دانش اظهاری
From Wikipedia, the free encyclopedia
دانش اظهاری (انگلیسی: Declarative knowledge) که به آن معرفت نظری، دانش توصیفی، دانش اخباری، معرفت گزارهای و معرفتی نیز میگویند، آگاهی از حقایق است که میتوان آن را با استفاده از جملات توصیفی بیان کرد. دانش اظهاری به یک کاربرد یا هدف خاص محدود نمیشود و میتواند در کتاب یا رایانه ذخیره شود.
معرفتشناسی رشته اصلی مطالعه دانش اظهاری است. و به مطالعه مؤلفههای ضروری دانش اظهاری میپردازد. بر اساس یک دیدگاه، دانش اظهاری سه عنصر دارد: اعتقادی است که درست و موجه است. بهعنوان یک باور، یک تعهد ذهنی به صحت ادعای مورد اعتقاد است، درحالیکه حقیقت یک جنبه عینی است. برای موجه شدن، یک باور باید با استناد به دلایل موجه عقلانی باشد. این بدان معنی است که حدسهای صرف حتی اگر درست باشند، دانش نیستند. در معرفتشناسی معاصر، مؤلفههای اضافی یا جایگزین پیشنهاد شدهاست. یک پیشنهاد این است که هیچ مدرک متناقضی وجود نداشته باشد. پیشنهاد دیگر این است که این باور ناشی از یک فرایند شناختی قابل اعتماد است و این باور خطاناپذیر است.
بر اساس منبع علم، نوع ادعایی که معلوم است و میزان قطعیت آن علم، میتوان انواع علم توصیفی را تشخیص داد. یک تقابل بین دانش پسینی است که از تجربه ناشی میشود و دانش پیشینی که مبتنی بر تأمل عقلانی محض است. طبقهبندیهای دیگر شامل دانش دامنه و دانش عمومی، دانش حقایق، مفاهیم و اصول و همچنین دانش ضمنی دانش صریح است.
دانش اظهاری اغلب در مقابل دانش عملی و دانش از طریق آشنایی قرار میگیرد. دانش عملی شامل مهارتهایی است، مانند دانستن نحوه سوار شدن بر اسب. این یک شکل از دانش غیر عقلانی است زیرا نیازی به درگیر کردن باورهای واقعی ندارد. دانش از طریق آشنایی با چیزی است که بر اساس تجربه دست اول است، مانند دانستن طعم شکلات. حتی اگر فرد اطلاعات واقعی در مورد شیء نداشته باشد، این آشنایی میتواند وجود داشته باشد. برخی از نظریهپردازان نیز دانش اظهاری را با دانش شرطی، دانش تجویزی، دانش ساختاری، دانش موردی و دانش راهبردی مقایسه میکنند.
برای فعالیتهای مختلف، مانند برچسبگذاری پدیدهها و همچنین توصیف و توضیح آنها، دانش بیانی مورد نیاز است. میتواند فرآیندهای حل مسئله و تصمیمگیری را هدایت کند. در بسیاری از موارد، ارزش بر اساس سودمندی آن در دستیابی به اهداف است. با این حال، سودمندی همیشه آشکار نیست و همه مصادیق دانش اظهاری ارزشمند نیستند. بسیاری از دانشی که در مدرسه تدریس میشود، دانش اظهاری است. گفته میشود که بهعنوان حافظه آشکار ذخیره میشود و میتوان از طریق به خاطر سپردن یادگرفت. اما در بسیاری از موارد، پرورش درک عمیقتری که اطلاعات جدید را در ساختارهای گستردهتر ادغام میکند و آن را به دانش از قبل موجود متصل میکند، سودمند است. منابع دانش اظهاری عبارتند از ادراک، دروننگری، حافظه، استدلال و شهادت.