فیلمنامهنویس و کارگردان دانمارکی From Wikipedia, the free encyclopedia
لارس فون تریه (دانمارکی: Lars von Trier؛ تلفظ دانمارکی: [lɑ:s fʌn ˈtˢʁi:ˀɐ]؛ زاده ۳۰ آوریل ۱۹۵۶) کارگردان و تهیهکننده فیلمنامهنویس دانمارکی است.
لارس فون تریه | |
---|---|
نام هنگام تولد | لارس تریه |
زادهٔ | ۳۰ آوریل ۱۹۵۶ (۶۸ سال) |
ملیت | دانمارکی |
پیشه(ها) | کارگردان، فیلمنامهنویس |
از فیلمهای او میتوان به سهگانه اروپا، سهگانه قلب طلایی، سهگانه آمریکا، و سهگانه افسردگی اشاره کرد. او را به عنوان محرک اصلی و احیاکننده فیلمسازی در دانمارک میشناسند و معتقدند که تأثیر بسزایی در پیدایش نسل نوی کارگردانان دانمارک و سراسر جهان داشتهاست. اهمیت فیلمهای فون تریه فقط به خاطر نقش محوری او در شکلگیری پیمان دگما ۹۵ نیست، فیلمهای او از نظر گونه دامنهای بسیار وسیع دارند و از آوانگارد گرفته تا بازسازی کلاسیکهای قدیمی را شامل میشوند.
لارس فون تریه با نام تولد لارس تریه در سال ۱۹۵۶ در شمال کپنهاگ، دانمارک زاده شد و از سن ۱۱ سالگی جذب دنیای فیلم و سینما شد. فیلمسازی را با دوربین سوپر ۸ آغاز کرد و بعدها در ۱۹۷۹ برای تحصیل در سینما وارد مدرسه فیلم دانمارک شد. در آنجا بیش از ۴۰ فیلم تبلیغاتی ساخت و سرانجام در ۱۹۸۳ فارغالتحصیل شد.
نخستین فیلمهای کوتاه او از نظر سبکشناسی، تجربیاتی کاملاً ابتکاری در زمینه مضمون و استفاده از نمادها و استعارهها هستند و بَعدها همین مضامین و استعارهها نقشهایی عمده در فیلمهای بلندش ایفا میکنند. وی در بیان سینمایی سبکی ایجاد کردهاست که از نظر استعاری سنگین و از لحاظ حسی بسیار قوی است.
فون تریه کار خود را با سهگانه اروپاییاش با عنوان سهگانه اروپا، بهطور همزمان در دانمارک و سراسر جهان تثبیت کرد. فیلمهای این سهگانه با نمایش آسیبهای روانی اروپای آینده به خوبی از روی سبک تجربی و شخصی فیلمساز قابل شناسایی هستند. این سه فیلم عبارتند از:
در ۱۹۹۱ لارس فون تریه و پیتر اولبک ینسن (تهیهکننده فیلم اروپا) شرکت فیلمسازی زنتروپا را تأسیس کردند که امروزه به قدرت اولِ تولید فیلم در کشورهای اسکاندیناوی تبدیل شدهاست.
تریه سه سریال تلویزیونی هم ساختهاست: مدهآ در ۱۹۸۱، قلمرو پادشاهی ۱ در ۱۹۹۴، و قلمرو پادشاهی ۲ در ۱۹۹۷. او در سریالهای «قلمرو…» روشی را برای فوکوس راحتتر روی داستان و بازیگران ابداع کرد که بعدها او را به سوی مفهوم دگما کشید. قسمت اعظم «قلمرو… ۱ و ۲» با دوربین روی دست فیلمبرداری شد، بدون توجه به مقررات مرسوم و معمول در نورپردازی و استمرار و تدوین، این شیوه رنگهایی تحریف شده و غیرطبیعی و تصاویری دانهدار و خشن ایجاد کرد. سریالهای «قلمرو…» به نخستین موفقیت عظیم فون تریه تبدیل شدند. میزان علاقه و استقبال دانمارکیها و جهانیان از «قلمرو…» امکان اجرای دومین پروژه فون تریه را همراه با پیتر اولبک ینسن و ویبکه ویندلو فراهم ساخت.
در ۱۹۹۵ لارس فون تریه پیمان دگما ۹۵ را با عنوان «پیمان پاکی» در ۱۰ ماده قانونی برای فیلمسازی ارائه کرد. این پیمان نخستین بار توسط فون تریه و توماس وینتربرگ (برنده جایزه ویژه هیئت داوران کن برای «جشن») امضا شد و کمی بعدتر مورد پذیرش گروهی دیگر از کارگردانان دانمارکی و اسکاندیناویایی قرار گرفت. این پیمان که برای سینماگریِ ساده به سبک خاص و مورد علاقه این کارگردانان بسته شده بود علیرغم ساخت چند فیلم بر آن روال، به تدریج در کاربرد برخی مواد (توسط خود بانیان) مورد عدول قرار گرفت. به هرحال کاربرد برخی اصول و عناصر این پیمان، امروزه سینمایی متفاوتتر نسبت به آنچه که «سینمای متفاوت» یا پیشرو (آوانگارد) میخوانیمش، رقم زدهاست.
دومین سهگانه او با عنوان «سهگانه قلب طلایی» از کتابی که فون تریه در دوران کودکی خوانده بود، الهام گرفته شد. داستان دربارهٔ دخترک کوچکی بود که همیشه آماده قربانی کردن خود برای کمک به دیگران بود. فیلمهای این سهگانه عبارتند از:
هیئت داوران برای «شکستن امواج» و نخل طلا برای «رقصنده در تاریکی» است. فیلمهای بلند و کارهای تلویزیونی او چند جایزه و موفقیت بینالمللی دیگر مثل نامزدی اسکار امیلی واتسون برای «شکستن امواج» را نیز به خود اختصاص دادهاند.
