Ziape-gas

Ziape-gasa gerra kimikoan erabiltzen den agente besikatzaile eta zitotoxiko bat da. Giro-tenperatura arruntean kolorerik gabeko likido likatsua da, halere, normalki ziapearen antzeko likido marroi-horixka gisa agertzen da, hortik bere izena. Batzuetan baratxuri, tipula edo ziapearen usaina du, bestetan ez du inongo usainik

Ziape-gas
Formula kimikoa	C4H8Cl2S
SMILES kanonikoa	2D eredua
MolView	3D eredua
Konposizioa	sufre, karbono eta kloro
Aurkitze data	1822
Mota	mustard (en) eta tioeter
Ezaugarriak
Dentsitatea	1,37 g/cm³ (0 ℃, solido) 1,338 g/cm³ (13 ℃, solido) 1,2741 g/cm³ (20 ℃, likido)
Errefrakzio indiziea	1,5313 (20 ℃, 589 nm)
Fusio-puntua	13,5 ℃ 14,45 ℃
Irakite-puntua	198 ℃ (101,325 kPa) 227,8 ℃ (ezezaguna)
Deskonposizio-puntua	180 ℃
Lurrun-presioa	0,072 mmHg (20 ℃) 0,11 mmHg (25 ℃)
Masa molekularra	157,972 Da
Erabilera
Rola	dermatologic drug (en) , kantzerigeno eta alkylating agent (en)
Arriskuak
NFPA 704	1 4 1
Batezbesteko dosi hilgarria	ikusi 100 mg/kg (Homo sapiens, skin absorption (en) )
Flash-puntua	105 ℃
Eragin dezake	sulfur mustard exposure (en)
Identifikatzaileak
InChlKey	QKSKPIVNLNLAAV-UHFFFAOYSA-N
CAS zenbakia	505-60-2
ChemSpider	21106142
PubChem	10461
Reaxys	1733595
Gmelin	25434
ChEBI	324535
ChEMBL	CHEMBL455341
NBE zenbakia	2810
RTECS zenbakia	WQ0900000
ZVG	510748
DSSTox zenbakia	WQ0900000
EC zenbakia	684-527-7
ECHA	100.209.973
MeSH	D009151
Human Metabolome Database	HMDB0254958
UNII	T8KEC9FH9P
KEGG	C19164

1915ean Wilhelm Lomme eta Wilhelm Steinkopf alemaniar kimikariek sintetizatu zuen, alemaniar agintari militarren asmoa ziape gasaren bidez etsaia ezgaitu eta gudalekua kutsatzea izan zen. Lehenbizikoz, Lehen Mundu Gerran zehar, Alemaniar Armada Inperialak erabili zuen.

Toxikotasuna

Lehen Mundu Gerran ziape-gasaren eraginpean egon eta haren ondorioak jasan dituen soldadua, tartean lepo, beso, esku eta begietako erredurak.

Ziape-gasaren eraginak osasunean hura jasan duen pertsonak jasotako gas kopurua, erasoaren iraupena eta zipa-gas mota edo aldaeraren araberakoa da. Orokorrean, sintomak ez dira gasaren eraginpeko unean bertan jasotzen, handik ordu batzuetara baizik.

Zantzu eta sintomak:

• Larruazala: gorritzea eta 6-12 ordutara baben agerpena.
• Begiak: narritadura, mina eta negar-jarioa eragin dezake, eta kopuru handiekin baita erredurak eta itsutzea ere.
• Arnas sistema: min sinusuala, eztula, eztarriko mina eta arnasa hartzeko zailtasuna.
• Lisuriketa sistema: sabeleko mina, beherakoa, ondoeza eta botagura.
• Garuna: dardarak, koordinazio eza eta gasarekiko esposizio luzea izan baldin bada konbultsioak ere bai.