza boleibola																									•	2	2	2	2	2	2	2	2
Boxeoa		AIBA			7		5		8	8	8	8	8	8	10	10	10	10	11	11	11	11	12	12	12	12	12	11	11	13	13	13	13
Breakdancinga		WDSF																															2
Eskrima		FIE	3	7	5	8	4	5	6	7	7	7	7	7	7	7	8	8	8	8	8	8	8	8	8	10	10	10	10	10	10	12	12
Eskubaloia		IHF											1		•					1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
Futbola		FIFA		1	1	1	1	1	1	1	1		1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2	2	2
Gimnastika artistikoa		FIG	8	1	11	4	2	4	4	9	8	11	9	9	15	15	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14
Gimnastika erritmikoa																							1	1	1	2	2	2	2	2	2	2	2
Tranpolina																											2	2	2	2	2	2	2
Golfa		IGF		2	2																										2	2	2
Halterofilia		IWF	2		2	2			5	5	5	5	5	6	7	7	7	7	7	9	9	10	10	10	10	10	15	15	15	15	15	14	10
Hipika (doma)		FEI						1	1	1	2	2	2	2	2	2	1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
Hipika (osoa)								2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
Hipika (jauziak)				5				2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
Judoa		IJF																4		6	6	8	8	7	14	14	14	14	14	14	14	15	15
Kanoa-kayaka (sprinta)		ICF								•			9	9	9	9	7	7	7	7	11	11	12	12	12	12	12	12	12	12	12	12	10
Kanoa-kayaka (slaloma)																				4					4	4	4	4	4	4	4	4	6
Kirol eskalada		IFSC																														2	4
Mahai-tenisa		ITTF																						4	4	4	4	4	4	4	4	5	5
Pentatloi garaikidea		UIPM						1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	1	2	2	2	2	2	2	2
3x3 saskibaloia		FIBA																														2	2
Saskibaloia					•					•			1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
Skateboardinga		WS																														4	4
Surfa		ISA																														2	2
Taekwondoa		WTF																						•	•		8	8	8	8	8	8	8
Tenisa		ITF	2	4	2	4	6	8	5	5									•				•	4	4	4	4	4	4	5	5	5	5
Tiroa		ISSF	5	9		16	15	18	21	10		2	3	4	7	7	6	6	7	8	7	7	11	13	13	15	17	17	15	15	15	15	15
Triatloia		ITU																									2	2	2	2	2	3	3
BMX estilo librea		UCI																														2	2
BMX lasterketa																													2	2	2	2	2
Mendiko bizikleta																										2	2	2	2	2	2	2	2
Errepideko txirrindularitza			1			1		2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	3	3	3	4	4	4	4	4	4	4	4
Pistako txirrindularitza			5	2	7	5	6		4	4	4	4	4	4	4	4	4	5	5	5	4	4	5	6	7	8	12	12	10	10	10	12	12
Igeriketa		FINA	4	7	9	4	6	9	10	11	11	11	11	11	11	13	15	18	29	29	26	26	29	31	31	32	32	32	32	32	32	35	35
Igeriketa sinkronizatua																							2	2	2	1	2	2	2	2	2	2	2
Igeriketa ur irekietan																													2	2	2	2	2
Jauziak					2	1	2	4	5	5	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	8	8	8	8	8	8	8
Water poloa				1	1		1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2	2
Zazpiko errugbia		WR																													2	2	2
Guztira			43	89	96	78	110	102	156	126	109	116	129	136	149	151	150	163	172	195	198	203	221	237	257	271	300	301	302	302	306	339	329

Badaude kirol batzuk olinpikoak izan zirenak eta jadanik ez direnak, hona hemen zerrenda:

Kirola		96	00	04	06	08	12	20	24	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	96	00	04	08	12	16	20	24
Belar eskubaloia												1		•
Hamabosteko errugbia			1			1		1	1
Hipika (Iraulketa)								2
Beisbola							•					•		•	•		•					•	•	1	1	1	1	1			1
Sofbola																									1	1	1	1			1
Croqueta			3
Jeu de paume			•			1			•
Karatea																															8
Kriketa			1
Lacrosse				1		1				•	•		•
Pilota			1						•									•						•
Poloa			1			1		1	1			1
Powerboatinga			•			3
Raketak						2
Roque				1
Sokatira			1	1	1	1	1	1
Patinaje artistikoa						4		3	Neguko Jokoetan egina
Izotz hockeya								1

Beste kirol batzuk kirol erakusgarri gisa agertu ziren Olinpiar Jokoetan, lehiaketa ofizialetatik at zeudenak:

