Leza

Leza Arabako hegoaldeko udalerria da. Arabako Errioxa eskualdean dago, Gasteiztik 40 bat kilometrora. 203 biztanle dauzka 2019ko datuen arabera.

Lezako eliza, atzean Toloñoko mendilerroa.

Mahastiak Leza inguruan, Toloñopean

Leza
Araba, Euskal Herria
Administrazioa
Estatua	Espainia
Erkidegoa	Euskal Autonomia Erkidegoa
Lurraldea	Araba
Eskualdea	Arabako Errioxa
Izen ofiziala	Leza
Alkatea	Ignacio Gallo Herrera (Euzko Alderdi Jeltzalea)
Posta kodea	01309
INE kodea	01034
Herritarra	lezar
Kokapena
Koordenatuak	42°33′58″N 2°38′01″W
Azalera	9,92 km²
Garaiera	570 metro
Distantzia	40 km Gasteiza
Demografia
Biztanleria	210 (2024) −10 (2023)
103 (%49)   (%47,6) 100
Dentsitatea	21,98 bizt/km²
Hazkundea (2003-2013)[1]	% 1,43
Zahartze tasa[1]	% 38,82
Ugalkortasun tasa[1]	‰ 52,63
Ekonomia
Jarduera tasa[1]	% 81,48 (2011)
Genero desoreka[1]	% -0,57 (2011)
Langabezia erregistratua[1]	% 6,94 (2013)
Euskara
Euskaldunak[2]	% 20.1 + % 12.92 hartzaile (2021)
Kaleko erabilera [3]	%  (2021)
Etxeko erabilera[4]	% 5.74 (2021)
Datu gehigarriak
Sorrera data	1666

Artikulu hau Arabako udalerriari buruzkoa da; Errioxako ibaia gaitzat duena beste hau da: «Leza (ibaia)»

Geografia

Ingurune naturala

Toloñoko mendilerroaren magalean dago, lau samarra den lurraldean. Mayor eta Leza ibaiek zeharkatzen dute udalerria.

Udalerri mugakideak

• Iparraldean: Guardia eta Lagran.
• Hegoaldean: Navaridas.
• Ekialdean: Guardia.
• Mendebaldean: Navaridas eta Villabuena Araba.

Historia

X. mendean jada, Leça bezala aipatzen dute dokumentuek. Guardiako herria izan zen 1666ko azaroaren 17ra arte, Espainiako Carlos II. erregeak hiribildu izendatu zuen arte.

Demografia

Lezako biztanleria

Politika

Sakontzeko, irakurri: «Hauteskundeak Lezan»

2023-2027 legegintzaldia

2023ko hauteskundeen ondorengo Lezako udalbatza
Alderdia		2023ko maiatzak 28
		Zinegotziak	Boto kopurua
	Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ)	4 / 5	61 (% 61,62)
	Euskadiko Alderdi Sozialista-Euskadiko Ezkerra (PSE-EE)	1 / 5	51 (% 51,52)
	Alderdi Popularra (PP)	0 / 5	2 (% 2,02)
*250 biztanle baino gutxiagoko udalerrietan, hautagai zerrenda irekiekin bozkatzen denez, boto guztien ehuneko totala ez da zergaitik 100 izan behar.
Datuen iturria: Hauteskunde emaitzak. Eusko Jaurlaritza

Alkateak

Hauek izan dira Lezako azken alkateak:

