زادگیری گزینشی
From Wikipedia, the free encyclopedia
زادگیری گزینشی یا پرورش انتخابی یا انتخاب مصنوعی (Selective breeding) به فرایندی گفته میشود که در آن انسان به پرورش جانوران و گیاهانی اقدام میکند که از صفات بیولوژیکی خاصی برخوردار هستند. بهطور طبیعی زادگیری گزینشی برای جانوران اهلی انجام میشود و افرادی که این کار را انجام میدهند پرورشدهندگان حرفهای هستند. جانورانی که از این طریق ایجاد میشوند «نژاد پرورشی» و گیاهان نیز «واریته» نامیده میشوند. فرزندی که از آمیزش دو جانور دارای دو نژاد خالص ایجاد میشود «دورگه» نامیده میشود و گیاهان دورگه بیشتر با نام «پیوندی» شناخته میشوند.
چارلز داروین در کتاب خاستگاه گونهها به توضیح علمی این موضوع پرداخت که چگونه انتخاب مصنوعی در طول زمان به تغییراتی در موجودات زنده میانجامد. بخش اول این کتاب به انتخاب مصنوعی و حیوانات اهلی همچون کبوتر، گربه، سگ و گاو میپردازد. داروین از انتخاب مصنوعی به عنوان سکوی پرش و نقطه اتکایی برای معرفی نظریهٔ انتخاب طبیعی خود استفاده کرد.
زادگیری گزینشی گاهی نیز به صورت ناخواسته انجام میشود. برای مثال افزایش اندازه برخی دانهها بیشتر به دلیل شیوههای شخمزدن بودهاست تا به دلیل انتخاب عمدی دانههای بزرگتر. همچنین اتکای متقابل عوامل انتخاب طبیعی و انتخاب مصنوعی در اهلیسازی گیاهان نقش داشتهاست.