Utrecht

Utrecht (entzun^ⓘ) Herbehereetako erdi-mendebaldean dagoen hiria da, herrialdeko laugarren hiririk populatuena dena. Halaber, Utrecht probintziako hiriburua da.

Utrecht Utrecht
Herbehereetako udalerria
Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Herbehereetako Erresuma
Herrialdea	Herbehereak
Probintzia	Utrecht
Alkatea	Sharon Dijksma
Izen ofiziala	Utrecht
Jatorrizko izena	Utrecht
Posta kodea	3450–3455, 3546 eta 3500–3585
Geografia
Koordenatuak	52°05′27″N 5°07′18″E
Azalera	99,32 km²
Altitudea	5 m
Mugakideak	Woerden, Stichtse Vecht (en) , De Bilt, Zeist, Bunnik, Houten, Nieuwegein, IJsselstein eta Montfoort
Demografia
Biztanleria	359.370 (2021eko urtarrilaren 1a)
Dentsitatea	3.618 bizt/km²
Etxebizitzak	172.749
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia	030
Ordu eremua	Europa Erdialdeko Ordua
Hiri senidetuak	Brno, Kinshasa eta Juanjuí (en)
utrecht.nl eta utrecht.nl…

312.634 biztanle ditu (2011).

Geografia

Oude Rijn ibaiaren eta Amsterdam-Rin ubidearen artean dago.

Banaketa administratiboa

Barrutiak

1. Binnenstad
2. Oost
3. Leidsche Rijn
4. West
5. Overvecht
6. Zuid
7. Noordoost
8. Zuidwes
9. Noordwest
10. Vleuten-De Meern

Historia

Trajectum izeneko herrigune batean erromatarrek Albiobola gotorlekua eraiki zuten (K.a. 48. urtean), eta gotorleku honen inguruan sortu zen Utrecht hiria.

780. urtean apezpikutegi baten egoitza izan zen. IX. mendean bikingoek su eman zioten, baina oso denbora laburrean berriro eraiki zuten hiria eta elizako gizonen gune garrantzitsu bihurtu zen. Merkataritzak eta industriak ere aurrerapen handia izan zuten; horrek liskarrak sortu zituen apezpikuaren eta burgesen artean.

1528an Herbehereen barnean sartu zen. 1559. urtetik aurrera artzapezpikutegi baten egoitza izan zen hiria. 1577an, espainiarren aurka matxinatu ondoren Orangeko etxearen esku geratu zen. 1579. urtean, Herbehereetako zazpi herrialdeak elkartuta, Utrechteko Batasuna izenpetu zen han.

Klima

Datu klimatikoak (Utrecht, 1981–2010)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	15.1	16.9	21.8	26.9	32.0	33.9	34.9	35.3	30.1	26.5	17.7	15.3	35.3
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	5.6	6.4	10.0	14.0	18.0	20.4	22.8	22.6	19.1	14.6	9.6	6.1	14.1
Batez besteko tenperatura (ºC)	3.1	3.3	6.2	9.2	13.1	15.6	17.9	17.5	14.5	10.7	6.7	3.7	10.1
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	0.3	0.2	2.3	4.1	7.8	10.5	12.8	12.3	9.9	6.9	3.6	1.0	6.0
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-18.3	-14.6	-13.9	-6.6	-2.5	0.2	4.0	4.4	-0.7	-5.1	-8.9	-13.4	-18.3
Pilatutako prezipitazioa (mm)	69.6	55.8	66.8	42.3	61.9	65.6	81.1	72.9	78.1	82.8	79.8	75.8	832.5
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm)	12	10	11	9	10	10	10	10	11	12	13	12	130
Elur egunak (≥ 1 mm)	6	6	4	2	0	0	0	0	0	0	2	5	25
Eguzki orduak	62.3	85.7	121.6	173.6	207.2	193.9	206.0	187.7	138.3	112.9	63.0	49.3	1601.6
Iturria: [1]

Ekonomia

Industria gune (metalurgia, ehungintza, janari industria, zeramika) garrantzitsua.

Demografia

Biztanleriaren bilakaera (1900 – 2010)
1900	1910	1920	1930	1940	1950	1960	1970	1980	1990	2000	2010
102.086	119.006	138.334	153.208	165.029	193.190	254.186	279.000	236.208	230.676	233.667	307.081

Ondasun nabarmenak

Oso hiri ikusgarria da; alderik alde ubidez igaroa da. Monumentuen artean aipagarriak dira: katedral gotikoa (XIII-XVI. mendeetakoa), erromatarren garaiko San Pedro eliza, museoak eta liburutegiak. Unibertsitatea du.

Irudi galeria

• 
  Utrecht 1652an (Willem Blaeuren mapa)
• 
  Dom dorrea
• 
  Oudegracht ubidea Dom dorretik
• 
  Unibertsitatearen ikuspegia

Pertsonaia ezagunak

• Marco van Basten (1964-) futbolari eta entrenatzailea.
• Wesley Sneijder (1984-) futbolaria.
• Dick Bruna (1927-2017) idazlea eta ilustratzailea.