عنصر شیمیایی با عدد اتمی ۶۰ / From Wikipedia, the free encyclopedia
نئودیمیُم(به انگلیسی:Neodymium) یک عنصر شیمیایی با نشان شیمیایی Nd و عدد اتمی ۶۰ است. نئودیمیم از سری لانتانیدها و یک عنصر خاکی کمیاب است. این ماده یک فلز نقرهای سخت و کمی مالیبل است که به سرعت در هوا و رطوبت لکهدار میشود. هنگام اکسید شدن، نئودیمیم سریعاً واکنش نشان داده و ترکیبات صورتی، بنفش/آبی و زرد را در حالت اکسیداسیون ۲+، ۳ و ۴+ تولید میکند.[4] نئودیمیم در سال ۱۸۸۵ توسط شیمیدان اتریشی کارل اوئر فون ولسباخ کشف شد. این ماده به مقدار قابل توجهی در مواد معدنی مونازیت و باستانائزیت وجود دارد. نئودیمیم بهطور طبیعی به شکل فلزی یا مخلوطنشده با لانتانیدهای دیگر یافت نمیشود و معمولاً برای مصارف عمومی تصفیه میشود. گرچه نئودیمیم جزو عناصر کمیاب زمین طبقهبندی میشود، اما نسبتاً رایج است و بیشتر از کبالت، نیکل یا مس یافت میشود و بهطور گستردهای در پوسته زمین توزیع شدهاست.[5] عمده نئودیمیم تجاری جهان در چین استخراج میشود.
ترکیبات نئودیمیم برای اولین بار در سال ۱۹۲۷ به عنوان رنگ شیشه مورد استفاده تجاری قرار گرفت و همچنان به عنوان یک افزودنی محبوب در شیشه عینکها باقی ماندهاست. رنگ ترکیبات نئودیمیم ناشی از وجود یون است و غالباً بنفش مایل به قرمز است، اما با نوع نورپردازی تغییر میکند، که به دلیل برهمکنش نوارهای جاذب شدید نور نئودیمیم با نور محیط غنی از باندهای انتشار مرئی جیوه، یوروپیوم سه ظرفیتی یا تربیوم است. از برخی شیشههای آلایش شده با نئودیمیم در ساخت لیزرهایی که پرتو مادون قرمز با طول موجهای ۱۰۴۷ تا ۱۰۶۲ نانومتری منتشر میکنند، استفاده میشود. از این لیزرها در کاربردهای با قدرت فوقالعاده بالا مانند آزمایشهای همجوشی محصورسازی لختی استفاده شدهاست. نئودیمیم همچنین همراه با سایر کریستالهای بستر دیگر مانند گارنت ایتریوم آلومینیوم در لیزر Nd:YAG استفاده شدهاست.