Alkatea	Agintaldi hasiera	Agintaldi amaiera	Alderdia[5]
Teodoro Martinez de Cañas Martinez[5][6][7][8]	1979	1983		Euzko Alderdi Jeltzalea
Teodoro Martinez de Cañas Martinez[5][7][8]	1983	1987		Euzko Alderdi Jeltzalea
Maria Dolores Sarasua Ruiz de Gallo[5][8]	1987	1991		Eusko Alkartasuna
Maria Dolores Sarasua Ruiz de Gallo[5][8]	1991	1995		Eusko Alkartasuna
Luis Javier Uribe Santamaria[5][8]	1995	1999		Euzko Alderdi Jeltzalea
Luis Javier Uribe Santamaria[5][8]	1999	2003		Euzko Alderdi Jeltzalea
Jose Ignacio Perez de Loza Martinez de Cañas[5][8]	2003	2007		Euzko Alderdi Jeltzalea-Eusko Alkartasuna
Jose Ignacio Perez de Loza Martinez de Cañas[5][8]	2007	2010 a		Euzko Alderdi Jeltzalea
Inmaculada Laredo Fuertes[5]	2010	2011		Euzko Alderdi Jeltzalea
Inmaculada Laredo Fuertes[5][8]	2011	2015		Euzko Alderdi Jeltzalea
Inmaculada Laredo Fuertes[5][8]	2015	2019		Euzko Alderdi Jeltzalea
Jose Antonio Suso Perez de Arenaza[5][8][9][10][11]	2019	2023		Euzko Alderdi Jeltzalea
Ignacio Gallo Herrera[12]	2023	Jardunean		Euzko Alderdi Jeltzalea

^a Alkateak ez zuen legegintzaldia bukatu.

Garraioa

Araba Bus sareko eta lineek zerbitzua ematen diote udalerri honi:

Araba Bus  Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠ 9 Gasteiz (geltokia) Gasteiz (Bastiturri) • Gasteiz (epaitegiak) • Gasteiz (Gaztelako Atea) • Bastida • Donebikendi Zuntzerra • Abalose • Samaniego • Leza (ospitalea) • Guardia • Guardia (hotel-gasolindegia) • Logroño (Portales) Logroño (geltokia)⁠ 9 Gasteiz (geltokia) Gasteiz (Bastiturri) • Gasteiz (epaitegiak) • Gasteiz (unibertsitatea) • Armentia Trebiñu • Argote • Albaita • Baxauri • Obekuri • Navarrete • Bernedo • Meanuri • Meano • Ekora • Oion • Logroño (Portales) Gasteiz (Bastiturri) • Gasteiz (epaitegiak) • Gasteiz (unibertsitatea) • Armentia Trebiñu • Urizaharra • Leza (ospitalea) • Guardia • Guardia (hotel-gasolindegia) • Logroño (Portales) Logroño (geltokia)⁠ 10 Logroño (geltokia) Logroño (Portales) • Casablanca • Serna • Asa • Guardia (hotel-gasolindegia) • Guardia • Paganos • Nabaridas • Leza • Leza (ospitalea) • Samaniego • Abalose • Donebikendi Zuntzerra • Bastida Haro⁠ 17 Bilbo Zanbrana • Briñas • Haro • Bastida • Donebikendi Zuntzerra • Abalose • Samaniego • Leza (ospitalea) • Guardia • Asa Logroño (geltokia)

Gainera, Eskualdeko Garraioa sareak linea bat ditu udalerrian:

Eskualdeko Garraioa  Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠ 22 Guardia Leza Osp. Oion • Ekora • Binasperi • Lantziego • Kripan • Bilar • Serna • Asa • Campillar • Mañueta • Eskuernaga • Samaniego • Lapuebla de Labarca • Eltziego • Paganos • Nabaridas • Leza Guardia Leza Osp.

Kultura

Jaiak eta ospakizunak

• Abuztuaren 14-17 bitartean, San Roke zaindariaren omenezko jaiak ospatzen dira.

Ondasun nabarmenak

• San Martin Toursekoari eskainitako eliza, harlanduz eraikia.
• Lezako ospitalea, 1934an Pablo Zabalo arkitektoaren diseinuari jarraituz eraikia.Euskal Herrian Mugimendu Modernoaren barruko obra nagusietakoa da. Administratiboki Guardia udalerrian dago, Lezako lurrek inguratzen duten exklabe batean.
• El Sotillo izeneko trikuharria, Guardiarako bidean.

Lezar ezagunak

• Emilio Lope Vallejo (1936-), margolaria^[13].
• Demetrio Perez de Loza Bordagarai (1870-1952), apaiz eta idazle euskalduna^[14].