• Bola jokoa (1988)
• Borroka makila (1924)
• Budō (1964)
• Eskuko pisua (1904)
• Frisiar esku pilota (1928)
• Futbol amerikarra (1932)
• Futbol australiarra (1956)
• Futbol gaelikoa (1904)
• Glima (1912)
• Hurlinga (1904)
• Korfbola (1920 eta 1928)
• Motor gabeko hegaldia (1936)
• Patin-hockeya (1992)
• Pesäpallo (1952)
• Savate (1924)
• Suediar (Ling) gimnastika (1948)
• Uretako eskia (1972)

1900eko Udako Olinpiar Jokoetan ofizialtzat ematen diren ekitaldiez aparte, 1900eko Nazioarteko erakusketan beste kirol-ekitaldi batzuk burutu ziren:

• Globo aerostatikoa
• Boules
• Kanaberazko arrantza
• Kanoi tiroa
• Kometa hegaketa
• Longue paume
• Motordun txalupa lasterketa
• Motor-kirola
• Motoziklismoa
• Salbamendu-oholdun surfa
• Suhiltzaile lehiaketa
• Uso lasterketa

Neguko Olinpiar Jokoak

Zazpi kiroletako hiruk diziplina anitzak dituzte. Hori zela eta, kolore ezberdinak erabili dira:

     Patinajea –      Eskia –      Bobsleigha

Kirol (Diziplina)		Elkartea	08	20	24	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	94	98	02	06	10	14	18	22	26
Alpetar eskia		FIS						2	6	6	6	6	6	6	6	6	6	6	10	10	10	10	10	10	10	10	11	11	10
Eski akrobatikoa																			•	2	4	4	4	4	6	10	10	13	15
Eski jauziak					1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2	3	3	3	3	3	3	3	4	4	5	6
Iraupen-eskia					2	2	2	3	3	4	6	6	7	7	7	7	7	8	8	10	10	10	12	12	12	12	12	12	12
Konbinatu nordikoa					1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	3	3	3	3	3	3	3
Snowboardinga																						4	4	6	6	10	10	11	11
Biatloia		IBU			1	•		•	•			1	1	2	2	2	3	3	3	6	6	6	8	10	10	11	11	11	11
Patinaje artistikoa		ISU	4	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	5	5	5	5
Abiadurazko patinajea					5	4	4	4	4	4	4	8	8	8	8	9	9	9	10	10	10	10	10	12	12	12	14	14	14
Pista motzeko abiadurazko patinajea																			•	4	6	6	8	8	8	8	8	9	9
Curlinga		WCF			1		•												•	•		2	2	2	2	2	3	3	3
Izotz hockeya		IIHF		1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2	2	2
Bobsleigha		FIBT			1	1	2	2	2	2	2		2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	3	3	3	3	3	4	4
Skeletona						1			1														2	2	2	2	2	2	3
Lugea		FIL											3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	4	4	4	5
Mendiko eskia		ISMF																											3
Guztira					16	14	14	17	22	22	24	27	34	35	35	37	38	39	46	57	61	68	78	84	86	98	102	109	116

Kirol bat olinpikoa izan zen eta jadanik ez da, hona hemen zerrenda:

Kirol (Diziplina)		08	20	24	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	94	98	02	06	10	14	18	22	26
Biatloia/Patruila militarra				1	•			•	•

Beste kirol batzuk kirol erakusgarri gisa agertu ziren Olinpiar Jokoetan, lehiaketa ofizialetatik at zeudenak:

• Abiadurazko eskia (1992)
• Akroskia (1988 eta 1992)
• Alpetar eski paralinpikoa (1984 eta 1988)
• Bandy (1952)
• Eisstock (1936 eta 1964)
• Iraupen-eski paralinpikoa (1988)
• Lera-txakur lasterketa (1932)
• Neguko pentatloia (1948)
• Skijøring (1928)

Kirol onartuak

Badaude programa olinpikoan agertzen ez diren, baina Nazioarteko Olinpiar Batzordeak onartutako kirol batzuk^[3] Hona hemen kirol hauen zerrenda^[3]:

• Automobilismo
• Bandy
• Billar
• Boules
• Bowling
• Bridge
• Cheerleading
• Disko hegalaria
• Floorball
• Futbol amerikarra
• Gurpil gaineko patinajea
• Ice stock sport
• Kickboxinga
• Kirol aeronautikoak
• Kirol dantza
• Kriketa
• Korfbola
• Lacrosse
• Mendiko eskia
• Mendizaletasuna
• Motoziklismoa
• Muay Thai
• Netball
• Orientazioa
• Pilota
• Polo
• Powerboatinga
• Racquetball
• Salbamendu eta sorospena
• Sambo
• Sokatira
• Squash
• Sumo
• Uretako eskia
• Urpekaritza
• Wakeboarding
• Wushu
• Xakea