لارس فون تریه سومین سهگانه خود با عنوان «آمریکا - سرزمین فرصتهای طلایی» را ساخت که داگویل نخستین فیلم آن بود. دومین قسمت مندرلی نام دارد که در استودیوی «فیلم باین» دانمارک ساخته شد. بخش سوم این سهگانه، «واشینگتن» در سال ۲۰۰۷ ساخته شدهاست.
فون تریه در سال ۲۰۰۶ بُعد جدیدی به کارهای خود افزود، اپرای حلقه نیبلونگ نیز در استودیوی «فِست اشپیل» در بایرن آلمان ساخته شد و فون تریه این اثر ریشارد واگنر را کارگردانی کرد.
آخرین سه گانهٔ فون تریه سه گانهٔ افسردگی است که به ترتیب شامل ضدمسیح، مالیخولیا و نیمفومانیاک است. در هر سه بخش آن شارلوت گنسبور بازی میکند.
در آگوست سال ۲۰۲۲ شرکت فیلمسازی زنتروپا اعلام کرد که لارس فون تریه به بیماری پارکینسون مبتلاست و درمان او آغاز شدهاست.[1] او در مصاحبه ویدئویی که در جشنواره ونیز داشت گفت که فقط باید به لرزیدن عادت کند و از اینکه جلوی جمع باشد خجالت نکشد.[2]
توجه: این فهرست تنها بازیگرانی را عنوان نموده که با فون تریه در سه اثر یا بیشتر همکاری داشتهاند.
بازیگر | اپیدمیک | مدهآ | اروپا | قلمرو | شکستن امواج | پخمهها | رقصنده در تاریکی | داگویل | مندرلی | رئیس همه | ضدمسیح | مالیخولیا | نیمفومانیاک | خانهای که جک ساخت[3] |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
اودو کییر | آری | آری | آری | آری | آری | آری | آری | آری | آری | آری | ||||
ژان-مارک بار | آری | آری | آری | آری | آری | آری | آری | |||||||
استلان اسکاشگورد | آری | آری | آری | آری | آری | آری | ||||||||
ینس آلبینوس | آری | آری | آری | آری | ||||||||||
شارلوت گنسبور | آری | آری | آری | |||||||||||
ویلم دفو | آری | آری | آری | |||||||||||
جرمی دیویس | آری | آری | آری | |||||||||||
شیوون فالون هوگان | آری | آری | آری | |||||||||||
ورا گبوهر | آری | آری | آری | |||||||||||
جان هرت | آری | آری | آری | |||||||||||
ژلیکو ایوانک | آری | آری | آری | |||||||||||
بارد اووه | آری | آری | آری |
سال | فیلم |
---|---|
۱۹۸۲ | تصویر رهایی |
۱۹۸۴ | عنصر جنایت |
۱۹۸۷ | اپیدمیک |
۱۹۹۱ | اروپا |
۱۹۹۶ | شکستن امواج |
۱۹۹۸ | پخمهها |
۲۰۰۰ | رقصنده در تاریکی |
۲۰۰۳ | پنج مانع |
۲۰۰۳ | داگویل |
۲۰۰۵ | مندرلی |
۲۰۰۶ | رئیس همه |
۲۰۰۹ | ضدمسیح |
۲۰۱۱ | مالیخولیا |
۲۰۱۳ | نیمفومانیاک |
۲۰۱۸ | خانهای که جک ساخت |
لارس فون تریه در نشست خبری فیلم «مالیخولیا» در ۱۸ مه ۲۰۱۱ در جشنواره کن، طی اظهاراتی جنجالی گفت: «من فهمیدم که واقعاً یک نازی هستم. خانواده من آلمانی بودند، و این برای من لذت بخش است. چه میتوانم بگویم؟ من هیتلر را درک میکنم… من با او کمی همدردی میکنم …» «اما، توجه کنید، من به جنگ جهانی دوم تعلق ندارم و ضد یهود هم نیستم؛ اما نه خیلی زیاد، چون اسرائیل موی دماغ است… حالا چطور میتوانم بگویم ؟... باشه، من یک نازیام.»[5]
بعد از این اظهارات، هیئت مدیره جشنواره کن طی بیانیهای فون تریه را «عنصر نامطلوب» خوانده و وی را از جشنواره اخراج کردند. بلافاصله پس از این نشست خبری، برگزارکنندگان جشنواره کن از فون تریه خواستند دربارهٔ سخنان خود دربارهٔ هیتلر توضیح بدهد و او را وادار به عذرخواهی کردند. فون تریه اما پس از اخراج از جشنواره عذرخواهی خود را پس گرفت.[6]
در ادامه این جریان پلیس دانمارک نیز فون تریه را در رابطه با اتهامات مقامات فرانسوی به او مورد بازجویی قرار داد؛ فون تریه پس از آنکه تحت بازجویی قرار گرفت، بیانیهای صادر کرد و گفت: «به خاطر اتهامات جدی وارد شده به خودم و از آنجا که نمیتوانم دیدگاههای خودم را بدون ابهام بیان کنم، تصمیم گرفتم از امروز به بعد از سخنرانی عمومی و انجام گفتگو خودداری کنم.»[6]
لارس فون تریه در واکنش به این اقدام مسئولان این جشنواره به روزنامه دانمارکی اکسترا بلادت گفت: «از اینکه عنصر نامطلوب خوانده شدم به خودم افتخار میکنم و شاید این اولین بار باشد چنین اتفاقی میافتد.» همچنین در مصاحبه با شبکه دانمارکی TV2 News گفت: «من همینم که هستم و نمیتوانم خودم را عوض کنم.»[7]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.