Zianuroa zianuro multzoko konposatu kimiko bat da, -C≡N bezala errepresentatutako anioi monobalentea. Karbono atomo bat eta nitrogeno atomo baten lotura kimikoaz sortzen da.
Zianuroa batez ere literatura eta zineman pozoitzat erabiltzen den ohiko sustantzia da; halere, errealitatean are gehiago erabili izan den konposatua izan arren. Bigarren Mundu Gerran espioi ugari baliatu ziren prusiar azido eraz, etsaiak harrapatutakoan, beren buruaz beste egiteko, baita Holokaustoko nazien gas ganbaretan Zyklon B izenpean edo AEBetako exekuzioetan potasio zianuroa bezalaxe.
Toxikotasuna ziur aski oxidazio erreakzioak geldiarazteko duen gaitasunetik bide datorkio: zelulek energia sortu ahal izateko, arnasketa zelularra egin behar dute, oxigenoa kontsumituz ATP edo “txanpon energetikoa” sortzeko. Zianuroak erreakzio horietarako ezinbesteko pausu bat geldiarazten du: oxigenotik ATPrako elektroien transferentzia. Erreakzio hori geldiarazitakoan, ezin da ATPrik ekoitzi: horren ondorioz, zelula hil egiten da, izaki eukarioto gehienek ezin baitute oxigenorik gabe lan egin.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
