سحابی
ابر میانستارهای متشکل از غبار کیهانی، هیدروژن، هلیوم و دیگر گازهای کیهانی / From Wikipedia, the free encyclopedia
سحابی یا میغواره، به ابر عظیمی از غبار، گاز و پلاسما در فضاهای میانستارهای[1] گفته میشود.
(در لاتین؛ nebula یا nebulae در جمع) بخشی درخشان و متمایز از محیط میانستارهای است که میتواند از یونیزه شدن، هیدروژن بهشکل خنثی یا مولکولی، و همچنین از غبار کیهانی تشکیل شدهباشد. بیشتر سحابیها مناطق ستاره ساز هستند، مانند «ستونهای آفرینش» در سحابی عقاب. در این نواحی، تشکیلات گاز، غبار و دیگر مواد به هم میپیوندند و مناطق متراکمتری را تشکیل میدهند که به جذب مواد بیشتری میانجامد و در نهایت آنها به اندازهٔ کافی متراکم میشوند تا ستارهها را تشکیل دهند. سپس، تصور میشود که مواد باقی مانده سیارات و دیگر اجرام سامانه سیارهای را تشکیل میدهند.
بیشتر سحابیها اندازهٔ بسیار وسیعی دارند. قطر برخی از آنها صدها سال نوری است. یک سحابی که از زمین برای چشم انسان قابل مشاهده است؛ با آن که از نزدیک بزرگتر به نظر میرسد، اما روشنتر نیست.[2] سحابی شکارچی، درخشانترین سحابی در آسمان و مساحتی دو برابر قطر زاویهای ماه کامل را میتوان با چشم غیرمسلح مشاهده کرد، اما اخترشناسان پیشین آن را نادیده گرفتند.[۷] اگرچه چگالی بیشتر سحابیها از فضای اطراف آنها بیشتر است، اما چگالی بیشتر سحابیها بسیار کمتر از هر خلاء ایجاد شده روی زمین است - یک ابر سحابی به اندازهٔ زمین جرم کلی آن تنها چند کیلوگرم خواهد بود. چگالی هوای زمین تقریباً ۱۹۱۰ مولکول در سانتیمتر مکعب است. در مقابل، متراکمترین سحابیها میتوانند دارای چگالی ۱۰۰۰۰ مولکول در هر سانتیمتر مکعب باشند. بسیاری از سحابیها به دلیل فلورسانس ناشی از ستارگان داغ تعبیه شده قابل مشاهده هستند، در حالی که دیگر سحابیها به قدری پراکنده هستند که تنها با نوردهی طولانی و فیلترهای ویژه قابل تشخیص هستند. برخی از سحابیها بهطور متغیر توسط نور ستارههای متغیر تی ثوری روشن میشوند.
در اصل، اصطلاح "سحابی" برای توصیف هر جرم نجومی پراکنده، از جمله کهکشانهای فراتر از راه شیری استفاده میشد. بهعنوان مثال، کهکشان آندرومدا زمانی به عنوان سحابی آندرومدا (و کهکشانهای مارپیچی بهطور کلی به عنوان "سحابیهای مارپیچی") شناخته میشدند، قبل از اینکه ماهیت واقعی کهکشانها در اوایل قرن بیستم توسط وستو اسلیفر، ادوین هابل و دیگران تأیید شود. ادوین هابل کشف کرد که بیشتر سحابیها با ستارهها مرتبط هستند و با نور ستارهها روشن میشوند. او همچنین به دستهبندی سحابیها بر اساس نوع طیفهای نوری آنها کمک کرد.[3]
سحابیها محل پیدایش و زادگاه ستارگان هستند. به نوعی میتوان گفت سحابیها هم گورستان و هم زایشگاه ستارگان هستند.