غده فوق کلیوی
From Wikipedia, the free encyclopedia
غدد فوق کلیوی[1] یا غدههای آدرنال (Adrenal) یک جفت غده درونریز هستند که هورمونهای مختلفی از جمله اپینفرین و نوراپینفرین و همچنین استروییدهایی از جمله آلدوسترون و کورتیزول را میسازند. این دو غده، هر کدام بر روی کلیهها قرار دارند. هر غده، یک بخش خارجی به نام بخش قشری (به انگلیسی:cortex) و یک بخش داخلی به نام بخش مغزی (به انگلیسی:medulla) دارد که بخش قشری، هورمونهای استروییدی را میسازد. قشر فوق کلیه خود از سه بخش تشکیل شده است: زونا گلومرولوزا، زونا فاسیکولاتا و زونا رتیکولاریس.
عدد فوق کلیوی | |
---|---|
جزئیات | |
ساخته از | میانپوست، تاج عصبی |
دستگاه | غدد درون ریز |
سرخرگها | شریان فوق کلیوی فوقانی، شریان فوق کلیوی میانی، شریان فوق کلیوی تحتانی |
عصبدهی | شبکه سلیاک، شبکه کلیوی |
لنف | غدد کمر |
شناسهها | |
لاتین | 'glandula suprarenalis' |
MeSH | D000311 |
TA98 | A11.5.00.001 |
TA2 | 3874 |
FMA | 9604 |
قشر آدرنال سه نوع اصلی از هورمونهای استروییدی را تولید میکند:مینرالوکورتیکوئید، گلوکوکورتیکوئید و آندروژن. مینرالوکورتیکوئیدها (مانند: آلدوسترون) که در زونا گلومرولوزا تولید میشوند، در تنظیم فشار خون و تنظیم فشار اسمزی نقش دارند. گلوکوکورتیکوئیدها مانند کورتیزول و کورتیزون، در زونا فاسیکولاتا ساخته میشوند؛ که عملکرد آنها در تنظیم سوختوساز و سرکوب دستگاه ایمنی میباشد. زونا رتیکولاریس، که داخلیترین بخش در قشر میباشد، آندروژنهایی را تولید میکند که در غده جنسی و سایر اندامهای هدف، به هورمونهای جنسی کاملاً کاربردی تبدیل میشوند. ساخت هورمونهای استروییدی که استروییدوژنز نامیده میشود، شامل واکنشها و فرایندهایی است که در سلولهای بخش قشری رخ میدهد. بخش مغزی، کاتکولآمینهایی را میسازد که در هنگام مواجه بدن با شرایط استرس زا، موجب پاسخ جنگ یا گریز میشوند. وزن هر غده حدود ۵ گرم است.
شماری از بیماریهای سیستم درونریز به ناکارآمدی غدد فوق کلیوی مربوط میشوند. ساخت بیش از حد کورتیزول منجر به سندرم کوشینگ میشود، در حالیکه اگر تولید کورتیزول کافی نباشد، باعث ایجاد بیماری آدیسون میشود. هیپرپلازی مادرزادی آدرنال یک بیماری ژنتیکی است که در اثر اختلال در مکانیسمهای غدد درون ریز به وجود میآید. در تصویربرداری پزشکی، انواعی از تومورها میتوانند در بافت غده فوق کلیه به وجود آیند.