سیاهبازی
From Wikipedia, the free encyclopedia
سیاه بازی نوعی نمایش کُمیک ایرانی همراه با رقص و آواز و موسیقی بود.[1] در آن شخصی دارای غلامی سیاه و گیج و گول است و با هم دست به کارهای خنده داری میزنند. از این کلمه به معنی عملیات از پیش طراحی شده برای فریب دیگری نیز استفاده شدهاست.[2] در این گونه نمایش با رویکردی انتقادی و طنزآمیز به موضوعات اجتماعی، سیاسی، عاطفی و حتی تاریخی پرداخته میشود.[3]
باید توجه کرد که سیاه بازی و نمایش روحوضی دو مقولۀ متفاوت هستند. هر نمایش روحوضی ای سیاه بازی نیست. در گذشته در میان حیاط خانههای بزرگ ایرانی، حوضی بود که کاربردهای فراوانی داشت. از آن جمله در زمان جشنها و میهمانیها، ساکنان خانه روی آن تخته بزرگی میگذاشتند و شکلی همانند صحنه نمایش به آن میدادند تا عدهای بازیگر روی آن تخته به اجرای نمایش و البته از نوع کمدی آن بپردازند. با توجه به وجود شخصیت کمدی و قدیمی «سیاه» در ایران، این نمایشها به یکی از نامهای عمومی «سیاه بازی» یا «تخت حوضی» یا «روحوضی» معروف شدند.
امروزه، نمایش روحوضی، هنری رو به زوال است. از مطرحترین سیاه بازهای ایران امروز، میتوان به سعدی افشار، عطا صفرپور، مجید افشار و جواد انصافی اشاره کرد.